Γιατί οι Αμερικανοί αγοράζουν μαζικά... πυρηνικά καταφύγια

Όταν ο Μπέρναρντ Τζόουνς Τζ και η σύζυγός του, Ντόρις έχτισαν το σπίτι των ονείρων τους, ήθελαν να τα έχει όλα. Μια πισίνα με καταρράκτη για τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού. Ένα home theater για τις ζεστές χειμωνιάτικες νύχτες. Έναν οπωρώνα για συγκομιδή το φθινόπωρο. Και ένα τεράστιο υπόγειο καταφύγιο σε περίπτωση καταστροφής. «Ο κόσμος δεν γίνεται πιο ασφαλές μέρος», είπε. «Θέλαμε να είμαστε προετοιμασμένοι»

Κάτω από μια μεταλλική καταπακτή κοντά στο ιδιωτικό γήπεδο μπάσκετ, υπάρχει μια κρυφή σκάλα που οδηγεί σε δωμάτια με κρεβάτια για περίπου 25 άτομα, μπάνια και δύο κουζίνες, που υποστηρίζονται όλα από μια αυτάρκη πηγή ενέργειας. Με νερό, ηλεκτρισμό, καθαρό αέρα και φαγητό, ένιωθαν έτοιμοι για οποιαδήποτε καταστροφή, ακόμη και πυρηνική έκρηξη, στο σπίτι τους στο Inland Empire της Καλιφόρνια. «Αν γινόταν πυρηνική επίθεση, θα προτιμούσατε να πάτε στο σαλόνι ή σε ένα καταφύγιο; Αν είχες ένα, θα πήγαινες και εκεί», είπε ο Τζόουνς, ο οποίος είπε ότι πούλησε διστακτικά το σπίτι πριν από δύο χρόνια.

Οι ηγέτες της παγκόσμιας ασφάλειας προειδοποιούν ότι οι πυρηνικές απειλές αυξάνονται καθώς οι δαπάνες για όπλα αυξήθηκαν στα 91,4 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι. Ταυτόχρονα, οι πωλήσεις ιδιωτικών καταφυγίων αυξάνονται παγκοσμίως, από μικρά μεταλλικά κουτιά μέχρι εξωφρενικές υπόγειες επαύλεις.

Οι επικριτές προειδοποιούν ότι αυτά τα καταφύγια δημιουργούν μια λανθασμένη αντίληψη ότι μπορεί κανείς να επιβιώσει από πυρηνικό πόλεμο. Υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι που σχεδιάζουν να ζήσουν σε μια ατομική έκρηξη δεν εστιάζουν στους πραγματικούς και τρέχοντες κινδύνους που θέτουν οι πυρηνικές απειλές και στην κρίσιμη ανάγκη να σταματήσει η διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής.

Εν τω μεταξύ, οι ειδικοί σε θέματα καταστροφών λένε ότι τα καταφύγια δεν είναι απαραίτητα. Ένας οδηγός 100 σελίδων της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Διαχείρισης Έκτακτης Ανάγκης για την απάντηση σε πυρηνική έκρηξη επικεντρώνεται στο να μπει το κοινό μέσα και να παραμείνει μέσα, ιδανικά σε ένα υπόγειο και μακριά από εξωτερικούς τοίχους για τουλάχιστον μια μέρα. Αυτοί οι υπάρχοντες χώροι μπορούν να παρέχουν προστασία από ραδιενεργά απόβλητα λέει η FEMA.

Όλο και περισσότερο, όμως, οι αγοραστές λένε ότι τα καταφύγια προσφέρουν μια αίσθηση ασφάλειας. Η αγορά των αμερικανικών καταφυγίων για βόμβες και επιθέσεις προβλέπεται να αυξηθεί από 137 εκατομμύρια δολάρια πέρυσι σε 175 εκατομμύρια δολάρια έως το 2030, σύμφωνα με έκθεση έρευνας αγοράς από την BlueWeave Consulting. Η έκθεση αναφέρει ότι οι κύριοι παράγοντες ανάπτυξης περιλαμβάνουν «την αυξανόμενη απειλή πυρηνικών ή τρομοκρατικών επιθέσεων ή εμφύλιων αναταραχών».

