«Υπό διωγμό» οι Xριστιανοί στη Συρία: Φόβος για την επόμενη ημέρα μετά Άσαντ
Οι ηγέτες των εκκλησιών της Συρίας συμβουλεύουν τους Χριστιανούς να περιορίσουν τους εορτασμούς των Χριστουγέννων φέτος, παρά τις διαβεβαιώσεις των ισλαμιστών που μόλις ανέλαβαν την εξουσία ότι είναι ελεύθεροι να ασκούν τη θρησκεία τους.
Οι αυτοεπιβεβλημένοι περιορισμοί υπογραμμίζουν μια από τις κύριες προκλήσεις για τους νέους ισλαμιστές ηγέτες της Συρίας: την εδραίωση αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ δεκάδων μειονοτήτων που είναι όλες πληγωμένες από δεκαετίες βίαιης δικτατορίας και 13 χρόνια εμφυλίου πολέμου.
Ο ντε φάκτο ηγεμόνας Αχμέντ αλ-Σαράα υποσχέθηκε στους Χριστιανούς και σε άλλες ομάδες ότι θα είναι ασφαλείς σε μια Συρία που διοικείται από τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), πρώην θυγατρική της Αλ Κάιντα. Αν και ο ίδιος ήταν πρώην αρχηγός της σουνιτικής μουσουλμανικής ισλαμιστικής ομάδας, η οποία βλέπει τους Χριστιανούς ως άπιστους, ο Σαράα εγκατέλειψε γρήγορα τη στολή του τζιχαντιστή για επαγγελματικά κοστούμια.
Και είπε στους δυτικούς αξιωματούχους που τον επισκέφθηκαν ότι η HTS δεν θα επιδιώξει εκδίκηση εναντίον του πρώην καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ, που προέρχεται κυρίως από την αίρεση των Αλεβιτών, ούτε θα καταστείλει οποιαδήποτε άλλη θρησκευτική μειονότητα. Αλλά πολλοί Χριστιανοί δεν έχουν ακόμη πειστεί.
H επίθεση στην εκκλησία της Χάμα
Στις 18 Δεκεμβρίου, ένοπλοι άνοιξαν πυρ σε ελληνορθόδοξη εκκλησία στην πόλη Χάμα, εισερχόμενοι στο συγκρότημα και προσπαθώντας να καταστρέψουν έναν σταυρό, και έσπασαν επιτύμβιες πέτρες σε ένα νεκροταφείο, ανέφερε η εκκλησία. Οι δημοσιογράφοι του Reuters είδαν πολλά SUV να περνούν μέσα από την Μπαμπ Τούμα, μια κατά κύριο λόγο χριστιανική συνοικία της Δαμασκού, εκνευρίζοντας τους κατοίκους και παίζοντας ύμνους τζιχαντιστών από τα ηχεία τους.
Μία φωτογραφία που κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνει ένα θωρακισμένο όχημα να κινείται σε μια χριστιανική συνοικία με ένα μήνυμα γραμμένο στο μπροστινό παράθυρο: «Η μέρα σας πλησιάζει, ω προσκυνητές του σταυρού». Ο χριστιανός επίσκοπος Andrew Bahhi της Συριακής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου είπε ότι το περιστατικό ήταν πολύ ανησυχητικό.
Αλλά είπε επίσης ότι τα μέλη του HTS, είχαν ενεργήσει γρήγορα, αναγκάζοντας τον οδηγό να αφαιρέσει το μήνυμα και να ζητήσει συγγνώμη. Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία είπε επίσης ότι η αστυνομία ανακοίνωσε γρήγορα τη σύλληψη των βανδάλων στη Χάμα. «Η κοινότητα παρακολουθεί για να δει εάν οι ομάδες που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην εξουσία είναι πραγματικά αφοσιωμένες στην εγκαθίδρυση μιας κοινωνίας πολιτών που προσφέρει ίσες ευκαιρίες για όλους« δήλωσ
Οι «πληγές του πολέμου» στους Χριστιανούς της Συρίας
Προς το παρόν, ο Bahhi είπε ότι έλεγε στους νέους να φροντίζουν οι γυναίκες να ντύνονται σεμνά, να κρατούν τις εικόνες του Άη Βασίλη (ή του Αγίου Νικολάου) μέσα στους χώρους της εκκλησίας και να αποφεύγουν τη διανομή γλυκών στο δρόμο.
