Ώρα μηδέν στη Γαλλία: Καταρρέει η κυβέρνηση Μπαρνιέ - Η «πυρηνική επιλογή» και οι προτάσεις μομφής

Αντιμέτωπη με κατάρρευση είναι η κυβέρνηση μειοψηφίας στη Γαλλία, αφού κόμματα της αντιπολίτευσης υπέβαλαν προτάσεις μομφής χθες Δευτέρα (2/12). Οι επενδυτές τιμώρησαν αμέσως τα γαλλικά περιουσιακά στοιχεία καθώς οι τελευταίες εξελίξεις βύθισαν τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης βαθύτερα στην πολιτική κρίση, με σοβαρές αμφιβολίες για το αν θα εγκριθεί ο ετήσιος προϋπολογισμός. Η πολιτική κρίση στο Παρίσι σημειώνεται λίγες εβδομάδες μετά την κατάρρευση του γερμανικού συνασπισμού του Όλαφ Σολτς, με τα δύο πιο ισχυρά κράτη της ΕΕ να αντιμετωπίζουν πλέον αδιέξοδο.

Ο πρώην διαπραγματευτής για το Brexit Μισέλ Μπαρνιέ ο οποίος διορίστηκε πρωθυπουργός της Γαλλίας τον Σεπτέμβριο, χρησιμοποίησε ειδικές εξουσίες για να «περάσει» τον προϋπολογισμό του χωρίς ψηφοφορία στο κοινοβούλιο. Η κίνησή του εξαγρίωσε τα κόμματα της αντιπολίτευσης που δήλωσαν ότι θα στηρίξουν μια πρόταση μομφής για την ανατροπή της κυβέρνησής του σε μια ψηφοφορία που θα μπορούσε να διεξαχθεί αύριο Τετάρτη (4/12)

Ο Μπαρνιέ επέλεξε να προωθήσει τις αμφιλεγόμενες μεταρρυθμίσεις στην κοινωνική ασφάλιση, επικαλούμενος ένα προεδρικό διάταγμα αφού δεν κατάφερε να κερδίσει αρκετή υποστήριξη για τα μέτρα. Πρόκειται για το λεγόμενο άρθρο 49.3 του γαλλικού συντάγματος, μερικές φορές γνωστό στη Γαλλία ως «πυρηνική επιλογή» -καθώς προωθεί αμφιλεγόμενα νομοσχέδια στο κοινοβούλιο χωρίς ψηφοφορία. Το άρθρο έχει χρησιμοποιηθεί και στο παρελθόν, πιο πρόσφατα το 2023 για να προωθήσει τις βαθιά αντιδημοφιλείς μεταρρυθμίσεις του Μακρόν που αυξάνουν τα όρια συνταξιοδότησης.

Η Γαλλία βυθίζεται σε πολιτική αβεβαιότητα από το καλοκαίρι όταν ο πρόεδρος Μακρόν προκήρυξε πρόωρες εκλογές που κατέληξαν σε ένα μετέωρο ο κοινοβούλιο όπου κανένα κόμμα δεν είχε την απόλυτη πλειοψηφία.

Μια αριστερή συμμαχία κέρδισε τις περισσότερες έδρες και ο συντηρητικός Μπαρνιέ -που διορίστηκε από τον Μακρόν για να φέρει σταθερότητα στη γαλλική κυβέρνηση- αντιμετώπισε από την αρχή της θητείας του, τη συνεχή απειλή μιας πρότασης μομφής που θα του έδειχνε την έξοδο. Ενώ ο Μπαρνιέ είχε κάνει παραχωρήσεις την τελευταία στιγμή στο νομοσχέδιο για τη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης - το οποίο προσπαθούσε να χαλιναγωγήσει το σπειροειδές έλλειμμα της Γαλλίας - οι προσπάθειές του ήταν ανεπαρκείς.

Ο Μπαρνιέ ξεκαθάρισε από την αρχή ότι προτεραιότητά του ήταν να μειώσει το έλλειμμα του γαλλικού προϋπολογισμού. Η Γαλλία ξόδεψε αφειδώς για να διατηρήσει την οικονομία «ζωντανή» την περίοδο της πανδημίας, η οποία εκτόξευσε το έλλειμμα στο 5,5% του ΑΕΠ το 2023, ωθώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θέσει τη Γαλλία σε «διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος» Με το έλλειμμα του 2024 να προβλέπεται να αγγίξει το 6,1%, ο Μπαρνιέ και η ομάδα του έσπευσαν να καταρτίσουν έναν προϋπολογισμό που θα επανέφερε τα οικονομικά της Γαλλίας σε καλό δρόμο, με περικοπές 40 δισεκατομμυρίων ευρώ και αυξήσεις φόρων 20 δισεκατομμυρίων ευρώ για το 2025. Ενώ τα σχέδια έχουν κατευνάσει τις Βρυξέλλες, είναι αντιδημοφιλή στο εσωτερικό.

Ο Μπαρνιέ αναγκάστηκε να υποχωρήσει στις αλλαγές που ζητούσαν οι επικριτές λόγω της έλλειψης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Αυτά περιελάμβαναν την κατάργηση μιας αύξησης του φόρου ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και σχέδια για μια λιγότερο γενναιόδωρη πολιτική αποζημίωσης συνταγογραφούμενων φαρμάκων από το επόμενο έτος.

