Είναι γεγονός - Η Ευρώπη ετοιμάζεται για πόλεμο: Πληθαίνουν τα καταφύγια
Η απόφαση της Γερμανίας να ξεσκονίσει» τον κατάλογό της με τα καταφύγια στα οποία θα μπορούσαν να καταφύγουν οι πολίτες σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης σε πολίτες, προκάλεσε το ενδιαφέρον ολόκληρης της Ευρώπης, αφού έγινε αντιληπτή ως μια κίνηση που «δείχνει» ότι δεν είναι απίθανο η γηραιά ήπειρος να κατευθύνεται σε πόλεμο. Πόλεμο στον οποίο οι άμαχοι, όπως αποδεικνύεται από τις τελευταίες συγκρούσεις στην Μέση Ανατολή και την Ουκρανία δεν αποκλείεται να είναι... παράπλευρες απώλειες.
Οι εικόνες από Ουκρανούς πολίτες να ψάχνουν καταφύγιο στο μετρό του Κιέβου και το γεγονός ότι ποτέ ξανά η Ευρώπη δεν έχει βρεθεί στο κατώφλι μιας πυρηνικής σύγκρουσης όπως συμβαίνει τώρα, προκαλούν τρόμο και αναγκάζουν τις χώρες της ΕΕ να πάρουν μέτρα προστασίας του πληθυσμού της.
Άλλωστε ο ίδιος ο πρώην «άρχων» των εξωτερικών υποθέσεων της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ, προειδοποίησε στο βιβλίο του 300 σελίδων, «Η Ευρώπη σε ένα τόξο της φωτιάς», ότι η Γηραιά Ήπειρος βρίσκεται «σε κίνδυνο».
Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε στις 21 Νοεμβρίου, αποτελείται από έξι κεφάλαια που προέρχονται από ιστολόγια, ομιλίες και άρθρα του Borrell από το 2024. «Τα γεγονότα που αντιμετωπίσαμε τους τελευταίους μήνες επιβεβαίωσαν δυστυχώς την προηγούμενη διάγνωση: η Ευρώπη βρίσκεται σε κίνδυνο», έγραψε. «Η γεωπολιτική μας κατάσταση επιδεινώνεται και οι συγκρούσεις και οι κρίσεις πολλαπλασιάζονται ακριβώς στο κατώφλι μας», πρόσθεσε. Ο Μπορέλ υποστηρίζει ότι πολλοί παράγοντες συνέβαλαν στην απειλή για την ευρωπαϊκή ύπαρξη. Ανέφερε τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή, τη σύγκρουση στη Λωρίδα της Γάζας, τις εμπορικές εντάσεις μεταξύ ΕΕ και Κίνας και την αυξανόμενη αδιαφορία των ΗΠΑ για το μπλοκ. Ως εκ τούτου, οι προσπάθειες της Γερμανίας να … δει τι της γίνεται, αντικατοπτρίζουν μια σειρά παρόμοιων πρωτοβουλιών σε ολόκληρη την Ευρώπη, με αρκετές χώρες – ειδικά στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη – να ενισχύουν τις δυνατότητες πολιτικής άμυνας.
Οι «πρώτοι στόχοι»
Χαρακτηριστικό της κατάστασης που επικρατεί αυτή την στιγμή στην Ευρώπη είναι το γεγονός ότι η Πολωνία – μια χώρα η οποία επανειλημμένα έχει βρεθεί στο στόχαστρο των δηλώσεων Ρώσων αξιωματούχων – έχει ψηφίσει νόμο σύμφωνα με τον οποίο όλα τα νέα κτήρια από το 2026 και μετά θα πρέπει να έχουν καταφύγια. Μια απόφαση που προκάλεσε την μήνι κατασκευαστικών εταιρειών αλλά θεωρήθηκε απαραίτητη από την κυβέρνηση της χώρας.
Η Πολωνία όμως δεν είναι η μόνη χώρα που προετοιμάζεται για έναν μαζικό πόλεμο.
Υπενθυμίζεται ότι η Σουηδία διένειμε πρόσφατα μια επικαιροποιημένη έκδοση του φυλλαδίου πολιτικής άμυνας της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Ο οδηγός, διπλάσιος σε μέγεθος από τον προκάτοχό του, περιλαμβάνει λεπτομερείς οδηγίες για τον χειρισμό στρατιωτικών συγκρούσεων και την επιβίωση από διακοπές ρεύματος.
