Γιατί ο Τραμπ θέλει διακαώς τη Γροιλανδία και τη Διώρυγα του Παναμά;
Από τότε πο επανεξελέγη, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει εκφράσει ενδιαφέρον για την απόκτηση της Γροιλανδίας και της Διώρυγας του Παναμά. Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη, ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ είπε ότι δεν μπορεί να διαβεβαιώσει τους δημοσιογράφους ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί στρατιωτικός ή οικονομικός εξαναγκασμός για να προσπαθήσει να αποκτήσει τον έλεγχο και των δύο περιοχών.
«Μπορώ να το πω αυτό, τους χρειαζόμαστε για οικονομική ασφάλεια», είπε. Οι δύο τοποθεσίες, που απέχουν πολύ γεωγραφικά, παρουσιάζουν διαφορετικό ενδιαφέρον για τον επερχόμενο πρόεδρο. Αλλά η επιθυμία του να τις αποκτήσει έχει προκαλέσει τεράστια αντίδραση.
Γιατί ο Τραμπ θέλει τη Γροιλανδία;
Η Γροιλανδία είναι μια ημιαυτόνομη επικράτεια της Δανίας, ιδρυτικό μέλος του ΝΑΤΟ και φιλοξενεί μια μεγάλη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ. Έχει πληθυσμό 57.000 κατοίκους και είναι μέρος της Δανίας εδώ και 600 χρόνια.
Διασχίζοντας τον αρκτικό κύκλο μεταξύ των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Ευρώπης, το νησί προσφέρει ένα μοναδικό γεωπολιτικό πλεονέκτημα, το οποίο η Αμερική εποφθαλμιά για περισσότερα από 150 χρόνια. Είναι ακόμη πιο πολύτιμο καθώς η Αρκτική ανοίγει περισσότερο στη ναυτιλία και το εμπόριο.
Η ιδέα της αγοράς της Γροιλανδίας δεν είναι νέα για τον Τραμπ, όπως προέκυψε κατά την πρώτη του θητεία. Αλλά έκτοτε επανέλαβε το όφελος που θα μπορούσε να έχει για την εθνική ασφάλεια της Αμερικής. «Χρειαζόμαστε μεγαλύτερους σκοπούς εθνικής ασφάλειας», είπε ο Τραμπ. «Μου το λένε εδώ και πολύ καιρό, πολύ πριν θέσω υποψηφιότητα. Οι άνθρωποι πραγματικά δεν γνωρίζουν καν ότι η Δανία έχει κάποιο νόμιμο δικαίωμα σε αυτό, αλλά και πάλι θα πρέπει να το εγκαταλείψουν γιατί το χρειαζόμαστε για λόγους εθνικής ασφάλειας».
Η αξίωση του Τραμπ στο νησί συνέπεσε με την επίσκεψη του γιου του, Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, ο οποίος βρισκόταν στη Γροιλανδία για τα γυρίσματα ενός ντοκιμαντέρ, σύμφωνα με το NBC News
Πλούσια σε φυσικούς πόρους
Εκτός από τη θέση της, η Γροιλανδία διαθέτει πλούσια κοιτάσματα διαφόρων φυσικών πόρων. Στο νησί υπάρχουν πολύτιμα ορυκτά σπάνιων γαιών που απαιτούνται για τις τηλεπικοινωνίες, καθώς και ουράνιο, δισεκατομμύρια αναξιοποίητα βαρέλια πετρελαίου και μια τεράστια προμήθεια φυσικού αερίου που παλαιότερα ήταν απρόσιτη.
Πολλά από τα ίδια ορυκτά προμηθεύει επί του παρόντος κυρίως η Κίνα, επομένως άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται να αξιοποιήσουν τους διαθέσιμους πόρους πιο κοντά στην πατρίδα τους.
Περισσότερο από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο ή τα ορυκτά, η Γροιλανδία έχει πολύ πάγο - και παρέχει μια θέση στην «πρώτη σειρά» για την κλιματική κρίση του πλανήτη. Εάν αυτός ο πάγος λιώσει, θα αναδιαμορφώσει τις ακτές σε όλη την υδρόγειο και έχει τη δυνατότητα να αλλάξει δραματικά τα καιρικά μοτίβα. Στην πραγματικότητα, η Γροιλανδία έχει αρκετό πάγο που αν λιώσει, οι θάλασσες του κόσμου θα ανυψωθούν κατά 7,4 μέτρα.
Η Γροιλανδία επηρεάζει επίσης τη δραστηριότητα των τυφώνων και των χειμερινών καταιγίδων. Λόγω των βουνών της από πάγο, έχει τη δύναμη να αλλάζει μοτίβα στο jet stream, το οποίο φέρνει καταιγίδες σε όλη την υδρόγειο και υπαγορεύει τον καιρό.
Συχνά, ειδικά το χειμώνα, ένα σύστημα αποκλεισμού υψηλής πίεσης στα ανοιχτά της Γροιλανδίας αναγκάζει τον αέρα της Αρκτικής να βυθιστεί προς τα δυτικά και τα ανατολικά, σαρώνοντας τη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, δήλωσε στο Associated Press ο ειδικός μετεωρολόγος Τζούντα Κοέν.
«Η Γροιλανδία δεν είναι προς πώληση»
Απευθυνόμενος στα σχόλια του Τραμπ σε συνέντευξή της στο δανικό τηλεοπτικό δίκτυο TV2, η πρωθυπουργός της Δανίας Mέτε Φρέντερικσεν είπε ότι δεν πιστεύει ότι οι ΗΠΑ θα χρησιμοποιούσαν στρατιωτική ή οικονομική δύναμη για να εξασφαλίσουν τον έλεγχο στη Γροιλανδία.
