Πρόκληση του Βεζούβιου: Οι επιστήμονες δίνουν 481.920 ευρώ σε όποιον μπορέσει να λύσει τον γρίφο

Ένας μυστηριώδης ρωμαϊκός πάπυρος θα μπορούσε να είναι το κλειδί για τη χαμένη γνώση του αρχαίου κόσμου - και ένα βραβείο 481.920 ευρώ περιμένει όποιον μπορέσει να το λύσει.

Γνωστό ως PHerc.172, το κειμήλιο μαυρίστηκε από την πύρινη έκρηξη του Βεζούβιου πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια.

Όμως έχει ουσιαστικά «ξετυλιχτεί» από τους ερευνητές χρησιμοποιώντας τεχνολογία αιχμής με ακτίνες Χ, αποκαλύπτοντας θραύσματα από ελληνικό κείμενο.

Οι μελετητές της Οξφόρδης καλούν τώρα το κοινό να βοηθήσει στην αποκρυπτογράφηση των μυστικών του, προσφέροντας την ευκαιρία να γράψει κανείς ιστορία, κερδίζοντας παράλληλα μια μεγάλη αμοιβή.

Η προσπάθεια αποτελεί μέρος της Πρόκλησης του Βεζούβιου, ενός διεθνούς διαγωνισμού που αξιοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για την ανάγνωση των παπύρων από το Herculaneum, μια πλούσια ρωμαϊκή πόλη που θάφτηκε μαζί με την Πομπηία κατά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ..

Οι συμμετέχοντες καλούνται να αναπτύξουν μια τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης ικανή να ανιχνεύσει το αχνό μελάνι, που έχει βάση τον άνθρακα, σε σχέση με τον ομοίως απανθρακωμένο πάπυρο, μια πρόκληση που έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο τους ερευνητές εδώ και δεκαετίες.

Βίλα των Παπύρων

Ο PHerc.172 είναι ένας από τους περίπου 800 παπύρους που αποκαλύφθηκαν στη Βίλα των Παπύρων, ένα πολυτελές κτήμα που πιστεύεται ότι ανήκε στον Lucius Calpurnius Piso Caesoninus, πεθερό του Ιουλίου Καίσαρα.

Η Βίλα πιστεύεται ότι φιλοξενούσε μια από τις καλύτερες βιβλιοθήκες της αρχαιότητας, συμπεριλαμβανομένων έργων της ελληνικής φιλοσοφίας και πιθανώς ανεξερεύνητης ρωμαϊκής λογοτεχνίας.

Θαμμένοι κάτω από μέτρα στάχτης και λιωμένων βράχων, οι πάπυροι διατηρήθηκαν αλλά μετατράπηκαν σε εύθραυστα κομμάτια άνθρακα.

Οποιαδήποτε προσπάθεια φυσικού ξετυλίγματος θα οδηγούσε στην καταστροφή τους.

Τώρα όμως, χάρη στις εξελίξεις της τεχνολογίας απεικόνισης, οι ερευνητές στην εγκατάσταση Diamond Light Source στο Harwell του Oxfordshire, δημιούργησαν τρισδιάστατα ψηφιακά μοντέλα των παπύρων, επιτρέποντας την εικονική εξέτασή τους σελίδα προς σελίδα.

Η πρόκληση είναι τεράστια. Παρά τις προόδους της σάρωσης, η αποκρυπτογράφηση του μελανιού έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη λόγω της σχεδόν αόρατης αντίθεσής του με τον μαυρισμένο πάπυρο. Ωστόσο, έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος.

Νωρίτερα φέτος, ανταγωνιστές που χρησιμοποίησαν τεχνητή νοημοσύνη αποκρυπτογράφησαν κείμενο από έναν άλλο πάπυρο που φυλάσσεται στο Ινστιτούτο της Γαλλίας στο Παρίσι.

Αποκάλυψε τα γραπτά του Φιλόδημου, ενός φιλοσόφου, ο οποίος παρείχε επίσης λεπτομερείς αναφορές για την Ακαδημία του Πλάτωνα και τις πρακτικές της.

Το PHerc.172 προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες για ανακαλύψεις.

Σε αντίθεση με τους προηγούμενους παπύρους, το μελάνι του εμφανίζεται πιο πυκνό, παρουσιάζοντας μεγαλύτερη αντίθεση στις σαρώσεις με ακτίνες Χ.