Ωστόσο, το θέαμα πολλών γενειοφόρων ενόπλων ανδρών που περιπολούν στους δρόμους της Δαμασκού ανησυχεί τους Χριστιανούς που έχουν πληγεί από το πρόσφατο παρελθόν της Συρίας. Οι ιστορικές εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες της Συρίας περιλαμβάνουν επίσης μουσουλμάνους Κούρδους και Σιίτες - που φοβούνταν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου ότι οποιαδήποτε μελλοντική σουνιτική ισλαμική εξουσία θα έθετε σε κίνδυνο τον τρόπο ζωής τους - καθώς και Σύρους, Έλληνες και Αρμένιους Ορθόδοξους Χριστιανούς και την κοινότητα των Δρούζων.
Η Χριστιανή Εμίλια Καταρίνα έχασε τον μεγαλύτερο γιο και τον σύζυγό της κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Ο γιος της, Φιράς Αζάρ, προετοιμαζόταν για τον γάμο του όταν εξαφανίστηκε μετά την κράτηση από τις δυνάμεις του Άσαντ σε ένα σημείο ελέγχου καθώς κατευθυνόταν στο σπίτι του στις 29 Νοεμβρίου του 2012.
Δύο χρόνια αργότερα, η ομάδα ανταρτών «Jaish al-Islam» βομβάρδισε το κτήριο απέναντι από το σπίτι της, ανοίγοντας πυρ στο σπίτι της, σκοτώνοντας τον σύζυγό της και τραυματίζοντας την ίδια και την κόρη της, Mαίρη. Μετά από τόσο τραύμα, η Καταρίνα δεν μπορεί να μην τρέφει βαθιά καχυποψία για τους νέους ηγεμόνες της Συρίας.
«Όποτε ακούω έναν ήχο τη νύχτα, σηκώνονται. Ο φόβος είναι βαθιά ριζωμένος μέσα μας», είπε, καθισμένη κοντά σε ένα πορτρέτο του συζύγου της τυλιγμένο με τη σημαία της Συρίας και κρατώντας μια φωτογραφία του γιου της. «Η ιδεολογία δεν αλλάζει σε μια ώρα», πρόσθεσε η κόρη της. «Φοβόμαστε αυτή την ιδεολογία».
Λίγο μετά την πτώση του Άσαντ, ένας εκπρόσωπος του HTS συναντήθηκε με χριστιανούς ηγέτες και τους είπε να μην φοβούνται. Δεν ξέρουν ωστόσο αν εννοεί τις υποσχέσεις του. Ακόμα κι αν οικοδομηθεί εμπιστοσύνη με το HTS, οι Χριστιανοί φοβούνται επίσης ένα μωσαϊκό άλλων ένοπλων ισλαμιστικών μαχόμενων ομάδων.
Στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, καθώς ο Βahhi εκφωνούσε ένα κήρυγμα για τη διατήρηση της πίστης σε δύσκολους καιρούς, δάκρυα κύλησαν στα μάγουλα της Καταρίνα. Σηκώθηκε από τη θέση της για να ανάψει ένα κερί και ψιθύρισε απαλά: «Ίσως ο Θεός απαντήσει στις προσευχές μου και φέρει πίσω τον γιο μου».
Βηθλεέμ: Θλίψη στην «πρωτεύουσα» των Χριστουγέννων - Περιμένοντας την ειρήνη στη Γάζα
Η μικρή πόλη της Βηθλεέμ στη Δυτική Όχθη έχει πολλούς λόγους να θεωρεί τον εαυτό της «πρωτεύουσα των Χριστουγέννων», αλλά φέτος δεν το νιώθει. Υπάρχουν πολύ λίγοι επισκέπτες σε μια τυπική ώρα αιχμής. Δεν υπάρχουν τα συνηθισμένα χαρούμενα στολίδια του δρόμου ούτε το γιγάντιο χριστουγεννιάτικο δέντρο μπροστά από την εκκλησία της Γέννησης, στο σημείο όπου πιστεύεται ότι γεννήθηκε ο Ιησούς.
Οι δημόσιοι εορτασμοί των Χριστουγέννων ακυρώθηκαν για δεύτερη χρονιά λόγω του πολέμου στη Γάζα. Οι Χριστιανοί στα Παλαιστινιακά Εδάφη παρακολουθούν μόνο θρησκευτικές τελετές και οικογενειακές συγκεντρώσεις.
«Αυτή θα έπρεπε να ήταν μια περίοδος χαράς και γιορτής», σχολιάζει ο αιδεσιμότατος Δρ Mίντερ Ισαάκ, ένας τοπικός Λουθηρανός πάστορας. «Αλλά η Βηθλεέμ είναι μια θλιμμένη πόλη σε ένδειξη αλληλεγγύης με τα αδέρφια μας στη Γάζα». Στην εκκλησία της, η σκηνή της Γέννησης δείχνει το μωρό Ιησού να βρίσκεται σε ένα σωρό ερείπια. Ενόψει των Χριστουγέννων, η λειτουργία επικεντρώθηκε στην καταστροφική κατάσταση στη Γάζα.
«Είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι έφτασαν κι άλλα Χριστούγεννα και η γενοκτονία δεν έχει σταματήσει», είπε ο Ισαάκ στο έντονο κήρυγμά του. «Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων είναι ικανοποιημένοι που το αφήνουν αυτό να συνεχιστεί; Για αυτούς, οι Παλαιστίνιοι είναι απαραίτητοι»
Το Ισραήλ αρνείται σθεναρά τις κατηγορίες για γενοκτονία στη Γάζα και οι δικαστές στο ανώτατο δικαστήριο του ΟΗΕ δεν έχουν ακόμη αποφανθεί σε μια υπόθεση που το κατηγορεί για γενοκτονία και ασκήθηκε από τη Νότια Αφρική.
Πολλοί Χριστιανοί της Βηθλέεμ αισθάνονται απόγνωση και αμφισβητούν αυτό που θεωρούν ως αποτυχία των άλλων χριστιανικών κοινοτήτων σε όλο τον κόσμο να μιλήσουν. Οι στενοί δεσμοί μεταξύ των μελών της μικροσκοπικής παλαιστινιακής χριστιανικής κοινότητας σημαίνει ότι πολλοί ντόπιοι έχουν οικογένειες και φίλους στη Γάζα.
«Η μαμά μου μού είπε ότι αυτό που βλέπουμε στην τηλεόραση δεν αποτυπώνει ούτε το 1% αυτού που συμβαίνει», λέει ο θεολόγος, Δρ Γιούσεφ Χούρι, ο οποίος κατάγεται από την πόλη της Γάζας. Οι γονείς και η αδερφή του είναι μεταξύ των λίγων εκατοντάδων Χριστιανών που πέρασαν μεγάλο μέρος των τελευταίων 14 μηνών σε ένα καταφύγιο σε δύο εκκλησίες της Γάζας.
«Υποβάλλονται όπως ολόκληρη η λωρίδα της Γάζας σε πείνα. Φυσικά, σχεδόν χωρίς ύπνο λόγω βομβαρδισμών, λόγω όλων των drones που αιωρούνται πάνω από τα κεφάλια τους και της έλλειψης ιατρικής φροντίδας και υπηρεσιών», λέει.
