Πώς καθιερώθηκε το εμβληματικό σύμβολο των Χριστουγέννων
Η προέλευση του ελάτου ως χειμερινής διακόσμησης βρίσκεται στους προχριστιανικούς χρόνους. Οι αρχαίοι πολιτισμοί, όπως ο γερμανικός λαός και οι Κέλτες, είχαν έναν βαθύ θαυμασμό για τα αειθαλή. Σε ένα χειμωνιάτικο τοπίο όπου τα φυλλοβόλα δέντρα ήταν γυμνά και η φύση έμοιαζε να στέκεται ακίνητη, το έλατο διατήρησε το ζωηρό πράσινο χρώμα του. Αυτό τον έκανε ένα ισχυρό σύμβολο της ζωής, της ελπίδας και της επιστροφής της άνοιξης. Κατά τη διάρκεια των χειμερινών γιορτών, όπως η γερμανική γιορτή, κλαδιά έλατου χρησιμοποιήθηκαν για να διακοσμήσουν τα σπίτια και να διώξουν τα κακά πνεύματα.
Η άνοδος του χριστουγεννιάτικου δέντρου στο Μεσαίωνα
Οι πρώτες ενδείξεις της ελάτης ως πλήρες χριστουγεννιάτικο δέντρο μπορούν να βρεθούν στην περιοχή γύρω από τη Βαλτική Θάλασσα και τη Γερμανία. Τον 15ο και τον 16ο αιώνα, ξεκίνησε εκεί η παράδοση του λεγόμενου «Δέντρου του Παραδείσου». Κατά τη διάρκεια του ετήσιου Παράδεισου, ένα μεσαιωνικό έργο που παίζεται την παραμονή των Χριστουγέννων, ένα πράσινο δέντρο στολίστηκε με μήλα και γκοφρέτες. Αυτό το δέντρο συμβόλιζε τον κήπο της Εδέμ και την πτώση, αλλά και τη λύτρωση και τη νέα ζωή.
Καθώς οι Παράδεισος Αγώνες έχασαν τη δημοτικότητά τους, το έθιμο της τοποθέτησης ενός στολισμένου δέντρου σε πόλεις, χωριά και αργότερα σε σπίτια τα Χριστούγεννα παρέμεινε. Γύρω στον 17ο αιώνα, πλούσιες γερμανικές οικογένειες άρχισαν να φέρνουν μικρά έλατα στα σπίτια τους και να τα στολίζουν με ξηρούς καρπούς, φρούτα και αργότερα κεριά. Αυτή η παράδοση εξαπλώθηκε σιγά σιγά σε ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού.
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο κατέκτησε την Ευρώπη
Τον 18ο και 19ο αιώνα, το χριστουγεννιάτικο δέντρο έγινε όλο και πιο δημοφιλές, εν μέρει χάρη στους γερμανικούς βασιλικούς οίκους. Για παράδειγμα, ο πρίγκιπας Αλβέρτος, σύζυγος της βασίλισσας Βικτώριας της Βρετανίας, έφερε την παράδοση στην Αγγλία τη δεκαετία του 1840. Ένα χαρακτικό της βασιλικής οικογένειας γύρω από ένα στολισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο εμφανίστηκε σε εφημερίδες και περιοδικά, διαδίδοντας γρήγορα το έθιμο στον βρετανικό πληθυσμό.
Στην Ολλανδία και σε άλλα μέρη της Ευρώπης, δεν άργησε να εισαχθεί η ερυθρελάτη ως σύμβολο των εορτών. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η ευκολία με την οποία μεταφέρονταν τα δέντρα από τα βόρεια δάση. Τα έλατα δεν ήταν μόνο αειθαλή και χαριτωμένα σε σχήμα, αλλά και σχετικά εύκολο να κοπούν και να μεταφερθούν.
Γιατί επιλέχθηκε το έλατο έναντι άλλων δέντρων
Εκτός από τον συμβολισμό και την πολιτιστική του παράδοση, το έλατο έχει μια σειρά από φυσικά οφέλη που το κάνουν τέλειο ως χριστουγεννιάτικο δέντρο. Το συμμετρικό σχήμα πυραμίδας διευκολύνει τη διακόσμηση, ενώ τα στιβαρά κλαδιά είναι κατάλληλα για να στηρίξουν στολίδια και κεριά. Επιπλέον, το έλατο απλώνει ένα χαρακτηριστικό, φρέσκο άρωμα πεύκου που ενισχύει τη χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα στο σπίτι.
Η νορβηγική ερυθρελάτη (Picea abies), με καταγωγή από τη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη, είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο είδος εδώ και αιώνες. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην ταχεία ανάπτυξή του: μέσα σε περίπου 5 χρόνια φτάνει στο ιδανικό ύψος. Επιπλέον, συγκρατεί σχετικά καλά τις βελόνες του μετά το κόψιμο, ειδικά όταν του δίνεται αρκετό νερό. Αργότερα, άλλες ποικιλίες, όπως το έλατο Nordmann, έγιναν δημοφιλείς λόγω της ακόμα καλύτερης συγκράτησης της βελόνας.
Με τη διάδοση του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Ευρώπη και αργότερα στον κόσμο, αυτή η παράδοση έχει προσαρμοστεί στη σύγχρονη εποχή. Τα τεχνητά δέντρα, τα εναλλακτικά σχέδια και τα δέντρα με βιώσιμη ανάπτυξη προσφέρουν πλέον περισσότερες επιλογές από ποτέ. Ωστόσο, η ουσία παραμένει αμετάβλητη: το έλατο συμβολίζει την ελπίδα και τα νέα ξεκινήματα στις πιο σκοτεινές μέρες του χρόνου.