Γιατί εκτοξεύθηκαν στα ύψη οι πωλήσεις bunker

«Οι άνθρωποι ανησυχούν και θέλουν ένα ασφαλές μέρος για να βάλουν την οικογένειά τους. Και έχουν αυτή τη στάση ότι είναι καλύτερα να το έχουν και να μην το χρησιμοποιήσουν, παρά να το χρειαστούν και να μην το έχουν», είπε ο διευθύνων σύμβουλος της Atlas Survival Shelters, Ρον Χάμπαρντ, εν μέσω του δυνατού βόμβου της συγκόλλησης στο εργοστάσιο καταφυγίων του, το οποίο όπως λέει ο ίδιος είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο, στο Sulphur Springs του Τέξας.

Ο Χάμπαρντ είπε ότι τα λοκντάουν της πανδημίας, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και το ξέσπασμα του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς έχουν εκτοξεύσει τις πωλήσεις. Στις 21 Νοεμβρίου, λίγες ώρες μετά την πρώτη χρήση από τη Ρωσία ενός πειραματικού, υπερηχητικού βαλλιστικού πυραύλου στην Ουκρανία, ο Χάμπαρντ είπε ότι το τηλέφωνό του χτυπούσε ασταμάτητα.

Τέσσερις πελάτες κατέληξαν να αγοράσουν bunker σε μια μέρα, είπε, και περισσότεροι κατέληξαν να παρήγγειλαν πόρτες και άλλα εξαρτήματα για καταφύγια που ήδη έχτιζαν. Ο Χάμπαρντ είπε ότι τα καταφύγιά του είναι κατασκευασμένα για όλες τις καταστροφές. «Είναι καλοί για οτιδήποτε, από ανεμοστρόβιλο και τυφώνα έως πυρηνικές επιθέσεις, από μια πανδημία έως και μια έκρηξη ηφαιστείου», είπε, σύροντας τα χέρια του προς μια τεράστια αποθήκη όπου περισσότερα από 50 διαφορετικά καταφύγια ήταν υπό κατασκευή.

Με ένα γεμάτο κυνηγετικό όπλο στο μήκος του μπράτσου και μεταλλικές ασπίδες παραθύρων για να μπλοκάρει τις βόμβες μολότοφ κοντά, ο Χάμπαρντ είπε ότι ξεκίνησε την εταιρεία του αφού έχτισε το δικό του καταφύγιο πριν από περίπου 10 χρόνια. Λέει ότι οι πελάτες ρωτούν για τις τιμές - 20.000 δολάρια έως πολλά εκατομμύρια, κατά μέσο όρο 500.000 δολάρια- και οι εγκαταστάσεις - μπορούν να πάνε σχεδόν οπουδήποτε. Είπε ότι τις περισσότερες μέρες πουλάει τουλάχιστον ένα καταφύγιο.

Σύμφωνα με το σενάριο της καταστροφής του Χάμπαρντ, οι παγκόσμιες εντάσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μια κατάσταση που είναι έτοιμος να ζήσει. «Τα καλά νέα για τον πυρηνικό πόλεμο», είπε, «αν υπάρξει ποτέ είναι οτι μπορείς να επιζήσεις, αν δεν σκοτωθείς στην αρχική έκρηξη». Δεν έχει άδικο, λένε οι ειδικοί της αμερικανικής κυβέρνησης για την ετοιμότητα καταστροφών.

Τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες μετά την έκρηξη

«Κοιτάξτε, αυτή η έκθεση σε ραδιενέργεια μπορεί να αποφευχθεί πλήρως γιατί είναι κάτι που συμβαίνει μετά την έκρηξη», είπε η Μπρουκ Μπουντεμάιερ, ειδικός σε θέματα ασφάλειας ακτινοβολίας στο Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Livermore, όπου η κυβέρνηση των ΗΠΑ σχεδιάζει πυρηνικά όπλα. Ο ίδιος και οι συνεργάτες του έχουν την αποστολή να αξιολογήσουν τι θα μπορούσε να συμβεί μετά από μια επίθεση και πώς μπορούν οι πολίτες να επιβιώσουν καλύτερα. «Θα υπάρξει ένα αρκετά προφανές γεγονός πυρηνικής έκρηξης, ένα μεγάλο σύννεφο. Έτσι και μόνο να μπείτε μέσα, μακριά από το σημείο που αιωρούνται αυτά τα σωματίδια, μπορεί να κρατήσει εσάς και την οικογένειά σας ασφαλείς».

Ο Μπουντεμάιερ και άλλοι στην κυβέρνηση των ΗΠΑ προσπαθούν να εκπαιδεύσουν τους Αμερικανούς - που πριν από δεκαετίες κρύβονταν κάτω από τα θρανία κατά τη διάρκεια ασκήσεων πυρηνικής επίθεσης - για το πώς να αντιδράσουν. Μετά από μια θανατηφόρα και εκκωφαντική έκρηξη, μια φωτεινή λάμψη και ένα σύννεφο μανιταριού, θα χρειαστούν περίπου 15 λεπτά για να φτάσει η ραδιενεργή πτώση για όσους βρίσκονται ένα μίλι ή περισσότερο μακριά από το σημείο μηδέν, δήλωσε ο Michael Dillon, επιστήμονας στο Lawrence Livermore National Laboratory.

«Θα είναι κυριολεκτικά ότι θα πέφτει άμμος στο κεφάλι σου και θα θέλεις να βγεις από αυτή την κατάσταση. Θα πρέπει να πας στο πιο στιβαρό κτήριο», είπε. Στα μοντέλα τους, εκτιμούν ότι οι άνθρωποι μπορεί να χρειαστεί να μείνουν μέσα για μια ή δύο ημέρες πριν εκκενωθούν. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης να εκπαιδεύσει το κοινό εντάθηκαν μετά από έναν ψευδή συναγερμό για πυραύλους στη Χαβάη το 2018 που προκάλεσε εκτεταμένο πανικό.

Η ειδοποίηση έκτακτης ανάγκης, η οποία στάλθηκε σε κινητά τηλέφωνα σε όλη την επικράτεια λίγο πριν τις 8:10 π.μ., ανέφερε: «Απειλή βαλλιστικού πειράματος στη Χαβάη. Αναζητείστε άμεσα καταφύγιο. Δεν είναι άσκηση» Για τα επόμενα 40 λεπτά υπήρχαν μποτιλιαρίσματα, εργαζόμενοι που έτρεχαν μέσα και έξω από κτίήρια, οικογένειες στριμώχνονταν στα μπάνια τους, φοιτητές που μαζεύονταν στα γυμναστήρια, οδηγοί που έκλειναν σήραγγες, σε μια προσπάθεια να αναζητήσουν καταφύγιο, χωρίς καμία ξεκάθαρη ιδέα για το τι σημαίνει «αναζητώ άμεσα καταφύγιο».

Σήμερα η ομοσπονδιακή κυβέρνηση προσφέρει έναν οδηγό για την προετοιμασία των πολιτών για μια πυρηνική επίθεση που συμβουλεύει τους ανθρώπους να βρουν ένα υπόγειο ή το κέντρο ενός μεγάλου κτηρίου και να μείνουν εκεί, πιθανώς για λίγες μέρες, μέχρι να μάθουν τι πρέπει να κάνουν στη συνέχεια.

«Βουρτσίστε απαλά το τρίχωμα του κατοικίδιου ζώου σας για να αφαιρέσετε τυχόν σωματίδια», λέει, προσθέτοντας ότι η καθυστέρηση 15 λεπτών μεταξύ της βόμβας και της πτώσης επιτρέπει «αρκετό χρόνο για να μπορέσετε να αποτρέψετε σημαντική έκθεση σε ακτινοβολία». Ο Jeffrey Schlegelmilch, ο οποίος διευθύνει το Εθνικό Κέντρο Ετοιμότητας για Καταστροφές στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, που υποστηρίζεται από τη FEMA, είπε ότι «τα σενάρια μιας πυρηνικής έκρηξης δεν είναι όλα ή τίποτα». Εάν ένας μικρός αριθμός όπλων εκραγεί και όχι ο ολοκληρωτικός πόλεμος, είπε, η στέγαση μέσα σε ένα μεγάλο κτήριο για να αποφευχθεί η μολυνση θα μπορούσε να σώσει ζωές.