Οι πρώτες αποκρυπτογραφήσεις έχουν αποκαλύψει ελληνικό κείμενο, συμπεριλαμβανομένου μέρους της λέξης «διατροπή».

Οι διοργανωτές του διαγωνισμού πιστεύουν ότι πλήρεις λέξεις -ακόμη και προτάσεις- είναι σε απόσταση αναπνοής.

Το πρώτο ορόσημο

Το πρώτο ορόσημο της Πρόκλησης του Βεζούβιου επιτεύχθηκε τον Φεβρουάριο του 2024, όταν τρεις φοιτητές μοιράστηκαν ένα βραβείο 700.000 δολαρίων για την ανάγνωση τμημάτων ενός άλλου παπύρου.

Η επιτυχία αυτή έδωσε ώθηση στην παγκόσμια πρωτοβουλία, με μεγιστάνες της τεχνολογίας όπως ο Έλον Μασκ να χρηματοδοτούν μεταγενέστερες φάσεις του διαγωνισμού.

Ο πάπυρος της Οξφόρδης παρουσιάζει νέες προκλήσεις και συναρπαστικές δυνατότητες.

Οι μελετητές εικάζουν ότι θα μπορούσε να περιέχει χαμένα λογοτεχνικά έργα, ιστορίες ή φιλοσοφικές διαλέξεις.

Ο διαγωνισμός δεν αφορά μόνο τα χρήματα αλλά και την αναδιατύπωση της ιστορίας.

Πρόσφατες επιτυχίες έχουν ήδη αποκαλύψει άγνωστες μέχρι πρότινος λεπτομέρειες για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία.

Για παράδειγμα, η τεχνητή νοημοσύνη αποκρυπτογράφησε πρόσφατα τη θέση της ταφής του Πλάτωνα στον κήπο της Ακαδημίας του, προσφέροντας νέες γνώσεις για τις πολιτιστικές και επιστημονικές πρακτικές της αρχαιότητας.

Η Πρόκληση του Βεζούβιου έχει ως στόχο να προχωρήσει ακόμη παραπέρα.

Ξεκλειδώνοντας τα μυστικά του PHerc.172 και των ομολόγων του, οι ερευνητές ελπίζουν να αποκαλύψουν κείμενα σχετικά με την ηθική, τα μαθηματικά, τη μουσική και ενδεχομένως έργα χαμένων από καιρό συγγραφέων.

Για να συμμετάσχουν στην πρόκληση, οι συμμετέχοντες μπορούν να έχουν πρόσβαση στα τρισδιάστατα δεδομένα του παπύρου μέσω του προγράμματος Vesuvius Challenge, που ιδρύθηκε από τον επενδυτή Nat Friedman της Silicon Valley.

Χρησιμοποιώντας αυτά τα δεδομένα, πρέπει να εκπαιδεύσουν την τεχνητή νοημοσύνη να ανιχνεύει μοτίβα μελανιού αόρατα στο ανθρώπινο μάτι.

Ο διαγωνισμός διαρκεί έως τον Δεκέμβριο του 2024, ενώ οι υποβολές θα εξεταστούν από μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων σε αρχαία κείμενα και ανάπτυξη τεχνητής νοημοσύνης.

Με τη γοητεία των χαμένων ιστοριών και την υπόσχεση των σύγχρονων ανταμοιβών, ο διαγωνισμός «Πρόκληση του Βεζούβιου» έχει εξάψει τη φαντασία παγκοσμίως.

Είτε πρόκειται για ερασιτέχνες λάτρεις είτε για έμπειρους ερευνητές, οποιοσδήποτε με ταλέντο στον προγραμματισμό ή μάτι για αρχαίες γλώσσες καλείται να δοκιμάσει τις δυνάμεις του στην εξιχνίαση ενός από τα πιο διαχρονικά μυστήρια της ιστορίας.

Με πληροφορίες από The Sun

Σχετικές ειδήσεις

• Οι αρχαιολόγοι βρήκαν σπάνιους παπύρους στην Αίγυπτο
• Αποκλειστικό Newsbomb.gr: «Έτσι εντόπισα τον τάφο του Πλάτωνα - Έρχονται κι άλλες αποκαλύψεις»
• Ερευνητές κατάφεραν να διαβάσουν με ΑΙ λέξη σε πάπυρο που σβήστηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου