Φρίκη στη Συρία: Τα παιδιά στη Δαμασκό... παίζουν με ανθρώπινα οστά

Ένα αποτρόπαιο θέαμα αντίκρισαν οι κάτοικοι της συνοικίας Tadamon στη Δαμασκό, μετά την πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ, καθώς μέσα σε ένα ισοπεδωμένο κτήριο είδαν δεκάδες ανθρώπινα οστά. Ένα μηριαίο οστό, μέρος μιας σπονδυλικής στήλης ανάμεσα σε κάποια συντρίμμια, μερικά οστά ποδιών σε μια φθαρμένη κάλτσα.

Η εν λόγω συνοικία είναι γεμάτη οστά, μετά από όσα κάτοικοι και οργανώσεις για τα δικαιώματα περιέγραψαν ως χρόνια δολοφονιών υπό την κυριαρχία του Μπασάρ αλ Άσαντ της Συρίας. Η Tadamon έγινε διαβόητη το 2022 όταν εμφανίστηκε ένα βίντεο που δείχνει έναν άνδρα με στρατιωτικά να οδηγεί άοπλους άνδρες με δεμένα μάτια προς μια μεγάλη τάφρο, λέγοντάς τους να τρέξουν και να τους πυροβολεί σε απόσταση αναπνοής καθώς πλησίαζαν στην άκρη ή αφού έπεφταν μέσα.

Το περιστατικό έλαβε χώρα το 2013, αλλά οι δολοφονίες συνεχίζονταν μέχρι πολύ πρόσφατα, είπαν κάτοικοι στο Reuters, λέγοντας ότι έβλεπαν τακτικά τις δυνάμεις ασφαλείας της Συρίας να φέρνουν άνδρες στην περιοχή, άκουγαν εκρήξεις πυροβολισμών και μετά μύριζαν καμένες σάρκες.

Ο Mohammad al-Darra, ένας ηλικιωμένος από το Tadamon, είπε ότι παρέμεινε στη γειτονιά αφότου ξεκίνησε ο εμφύλιος πόλεμος το 2011 επειδή η οικογένειά του φοβόταν ότι το διαμέρισμά τους θα λεηλατηθεί. Είπε ότι χρόνο με τον χρόνο, έβλεπε αυτοκίνητα που οδηγούσαν οι συριακές ένοπλες δυνάμεις να φέρνουν «δεμένους ανθρώπους» σε ένα μικροσκοπικό δρομάκι παράλληλο με το σημείο όπου πιστεύεται ότι έγινε η σφαγή του Tadamon.

«Τη νύχτα το άκουγες. Κάθε πυροβολισμός πήγαινε και σε έναν άνδρα» είπε. Δείχνοντας τον χωματόδρομο και τα καταστραμμένα κτήρια δίπλα του, πρόσθεσε, «και αυτό ήταν το νεκροταφείο για όλα τα πτώματα». Το Reuters βρήκε οστά στοιβαγμένα ανάμεσα σε σκουπίδια, καμένα πλαστικά και βρώμικα ρούχα και στα δύο κτήρια εκατέρωθεν, και είδε παιδιά να παίζουν με οστά.

Ο Khaled Houriya, ο οποίος διατηρεί κατάστημα στην περιοχή, είπε ότι και ο ίδιος άκουγε συχνά πυροβολισμούς και μύριζε καμμένη σάρκα μετά την επιστροφή του στη γειτονιά το 2019. «Αυτός ήταν γνωστός ως δρόμος εκτελέσεων. Όποιος ερχόταν σε αυτόν τον δρόμο θεωρούνταν χαμένος» είπε, προσθέτοντας ότι οι δυνάμεις ασφαλείας ζητούσαν συχνά από τους γείτονές του να τους βοηθήσουν να σκάψουν ομαδικούς τάφους. «Αυτά τα πράγματα δεν θα φύγουν από τη μνήμη μας. Πτώματα παντού, έγινε φυσιολογικό για τους ανθρώπους», είπε ο Houriya.

«Φοβάμαι πολύ να μιλήσω»

Οι κάτοικοι είπαν ότι δεν τολμούσαν να μιλήσουν κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Άσαντ, όταν η κριτική κατά των αρχών καταπιέστηκε αυστηρά. Κάποιοι παρέμειναν διστακτικοί και μιλούσαν μόνο με μικρό όνομα. «Δεν μπορούσαμε να πούμε τίποτα, διαφορετικά θα έκαιγαν το σπίτι σου ή θα σκότωναν τον γιο σου. Ήταν άσχημο, άσχημο, άσχημο», είπε η Ντάρα.

Αλλά τώρα, λιγότερο από μια εβδομάδα μετά την ανατροπή του Άσαντ, οι κάτοικοι και οι ερευνητές για τα δικαιώματα ελπίζουν ότι η τοποθεσία μπορεί να αποκλειστεί και οι υπεύθυνοι για τις δολοφονίες να λογοδοτήσουν. «Είναι επείγον να διασφαλιστεί αυτή η τοποθεσία, να αποκλειστεί ο ομαδικός τάφος, να επιτραπεί σε διεθνείς φορείς ανεμπόδιστη πρόσβαση σε αυτήν την περιοχή για να μπορέσουν να κάνουν αυτό το έργο προσεκτικά και καλά», δήλωσε η Hiba Zayadin, ερευνήτρια στην ομάδα υπεράσπισης Human Rights Watch. Είπε ότι υπάρχει κίνδυνος ο μαζικός τάφος να είχε ήδη αδειάσει από τις δυνάμεις του Άσαντ «Οι οικογένειες αξίζουν να μάθουν τι συνέβη εδώ», είπε.

Εκατοντάδες χιλιάδες Σύροι εκτιμάται ότι έχουν σκοτωθεί από το 2011, όταν η καταστολή των διαδηλώσεων από τον Άσαντ εξελίχθηκε σε πόλεμο πλήρους κλίμακας που συμπαρέσυρε τις περιφερειακές δυνάμεις. Τόσο ο Άσαντ όσο και ο πατέρας του Χαφέζ, ο οποίος προηγήθηκε ως πρόεδρος και πέθανε το 2000, έχουν κατηγορηθεί από ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κυβερνήσεις για εκτεταμένες δολοφονίες, και μαζικές εκτελέσεις στο διαβόητο σωφρονιστικό σύστημα της χώρας. Ο Άσαντ αρνήθηκε επανειλημμένα ότι διέπραξε παραβιάσεις και χαρακτήρισε τους επικριτές του τρομοκράτες.

Το 2023, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ εξέδωσε ταξιδιωτική απαγόρευση εναντίον ενός Σύρου αξιωματούχου ασφαλείας και της οικογένειάς του για την υποτιθέμενη δολοφονία τουλάχιστον 41 αμάχων το 2013 στο Tadamon, χαρακτηρίζοντάς το «σφαγή». Η ύποπτη θέση του τάφου αναγνωρίστηκε από ερευνητές του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που αντιστοίχισαν τις δορυφορικές εικόνες με τη σκηνή στο βίντεο.

Ενώ δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί πλήρης εξέταση του χώρου, η ομάδα έχει ήδη βρει πολλά ίχνη δολοφονιών. «Βρήκαμε ανθρώπινα λείψανα, οστά, μέρη κρανίου, δάχτυλα, πλευρά, σκορπισμένα σε ολόκληρη την περιοχή γύρω από τον ομαδικό τάφο, κάτι που δείχνει ότι πραγματικά συνέβησαν πολλά περισσότερα από όσα γνωρίζαμε ήδη», είπε η Zayadin.

Κάτοικοι του Tadamon είπαν στο Reuters ότι το δρομάκι είχε σφραγιστεί με μεταλλικά οδοφράγματα κατά τη διάρκεια σκληρών μαχών μεταξύ ανταρτών και συριακών κυβερνητικών δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων των δυνάμεων Εθνικής Άμυνας, μιας παραστρατιωτικής δύναμης υπέρ του Άσαντ που ενσωματώθηκε στον στρατό το 2012.
Αρκετοί είπαν ότι νωρίτερα φέτος, είδαν τις τότε κυβερνητικές δυνάμεις της Συρίας να αφαιρούν κάποια οστά από την περιοχή και φοβήθηκαν ότι ο τάφος -και κρίσιμα στοιχεία- είχαν ανασκαφεί.

Το άνοιγμα των φυλακών της Συρίας μετά την ανατροπή του Άσαντ την Κυριακή οδήγησε σε παρόμοιους φόβους, με ακτιβιστές και οικογένειες να αναζητούν κρατούμενους συγγενείς και να λένε ότι φοβούνται πως τα στρατεύματα που τράπηκαν σε φυγή είχαν καταστρέψει στοιχεία από τις φρικαλεότητες.

Πηγή: Reuters