Λίβανος: Σε ισχύ η εκεχειρία Iσραήλ - Χεζμπολάχ - Προκλήσεις και ελπίδες για την επόμενη ημέρα

Ημέρα αισιοδοξίας ξημέρωσε στην πολύπαθη Βηρυτό, λίγες ώρες αφότου οι ηγέτες του Ισραήλ και του Λιβάνου αποδέχτηκαν μια συμφωνία εκεχειρίας με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ που αυξάνει τις ελπίδες για ένα τέλος στις εχθροπραξίες που διήρκεσαν έναν και πλέον χρόνο μεταξύ των ισραηλινών δυνάμεων και της Χεζμπολάχ.

Η συμφωνία τέθηκε σε ισχύ στις 4 το πρωί (τοπική ώρα) την Τετάρτη, αφού ανακοινώθηκε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και εγκρίθηκε από το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας του Ισραήλ. Φάνηκε να ισχύει τις άμεσες ώρες μετά την έναρξη ισχύος του. Πρέπει επίσης να εγκριθεί από την υπηρεσιακή κυβέρνηση του Λιβάνου.

Οι δρόμοι που οδηγούν από τη Βηρυτό στο νότιο Λίβανο ήταν γεμάτοι κίνηση λίγες ώρες αφότου τέθηκε σε ισχύ η κατάπαυση πυρός μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ. Η Χεζμπολάχ και το πολιτικό κίνημα «Αμάλ» εξέδωσαν κατευθυντήριες γραμμές για τους κατοίκους που ήθελαν να επιστρέψουν στα χωριά τους, νότια του ποταμού Λιτάνι αν και το λιβανέζικο κράτος δεν είχε ακόμη ενημερώσει τους πολίτες τους. Οι Λιβανέζοι ωστόσο ανέφεραν ότι είχαν λάβει κλήσεις με προηχογραφημένες προειδοποιήσεις από το Ισραήλ, που τους έλεγαν να μην επιστρέψουν στο νότο, καθώς εξακολουθεί να είναι στρατιωτική περιοχή.

«Με βάση τη συμφωνία»...οι μάχες στα σύνορα Λιβάνου-Ισραήλ θα τελειώσουν», είπε ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. «Αυτό έχει σχεδιαστεί για να είναι μια μόνιμη παύση των εχθροπραξιών». Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, οι ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις θα αποσυρθούν σταδιακά από τον Λίβανο σε διάστημα 60 ημερών και θα αντικατασταθούν από τον στρατό του Λιβάνου.

Η Χεζμπολάχ θα αποκλειστεί από την ανοικοδόμηση των υποδομών της στα νότια μέρη της χώρας. Τα μέλη της ομάδας που υποστηρίζεται από το Ιράν πρόκειται να κινηθούν κυρίως βόρεια του ποταμού Λιτάνι, που εκτείνεται έως και 30 χιλιόμετρα από τα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου. Η Χεζμπολάχ αποδέχθηκε τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, σύμφωνα με άτομα που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις.

Οι ΗΠΑ και η Γαλλία θα συνεργαστούν με το Ισραήλ και τον Λίβανο για να εφαρμοστεί πλήρως η συμφωνία, είπε ο Μπάιντεν, προσθέτοντας ότι δεν θα αναπτυχθούν αμερικανικά στρατεύματα στο νότιο Λίβανο. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν από την πλευρά του δήλωσε ότι η χώρα του «δεν θα είναι φειδωλή στις προσπάθειές της να υποστηρίξει την εφαρμογή αυτής της συμφωνίας», η οποία «θα πρέπει να ανοίξει μια νέα σελίδα για τον Λίβανο».

Η κατάπαυση του πυρός απαιτεί μια αρχική διακοπή των μαχών για δύο μήνες και απαιτεί από τη Χεζμπολάχ να τερματίσει την ένοπλη παρουσία της στο νότιο Λίβανο, ενώ τα ισραηλινά στρατεύματα πρόκειται να επιστρέψουν στην πλευρά τους των συνόρων. Χιλιάδες επιπλέον Λιβανέζοι στρατιώτες και ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ θα αναπτυχθούν στο νότο και μια διεθνής επιτροπή με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες θα παρακολουθεί τη συμμόρφωση.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε νωρίτερα το βράδυ της Τρίτης ότι το Ισραήλ είναι έτοιμο να εφαρμόσει τη συμφωνία, αλλά ότι «η διάρκεια της κατάπαυσης του πυρός εξαρτάται από το τι θα συμβεί στον Λίβανο». Επέμεινε επίσης ότι είχε καταλήξει σε «πλήρη συνεννόηση» με τις ΗΠΑ ότι το Ισραήλ θα διατηρήσει «πλήρη στρατιωτική ελευθερία δράσης» σε περίπτωση που η Χεζμπολάχ παραβιάσει τη συμφωνία.

«Εάν η Χεζμπολάχ παραβιάσει τη συμφωνία και προσπαθήσει να οπλιστεί, θα επιτεθούμε», είπε ο Νετανιάχου. «Αν προσπαθήσει να ανοικοδομήσει τρομοκρατική υποδομή κοντά στα σύνορα θα επιτεθούμε. Αν εκτοξεύσει έναν πύραυλο, αν σκάψει μια σήραγγα, αν φέρει φορτηγό με πυραύλους, θα επιτεθούμε».

Καθώς μιλούσε ο Νετανιάχου, ο ισραηλινός στρατός πραγματοποίησε σφοδρές αεροπορικές επιδρομές σε ολόκληρο τον Λίβανο, ανάμεσά τους σε αρκετές συνοικίες στο κέντρο της Βηρυτού που προηγουμένως δεν είχαν επηρεαστεί από τη σύγκρουση. Διπλωμάτες ελπίζουν ότι η συμφωνία θα ανοίξει το δρόμο για τον τερματισμό ενός από τους πιο αιματηρούς γύρους εχθροπραξιών εδώ και δεκαετίες σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ.

Η ομάδα του Μπάιντεν ενημέρωσε την ομάδα εθνικής ασφάλειας του εκλεγμένου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τους όρους της συμφωνίας τις τελευταίες ημέρες. Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ Μάικ Βαλτς χαιρέτισε την εκεχειρία, λέγοντας στο X: «Χαίρομαι που βλέπω συγκεκριμένα βήματα προς την αποκλιμάκωση στη Μέση Ανατολή». Το Ιράν πρόσθεσε είναι η «αρχική αιτία του χάους και του τρόμου» στη Μέση Ανατολή και είπε ότι η κυβέρνηση Τραμπ «δεν θα ανεχθεί το status quo της υποστήριξής τους στην τρομοκρατία».

Οι τελευταίες εχθροπραξίες μεταξύ των ισραηλινών δυνάμεων και της Χεζμπολάχ ξέσπασαν πέρυσι όταν η ομάδα άρχισε να εκτοξεύει ρουκέτες προς το Ισραήλ σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τη Χαμάς, μετά τη θανατηφόρα επίθεση της 7ης Οκτωβρίου στο εβραϊκό κράτος. Το Ισραήλ απάντησε στις δολοφονίες της παλαιστινιακής οργάνωσης στις νότιες περιοχές της χώρας και στην σύλληψη ομήρων, εισβάλλοντας στη Γάζα, η οποία έχει οδηγήσει σε καταστροφές σε μεγάλο μέρος του παράκτιου θύλακα.

Οι μάχες μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ έχουν σκοτώσει έκτοτε περισσότερους από 3.700 Λιβανέζους και περισσότερους από 140 Ισραηλινούς, ενώ έχουν αναγκάσει τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και στις δύο πλευρές των συνόρων. Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο Λιβανέζοι και περίπου 60.000 Ισραηλινοί έχουν εκτοπιστεί.

Για το μεγαλύτερο μέρος του περασμένου έτους, οι μάχες μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ περιορίζονταν σε μεγάλο βαθμό σε ανταλλαγές πυρών σε μια στενή λωρίδα γης εκατέρωθεν της Μπλε Γραμμής, των οριοθετημένων από τον ΟΗΕ δηλαδή συνόρων μεταξύ των δύο χωρών.

Αλλά τους τελευταίους μήνες έχει κλιμακωθεί σε έναν πλήρη πόλεμο, με το Ισραήλ να πραγματοποιεί άγριους βομβαρδισμούς σε όλο τον Λίβανο πριν ξεκινήσει μια χερσαία εισβολή τον Οκτώβριο. Η επίθεση επέφερε μια σειρά από καταστροφικά χτυπήματα στη Χεζμπολάχ, σκοτώνοντας τον μακροχρόνιο ηγέτη της Χασάν Νασράλα και καταστρέφοντας μεγάλες ποσότητες όπλων και υποδομών της, καθώς και μεγάλες περιοχές στα ανατολικά και νότια της χώρας.

Η Χεζμπολάχ και ο μεγάλος υποστηρικτής της το Ιράν δήλωσαν το μεγαλύτερο μέρος του περασμένου έτους ότι δεν θα συμφωνούσαν σε κατάπαυση του πυρός χωρίς τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Αλλά η Χεζμπολάχ άλλαξε από τότε τη θέση της και η επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα συνεχίζεται.

Ο Μπάιντεν υποσχέθηκε ότι η κυβέρνησή του θα συνεχίσει μια προσπάθεια αναβίωσης των συνομιλιών μεταξύ Τουρκίας, Αιγύπτου, Κατάρ και Ισραήλ για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Πρόσθεσε ότι η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας και η ίδρυση παλαιστινιακού κράτους «παραμένει πιθανή». Για να γίνει αυτό «θα απαιτήσει κάποιες δύσκολες επιλογές», είπε.

«Τώρα το Ισραήλ πρέπει να είναι τολμηρό στη μετατροπή των τακτικών κερδών εναντίον του Ιράν και των πληρεξουσίων του σε μια συνεκτική στρατηγική που διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια του Ισραήλ και προωθεί μια ευρύτερη ειρήνη και ευημερία στην περιοχή», είπε ο Μπάιντεν.

Ο Μακρόν είπε ότι η Γαλλία θα συνεχίσει τις προσπάθειες για να τερματίσει τις εχθροπραξίες στη Γάζα και να εξασφαλίσει την απελευθέρωση των ομήρων, καθώς τόνισε «τα άνευ προηγουμένου δεινά του λαού της Γάζας».

Περισσότεροι από 3.760 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από ισραηλινά πυρά στο Λίβανο τους τελευταίους 13 μήνες, πολλοί από τους οποίους είναι άμαχοι, σύμφωνα με λιβανέζους υγειονομικούς αξιωματούχους. Ο βομβαρδισμός έχει εκτοπίσει 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους από τα σπίτια τους. Το Ισραήλ λέει ότι έχει σκοτώσει περισσότερα από 2.000 μέλη της Χεζμπολάχ. Τα πυρά της Χεζμπολάχ ανάγκασαν περίπου 50.000 Ισραηλινούς να απομακρυνθούν από το βόρειο τμήμα της χώρας και οι πύραυλοι της έφτασαν τόσο νότια στο Ισραήλ όσο το Τελ Αβίβ. Τουλάχιστον 75 άνθρωποι σκοτώθηκαν, περισσότεροι από τους μισούς άμαχοι. Περισσότεροι από 50 Ισραηλινοί στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους στη χερσαία επίθεση στον Λίβανο.