«Χάσαμε φίλους και συγγενείς»
Στη Γάζα, περισσότεροι από 45.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν στον πόλεμο που εξαπολύθηκε ως απάντηση στις επιθέσεις της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ. Τα στοιχεία προέρχονται από το υπουργείο Υγείας της Χαμάς, αλλά θεωρούνται αξιόπιστα από τον ΟΗΕ και άλλους. Η επίθεση στις 7 Οκτωβρίου 2023 σκότωσε περίπου 1.200 ανθρώπους - Ισραηλινούς και μερικούς ξένους - και οδήγησε σε ομηρία ερίπου 250.
Οι εντάσεις έχουν αυξηθεί στη Δυτική Όχθη παράλληλα με τον πόλεμο. Το Ισραήλ επέβαλε νέους περιορισμούς στις μετακινήσεις των Παλαιστινίων και ακύρωσε δεκάδες χιλιάδες άδειες για εργάτες που περνούσαν καθημερινά στην Ιερουσαλήμ ή στους εβραϊκούς οικισμούς.
Η οικονομία βρίσκεται σε δεινή θέση, ειδικά στη Βηθλεέμ, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό που έχει σχεδόν σταματήσει πλήρως. Οι οδηγοί στέκονται αδρανείς δίπλα στην εκκλησία της Γέννησης, ταΐζοντας τα περιστέρια. «Εάν [υπάρχουν] τουρίστες, όλοι οι άνθρωποι θα δουλέψουν: ξενοδοχεία, μεταφορές, καταλύματα, όλοι αυτοί», λέει ένας οδηγός, ο Aμπντάλα «Αλλά [αν] δεν υπάρχουν τουρίστες, δεν υπάρχει ζωή στην πόλη της Βηθλεέμ».
«Καταστραφήκαμε! Καμία δουλειά! Για περισσότερο από ένα χρόνο μένουμε σπίτι», αναφωνεί ο Aντνάν Σουμπά, ένας πωλητής αναμνηστικών στην Star Street. «Ο γιος μου είναι ξεναγός στην εκκλησία, μένουμε σπίτι, μένουν όλα τα παιδιά μου. Χωρίς δουλειά, χωρίς τουρίστες»
Ο Ουαέλ Σαέρ διευθύνει το Palestine Lions Club, μια κοινοτική ομάδα που συσκευάζει τρόφιμα για όσους έχουν ανάγκη στη Βηθλεέμ. Πολλές τοπικές χριστιανικές και μουσουλμανικές οικογένειες έχουν μεταναστεύσει τον περασμένο χρόνο. Με τη συνεχή απειλή της βίας και την επέκταση των εποικισμών σε εδάφη όπου οι Παλαιστίνιοι αναζητούσαν εδώ και καιρό ένα δικό τους ανεξάρτητο κράτος, υπάρχει αυξημένος φόβος και αβεβαιότητα για το μέλλον.
Αλλά μια κοινοτική ομάδα στη Βηθλεέμ προσπαθεί να κάνει τη διαφορά: να μαζεύει δέματα τροφίμων για όσους έχουν ανάγκη. Δεν υπάρχει καμία κυβερνητική βοήθεια εδώ, και οι εθελοντές μάζευαν δωρεές – συμπεριλαμβανομένων εκείνων της διασποράς.
«Όπως γνωρίζετε τα Χριστούγεννα είναι το πνεύμα της προσφοράς, της αγάπης και της χαράς. Και ελπίζουμε με αυτό το δέμα να δώσουμε λίγη ελπίδα και χαρά στις οικογένειες της περιοχής μας» λέει. Η πρώτη του παράδοση είναι σε μια γυναίκα που ζει σε ένα διαμέρισμα της περιοχής. Ο άντρας της είναι άρρωστος και άνεργος. Ανοίγει με ευγνωμοσύνη το κουτί με τις προμήθειες που της δίνουν και παίρνει ένα φάκελο με μετρητά.
Η ίδια και ο Ουαέλ ανταλλάσσουν έναν συνηθισμένο εορταστικό χαιρετισμό, ευχόμενοι ο ένας στον άλλον μια ειρηνική χρονιά. «Η αποστολή εκπληρώθηκε!» λέει ο Ουαέλ. «Να σκορπίσουμε λίγη χαρά τα Χριστούγεννα».