Εν τω μεταξύ, η Φινλανδία, η οποία έχει μακρά σύνορα με τη Ρωσία, έχει διατηρήσει ισχυρά αμυντικά μέτρα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένας νέος ψηφιακός οδηγός περιγράφει τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι πολίτες για να αντέξουν παρατεταμένες κρίσεις, συμπεριλαμβανομένων των θερμοκρασιών υπό το μηδέν και των πυρηνικών συμβάντων. Απαραίτητα αντικείμενα όπως δισκία ιωδίου, εφεδρικές παροχές ρεύματος και τρόφιμα που δε φθείρονται αποτελούν μέρος της συνιστώμενης λίστας ελέγχου επιβίωσης της Φινλανδίας.
Πολωνία και Νορβηγία θέτουν νέες παραμέτρους:
Η Πολωνία έχει υιοθετήσει μια προληπτική προσέγγιση προσδιορίζοντας προσωρινά καταφύγια, όπως σταθμούς του μετρό και σήραγγες, τα οποία θα μπορούσαν να προστατεύσουν ολόκληρο τον πληθυσμό της σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω από το 2026, όλα τα νέα κτίρια στην Πολωνία θα πρέπει βάσει νόμου να περιλαμβάνουν πρόσβαση σε καταφύγια. Η Νορβηγία, η οποία ξεκίνησε παρόμοιες εκστρατείες ήδη το 2018, ταχυδρόμησε πρόσφατα έναν λεπτομερή οδηγό προετοιμασίας σε 2,2 εκατομμύρια νοικοκυριά. Ο οδηγός αυτός συνιστά στους πολίτες να αποθηκεύουν αρκετά τρόφιμα, νερό και φάρμακα για να επιβιώσουν ανεξάρτητα για τουλάχιστον τρεις ημέρες. Η Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Νορβηγίας δήλωσε τους αυξημένους κινδύνους που ενέχουν η κλιματική αλλαγή, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η γεωπολιτική αστάθεια.
Και άλλες ευρωπαϊκές χώρες όμως είτε εξετάζουν είτε εργάζονται ενεργά για την αύξηση της χωρητικότητάς τους για καταφύγια έκτακτης ανάγκης.
Μαζική παραγωγή και στη Ρωσία
Πρόσφατα όμως και η ... απέναντι πλευρά, η Ρωσία ξεκίνησε την μαζική παραγωγή κινητών καταφυγίων που μπορούν να προστατεύσουν τον πληθησμό από ποικίλες απειλές. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters το καταφύγιο με το όνομα KUB-M μπορεί να προσφέρει προστασία για 48 ώρες από εκρήξεις, θραύσματα από συμβατικά όπλα και επικίνδυνα χημικά και φωτιές.
Οι υφιστάμενες υποδομές σε όλη την Ευρώπη
Ελβετία: Η ουδέτερη αυτή χώρα, διαθέτει περίπου 365.000 καταφύγια. Αυτό περιλαμβάνει τόσο ιδιωτικά όσο και δημόσια καταφύγια, παρέχοντας χώρο για πάνω από το 114% του πληθυσμού της.
Καταφύγιο στην Ελβετία
FlickrΦινλανδία: Έχει περίπου 50.500 καταφύγια βομβών, ικανά να προστατεύσουν περίπου 4,8 εκατομμύρια ανθρώπους, δηλαδή σχεδόν ολόκληρο τον πληθυσμό της Φινλανδίας.
Καταφύγιο στην Φινλανδία
YOUTUBEΣουηδία: Περιέχει περίπου 65.000 καταφύγια, με σημαντική έμφαση στην πολιτική άμυνα λόγω της ιστορίας της ουδετερότητας της που πρόσφατα τελείωσε με την ενταξή της στο ΝΑΤΟ.
Τσεχική Δημοκρατία: Αν και το σύστημα καταφυγίων δεν είναι τόσο εκτεταμένο όσο τα παραπάνω, διαθέτει περίπου 4.993 καταφύγια βομβών σύμφωνα με ορισμένες πηγές, αν και πολλά από αυτά ενδέχεται να μην είναι σε λειτουργική κατάσταση.
Αυστρία: Δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι αριθμοί σχετικά με τα καταφύγια όμως η κάλυψη εκτιμάται σε περίπου 30% του πληθυσμού, αν και πολλά από αυτά τα καταφύγια ενδέχεται να μην είναι εξοπλισμένα με συστήματα εξαερισμού.
