Πώς ο Άσαντ έκανε τη Συρία ναρκοκράτος - Το χάπι των τζιχαντιστών και τα «εργοστάσια-φαντάσματα»

Τώρα που έφυγε από την εξουσία ο Μπασάρ αλ Άσαντ αποκαλύπτεται η δράση του καθεστώτος που επί μισό αιώνα κυβερνούσε με σιδηρά πυγμή τη Συρία. Η έκταση, για παράδειγμα, της εμπλοκής του στο εμπόριο του captagon, μιας αμφεταμίνης που πλημμύριζε από τη Συρία τη Μέση Ανατολή, ήταν ευρέως γνωστή αλλά αδύνατο να κινηματογραφηθεί, περνώντας κρυφά στα τελωνεία ή κάνοντας θραύση στην πάρτι-σκηνή των χωρών του Κόλπου.

Τώρα οι νέοι ηγέτες της Συρίας, η οργάνωση Hayat Tahrir al Sham (HTS), έχει καταλάβει τις βίλες και τα εργοστάσια που ανήκαν στους βαρόνους των ναρκωτικών του έθνους και δείχνουν στους δημοσιογράφους πώς κατασκευάστηκε το captagon και από ποιον. Ο ρεπόρτερ του Sky επισκέφθηκε δύο τοποθεσίες, μια ιδιωτική βίλα κοντά στα σύνορα του Λιβάνου και μια άλλη, ένα εργοστάσιο captagon σε ένα προάστιο έξω από τη Δαμασκό. Αυτό που σε χτυπάει πρώτο είναι η μυρωδιά, κάτι οξύ και μεταλλικό κολλάει στα ρουθούνια.

Οι φρουροί στη βίλα, που μοιάζει με σκηνή από το Breaking Bad, λένε ότι τους προκαλεί πονοκεφάλους. Έκαψαν τα απορρίμματα των χαπιών που ανακάλυψαν, αλλά έχουν κρατήσει τις πρώτες ύλες - βαρέλια καφεΐνης, στοιβαγμένα σακιά με κάτι που μοιάζει λίγο με αλεύρι και αλκοόλ. Λένε ότι τους έχουν συμβουλέψει ότι μπορεί να είναι χρήσιμο για φάρμακα.

«Στην Ιντλίμπ, όπως γνωρίζετε, ήμασταν χωριστά», λέει ο Αμπού Μπέικερ, ένας στρατιώτης του HTS που με χαρά κάνει τον ξεναγό. «Όποιος ασχολούνταν με τέτοιες δραστηριότητες θα εδιώκετο από την πόλη. «Αλλά φυσικά ξέραμε τι συνέβαινε στην υπόλοιπη Συρία και με το καθεστώς. Το καθεστώς είχε καταρρεύσει. Η οικονομία ήταν νεκρή. Έτσι χρηματοδοτήθηκαν με χρήματα από ναρκωτικά»

Οι βίλες σε αυτή τη γειτονιά ανήκαν σε αξιωματικούς της 4ης τεθωρακισμένης μεραρχίας της Συρίας που διοικούνταν από τον διαβόητο αδερφό του Άσαντ, Μάχερ. Αυτό στο οποίο βρέθηκε το Sky News ήταν ιδιοκτησία ενός άνδρα που οι φρουροί του HTS αποκαλούν Συνταγματάρχη Μπασέεμ.

Ο Μάχερ, ο οποίος κρατούσε στα χέρια του τον μηχανισμό καταστολής του συριακού καθεστώτος, θεωρείται εκ των αρχηγών του δικτύου captagon, μίας βιομηχανίας αξίας 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι πληροφορίες που τον φέρνουν να έχει διαφύγει στο Ιράκ μαζί με εκατοντάδες στρατιώτες του καθεστώτος δεν έχουν επιβεβαιωθεί.

«Ήταν ο μεγάλος εδώ σε αυτήν την περιοχή και προκαλούσε φόβο σε όλους όσοι ζούσαν εδώ, όλα ήταν εκτός ορίων», λέει ο Αμπού Μπιλάλ, ένας αγρότης που μένει δίπλα. Είχε διαταχθεί να εγκαταλείψει το σπίτι του όταν ξεκίνησε η κατασκευή της βίλας και είχε τολμήσει να επιστρέψει μόνο όταν έπεσε το καθεστώς. «Ειλικρινά σοκαρίστηκα όταν έμαθα για τα ναρκωτικά εδώ, για αυτές τις τρομακτικές επιχειρήσεις που κατέστρεφαν τη χώρα. Δεν ξέραμε τίποτα για αυτό το φάρμακο»

Οι γείτονες της Συρίας είχαν προειδοποιήσει εδώ και καιρό για τις ολέθριες επιπτώσεις στο έδαφος της χώρας τους από το captagon που διακινούσε. Πολλοί από τους βαρόνους των ναρκωτικών του καθεστώτος ήταν σε καθεστώς κυρώσεων των ΗΠΑ, της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο περιορισμός των παράνομων εξαγωγών ναρκωτικών της Συρίας ήταν διαπραγματευτικό στοιχείο στις προσπάθειες του Άσαντ να εξομαλύνει τις σχέσεις με άλλα αραβικά κράτη.

Ήταν, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, ο πιο πολύτιμος τομέας της οικονομίας της Συρίας που καταστράφηκε από τον πόλεμο, αξίας μεταξύ 1,9 και 5,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με το συριακό ΑΕΠ να αποτιμάται όχι πολύ περισσότερο, στα 6,2 δισ. δολάρια το 2023

Το εργοστάσιο παρήγαγε σοκολάτα και πατατάκια πάνω από το έδαφος, ναρκωτικά από κάτω. Τα χάπια ήταν κρυμμένα μέσα στα ηλεκτρικά συστήματα μεταγωγής, ακόμη και σε πλαστικά φρούτα. Είχαν στρώσει τα πατώματα με μοκέτα. Υπήρχαν τεράστιοι σωροί χαπιών captagon, αξίας από 2 έως 20 δολάρια το καθένα, ανάλογα με το πού θα πωλούνταν.

«Έφυγα από τον πόλεμο στην Αίγυπτο το 2014», λέει ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου Mοχάμεντ αλ Τουτ, ο οποίος μόλις επέστρεψε στη Συρία μετά από μια δεκαετία στο εξωτερικό. «Όσο ήμουν εκεί έμαθα ότι ο Aμέρ Χαΐτι ανέλαβε το εργοστάσιό μου υπό την εξουσία του τρομοκράτη Mαχέρ αλ Άσαντ, μαζί με τον Μπασάρ αλ Άσαντ και τις συμμορίες τους. Μετέτρεψαν την εγκατάσταση παραγωγής τροφίμων μου σε επιχείρηση ναρκωτικών. Πήγα στην αρμόδια οι αρχές να διεκδικήσουν πίσω το εργοστάσιό μου, αλλά κανείς δεν με βοήθησε».

Το 4ο τμήμα μπορεί να έχει φύγει, αλλά το εμπόριο του σκευάσματος captagon περιλαμβάνει πολλούς διαφορετικούς παράγοντες. Η μετάβαση της Συρίας σε ναρκο κράτος ήταν σχετικά γρήγορη. Η μετάβαση προς τα εμπρός μπορεί να μην γίνει τόσο γρήγορα.

Sky News