Το τεστ του «Ροζ ελέφαντα» προβλέπει την δυνατότητα να ελέγχετε τις σκέψεις σας
«Πες σε έναν άνθρωπο ότι δεν πρέπει να σκέφτεται έναν ροζ ελέφαντα και δεν θα μπορεί να βγάλει αυτό το θηρίο από το μυαλό του».
Αυτό το απόσπασμα, από το μυθιστόρημα του Κούρτ Σιοντμακ City in the Sky του 1974, περιγράφει πόσο δύσκολο μπορεί να είναι να καταπιέσουμε τις σκέψεις μας. Το «Μη σκέφτεσαι έναν ροζ ελέφαντα» έχει γίνει κλασικό παράδειγμα του πόσο δύσκολο μπορεί να είναι να αποφύγουμε σκόπιμα να οραματιστούμε.
Η έρευνα δείχνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχοντας διαβάσει για έναν ροζ ελέφαντα, θα έχετε φανταστεί να βλέπετε έναν.
Ωστόσο, ορισμένοι άνθρωποι, έχουν αφαντασία - δεν μπορούμε να οραματιστούν. Έτσι, τους μπερδεύει λίγο η ιδέα ότι άλλοι άνθρωποι μπορούν να φανταστούν να βλέπουν πράγματα που δεν υπάρχουν.
Σε μια νέα μελέτη, βρέθηκαν αποδείξεις ότι το πρόβλημα του ροζ ελέφαντα δεν είναι καθολικό. Ορισμένοι άνθρωποι - συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αφαντασία - μπορούν να αποκλείσουν ακούσιες οπτικές σκέψεις από το μυαλό τους.
Τι είναι η αφαντασία;
Τα άτομα με αφαντασία δεν μπορούν εκούσια να φανταστούν ότι βλέπουν πράγματα στο μυαλό τους. Έτσι, αν τους ζητήσουν να μην σκεφτούν έναν ροζ ελέφαντα, δεν θα τον οραματιστούν, επειδή δεν μπορούν.
Η αφαντασία συνήθως περιγράφεται ως κάποιου είδους έλλειμμα. Όταν οι άνθρωποι μαθαίνουν για πρώτη φορά ότι έχουν αφαντασία, συχνά αναστατώνονται, καθώς συνειδητοποιούν ότι οι άλλοι άνθρωποι μπορούν να κάνουν πράγματα που εκείνοι δεν μπορούν. Μπορεί να είναι ωραίο να φαντάζονται να βλέπουν τους χαρακτήρες που περιγράφονται σε ένα βιβλίο, για παράδειγμα, ή να οραματίζονται ένα αγαπημένο πρόσωπο που απουσιάζει.
Σε μια νέα μελέτη, εξετάστηκαν οι δεσμοί μεταξύ της έντασης της οπτικής φαντασίας των ανθρώπων και της τάσης τους να οραματίζονται, ακόμη και όταν προσπαθούν να μην το κάνουν. Οι άνθρωποι με έντονη οπτική φαντασία είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν ακούσιους οραματισμούς και έγινε δυνατόν να προβλεφθούν αυτά τα αποτελέσματα μετρώντας την εγκεφαλική δραστηριότητα.
Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να απολαμβάνουν τη δυνατότητα να φαντάζονται ότι βλέπουν λεπτομερείς σκηνές όποτε το επιθυμούν. Ωστόσο, αυτό φαίνεται να έρχεται με το τίμημα ότι δεν μπορούν να σταματήσουν αυτές τις εμπειρίες.
Στην ίδια μελέτη τα άτομα που ανέφεραν ότι είχαν αδύναμες απεικονίσεις ήταν λιγότερο πιθανό να φανταστούν να βλέπουν πράγματα που προσπαθούσαν να μην σκέφτονται. Ωστόσο, ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν ότι το μυαλό τους περιπλανιέται.
Ενώ τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι οι αφαντασιακοί είναι ανθεκτικοί στις ακούσιες οπτικοποιήσεις, θα χρειαστούν περισσότερες έρευνες για να εξακριβωθεί αν είναι ανθεκτικοί στην αναβίωση τραυμάτων ή αν αυτά απλώς πυροδοτούν διαφορετικούς τύπους μπειριών.
Αυτό που είναι σαφές είναι ότι ο Σιοντμακ έκανε λάθος. Αν πείτε στους ανθρώπους ότι δεν πρέπει να σκέφτονται έναν ροζ ελέφαντα, κάποιοι θα βγάλουν ευχαρίστως αυτό το θηρίο από το μυαλό τους και θα στρέψουν τις σκέψεις τους σε άλλα θέματα.