Γερμανία: Η Γερμανία, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, διέθετε ένα εκτεταμένο δίκτυο καταφυγίων, ιδίως για κυβερνητική χρήση, αλλά τα δημόσια καταφύγια για το σύνολο του πληθυσμού είναι λιγότερο συνηθισμένα σήμερα. Η εθνική κάλυψη σύμφωνα με πληροφορίες που είχαν δει το φως της δημοσιότητας ήταν περίπου 3% του πληθυσμού όσον αφορά τα ειδικά καταφύγια. Πολλά παλιά καταφύγια έχουν επαναχρησιμοποιηθεί ή έχουν εγκαταλειφθεί.
Νορβηγία: Η προσέγγιση της Νορβηγίας όσον αφορά τα πυρηνικά καταφύγια αφορά περισσότερο την απαίτηση σε κτίρια άνω ενός ορισμένου μεγέθους παρά τα ευρέως διαδεδομένα δημόσια καταφύγια. Κτίρια μεγαλύτερα από 1.000 τετραγωνικά μέτρα απαιτείται να διαθέτουν καταφύγιο, αλλά μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η πολιτική αυτή χαλάρωσε κάπως.
Πολωνία: Η Πολωνία διαθέτει περίπου 300.000 θέσεις σε πραγματικά καταφύγια βομβών, αλλά μπορεί να φιλοξενήσει σχεδόν 50 εκατομμύρια σε διάφορες μορφές καταφυγίων, συμπεριλαμβανομένων των «κρυψώνων» και των «προσωρινών καταφυγίων», όπως οι σταθμοί του μετρό και οι σήραγγες. Ωστόσο, πολλές από αυτές τις εγκαταστάσεις δεν βρίσκονται σε βέλτιστη κατάσταση.
Ισπανία: Η Ισπανία διαθέτει λιγότερα δημόσια πυρηνικά καταφύγια σε σύγκριση με ορισμένους από τους βόρειους γείτονές της. Κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, κατασκευάστηκαν καταφύγια βομβών σε πόλεις όπως η Μαδρίτη και η Βαρκελώνη, αλλά αυτά δεν συντηρούνται για τον σύγχρονο πόλεμο.
Ηνωμένο Βασίλειο: Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ιστορικό χρήσης καταφυγίων Άντερσον κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά δεν υπάρχει εκτεταμένο σύγχρονο δίκτυο δημόσιων καταφυγίων. Η εστίαση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ήταν περισσότερο στα κυβερνητικά και στρατιωτικά καταφύγια παρά στα δημόσια καταφύγια. Πολλά από τα καταφύγια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έχουν παροπλιστεί ή επαναχρησιμοποιηθεί. Παρόλα αυτά, η Βρετανία διαθέτει τα περισσότερα καταφύγια κατάλληλα προετοιμασμένα για πυρηνικά χτυπήματα σε όλη την Ευρώπη.
Πυρηνικά καταφύγια στην Ευρώπη
Metro.co.ukΙταλία: Η Ιταλία δε διαθέτει εκτεταμένο δίκτυο καταφυγίων βομβών για τον γενικό πληθυσμό. Υπάρχουν ιστορικά καταφύγια από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ορισμένες ιδιωτικές εταιρείες προσφέρουν την κατασκευή καταφυγίων, αλλά δεν υπάρχει κρατική εντολή για την ευρεία κατασκευή καταφυγίων, όπως συμβαίνει στη Φινλανδία ή την Ελβετία.
Γαλλία: Η Γαλλία διαθέτει ορισμένα ιστορικά καταφύγια και από τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, και όπως και άλλες χώρες, αυτά έχουν σε μεγάλο βαθμό εγκαταλειφθεί ή επαναχρησιμοποιηθεί. Δεν υπάρχει δημόσια πολιτική παρόμοια με αυτή της Ελβετίας για κάθε πολίτη να έχει ένα καταφύγιο βόμβας.
Άλλες χώρες της ΕΕ: Χώρες όπως η Δανία, το Βέλγιο και η Ολλανδία διαθέτουν κάποια καταφύγια της εποχής του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά τα σύγχρονα δημόσια δίκτυα καταφυγίων δεν είναι τόσο εκτεταμένα ή συντηρημένα. Πολλές από αυτές τις κατασκευές έχουν μετατραπεί σε μουσεία, τουριστικά αξιοθέατα ή έχουν εγκαταλειφθεί. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει και η χώρα μας καθώς το εκτεταμένο σύστημα καταφυγίων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν έχει εκσυγχρονισθεί.