Η νέα εκδοχή παρέμεινε απαράδεκτη για την αντιπολίτευση, με την αντιπολίτευση να ενώνεται με την αριστερά για να την εναντιωθεί. Βέβαιος ότι η Εθνοσυνέλευση θα απέρριπτε το νομοσχέδιο, ο Μπαρνιέ χρησιμοποίησε εκτελεστικές εξουσίες για να το επιβάλει. «Δεν νομίζω ότι οι Γάλλοι θα μας συγχωρήσουν που επιλέξαμε κομματικά συμφέροντα έναντι του μέλλοντος της χώρας», είπε ο Μπαρνιέ στους βουλευτές την Τρίτη καθώς εξήγησε τους λόγους της απόφασής του. «Τώρα, ο καθένας θα πρέπει να αναλάβει τη δική του ευθύνη, όπως έχω αναλάβει τη δική μου».

Σχεδόν αμέσως, το αριστερό κόμμα της αντιπολίτευσης Αδέσμευτη Γαλλία (LFI) και η αντιευρωπαϊκή, υπερσυντηρητική Εθνική Συσπείρωση (RN) της Μαρίν Λεπέν δήλωσαν ότι θα υποβάλουν προτάσεις μομφής. Η Λεπέν είπε στους δημοσιογράφους στο κοινοβούλιο ότι «οι Γάλλοι έχουν χορτάσει».

Η Nαταλί Οζιόλ, βουλευτής της «Αδέσμευτης Γαλλίας», είπε στο πρόγραμμα Newshour του BBC ότι η Γαλλία βρίσκεται σε μια «βαθιά, τεράστια πολιτική κρίση». «Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτή η κυβέρνηση δεν οδήγησε σε καμία μορφή σταθερότητας, ότι η πολιτική του Μακρόν δεν οδήγησε σε καμία μορφή σταθερότητας – και αυτό επιδεινώθηκε τον τελευταίο μήνα», είπε.

Τι γίνεται τώρα;

Το τι θα συμβεί στη συνέχεια δεν είναι ξεκάθαρο. Έχοντας ήδη προκηρύξει πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο, ο Μακρόν δεν μπορεί να διαλύσει νόμιμα την Εθνοσυνέλευση και πάλι μέχρι τον Ιούνιο του 2025. Η Γαλλία μπαίνει στη νέα χρονιά χωρίς καθόλου προϋπολογισμό.

Η Μάρτα Λόριμερ, λέκτορας πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, είπε ότι η κατάρρευση της κυβέρνησης Μπαρνιέ – μαζί με όλες τις προτάσεις προϋπολογισμού της – θα ωθήσει τη χώρα σε αχαρτογράφητη περιοχή. «Αυτό που διακυβεύεται είναι η οικονομική σταθερότητα της Γαλλίας», είπε. «Εάν πέσει η κυβέρνηση, η Γαλλία μπαίνει ουσιαστικά στο νέο έτος χωρίς προϋπολογισμό και χωρίς σαφή πλειοψηφία για να τον περάσει. Αν και θα είναι δυνατή η παράταση του προϋπολογισμού του 2024 για να αποφευχθεί το κλείσιμο της κυβέρνησης, αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να εισαχθούν νέα μέτρα, είτε πρόκειται για περικοπές είτε για δαπάνες, και δεν είναι σαφές πώς – ή πότε – θα μπορούσε να εγκριθεί ένας νέος προϋπολογισμός».

Εάν ο Μπαρνιέ δεν επιβιώσει από την κρίσιμη ψηφοφορία την Τετάρτη, θα παραμείνει στη θέση του ως προσωρινός πρωθυπουργός έως ότου ο Μακρόν ανακοινώσει τη νέα κυβέρνηση. Αυτή θα μπορούσε να είναι μια νέα κυβέρνηση πλειοψηφίας - απίθανο λόγω της διάσπασης του γαλλικού κοινοβουλίου - ή μια τεχνοκρατική κυβέρνηση, που θα ηγηθεί της χώρας μέχρι να διεξαχθούν νέες εκλογές το επόμενο καλοκαίρι.

Η διαδικασία θα μπορούσε να διαρκέσει εβδομάδες, όπως έγινε μετά από τις πρόωρες γενικές εκλογές που παρήγαγαν ένα μετέωρο κοινοβούλιο το καλοκαίρι. Πολλά κόμματα φωνάζουν επίσης για νέες προεδρικές εκλογές. Ως έχει, ο Μακρόν πρόκειται να παραμείνει στη θέση του μέχρι το 2027. Εάν η κυβέρνηση δεν επιβιώσει από την ψηφοφορία, θα αποτύχει και το νομοσχέδιο για τον προϋπολογισμό.

Σχετικές ειδήσεις

• Στην κόψη του ξυραφιού η Γαλλία: Κρίσιμες ώρες για την κυβέρνηση μειοψηφίας του Μισέλ Μπαρνιέ
• Γαλλία: Πιθανή πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης Μπαρνιέ ελέω… προϋπολογισμού
• Οι αγορές στήνουν στον τοίχο τη Γαλλία - Πρώτη φορά δανείζεται πιο ακριβά από την Ελλάδα