«Η Γροιλανδία δεν είναι προς πώληση», είπε η κ. Frederiksen, προσθέτοντας: «Πρέπει να παραμείνουμε ήρεμοι και να τηρήσουμε τις αρχές μας». Αναφερόμενη στις ΗΠΑ ως τον «πιο σημαντικό και στενό σύμμαχο» της Δανίας είπε ότι καλωσόρισε το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την περιοχή της Αρκτικής, αλλά είπε ότι θα πρέπει να γίνει με τρόπο που «σέβεται τον λαό της Γροιλανδίας»
H Mέτε Φρέντερικσον
Στο παρελθόν, ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας Mούτε Έγκεντε ζήτησε ανεξαρτησία από τη Δανία, αλλά είπε ότι δεν ενδιαφέρεται να γίνει το νησιωτικό έθνος μέρος των ΗΠΑ. Ο Γροιλανδός Άατζα Χέμνιτζ, μέλος του κοινοβουλίου της Δανίας, πρόσθεσε: «Οι περισσότεροι δεν το θέλουν. Νομίζω ότι μερικοί άνθρωποι το βρίσκουν αρκετά ασεβές. Και με τον τρόπο που έγινε, και μόνο το γεγονός ότι λέει ότι μπορεί να αγοράσει μια άλλη χώρα»
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό στάθηκε επίσης επί του θέματος, λέγοντας την Τετάρτη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα αφήσει άλλα έθνη του κόσμου να επιτεθούν στα κυρίαρχα σύνορά της, όποιοι κι αν είναι. Αν με ρωτάτε αν πιστεύω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εισβάλουν στη Γροιλανδία, η απάντησή μου είναι όχι.
Αλλά αν αναρωτηθούμε μηπως έχουμε επιστρέψει σε μία περίοδο που επικρατεί η επιβίωση του ισχυρότερου; Τότε η απάντησή μου είναι ναι», είπε.
Γιατί ο Τραμπ θέλει τη Διώρυγα του Παναμά;
Το κανάλι του Παναμά είναι μια πλωτή οδός που συνδέει την Καραϊβική Θάλασσα με τον Ειρηνικό Ωκεανό. Λειτουργεί ως διαδρομή συντόμευσης, εξοικονομώντας χρόνο και κόστος για τη μεταφορά εμπορευμάτων, σύμφωνα με τον ιστότοπο της Πρεσβείας του Παναμά. Υπό τη διοίκηση Τζίμι Κάρτερ, ο έλεγχος του καναλιού παραδόθηκε από τις ΗΠΑ στον Παναμά το 1979, με τις ΗΠΑ να τερματίζουν την κοινή τους συνεργασία στον έλεγχο της στρατηγικής πλωτής οδού το 1999.
Τώρα διοικείται από την Αρχή της Διώρυγας του Παναμά, μια αυτόνομη κυβερνητική οντότητα, αν και ένας ανάδοχος με έδρα το Χονγκ Κονγκ διαχειρίζεται δύο λιμάνια που συνδέονται με αυτό, ανέφερε το NBC. Ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι οι ΗΠΑ υφίστανται άδικη μεταχείριση όταν «υπερχρεώνονται» για να περάσουν τα πλοία τους από το κανάλι.
Υποστήριξε ότι ο Παναμάς «παραβιάζει» μια συμφωνία με τις ΗΠΑ και ότι «βασικά την αναλαμβάνει η Κίνα». «Δώσαμε τη Διώρυγα του Παναμά στον Παναμά. Δεν τη δώσαμε στην Κίνα», είπε ο Τραμπ την Τρίτη. «Έχουν καταχραστεί αυτό το δώρο».
Ο πρόεδρος του Παναμά Χοσέ Ραούλ Μουλίνο αρνήθηκε τον περασμένο μήνα ότι η Κίνα έχει επιρροή στο κανάλι και κατέρριψε την ιδέα να ανακτήσουν οι ΗΠΑ την εξουσία σε αυτό. «Κάθε τετραγωνικό μέτρο του καναλιού ανήκει στον Παναμά και θα συνεχίσει να είναι», είπε.
Ο Τραμπ έχει προσφέρει λίγες λεπτομέρειες για το πώς θα μπορούσε να πραγματοποιήσει τα σχέδιά του να αυξήσει το αποτύπωμα των ΗΠΑ, ακόμη και όπως υποσχέθηκε σε όλη τη συνέντευξη Τύπου να επιστρέψει τη χώρα σε μια «χρυσή εποχή» βελτιωμένης εθνικής ασφάλειας και «κοινής λογικής».
Όσον αφορά τη Γροιλανδία, ο Τραμπ έχει προτείνει ότι θα επιβάλει δασμούς στη Δανία εάν αντισταθεί στην προσφορά του να αγοράσει το νησί. Αυτό θα μπορούσε να κάνει τα πράγματα δύσκολα για τις δανέζικες εταιρείες, ιδιαίτερα τις φαρμακοβιομηχανίες όπως η Novo Nordisk, η οποία πουλά το φάρμακο απώλειας βάρους Wegovy και το φάρμακο για τον διαβήτη τύπου 2 Ozempic, σύμφωνα με την έκδοση Barron's.
Ο Eswar Prasad, καθηγητής εμπορικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Cornell, είπε στο περιοδικό ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε να προσαρμόσει συγκεκριμένους δασμούς για να στοχεύσει προϊόντα που κατασκευάζονται από δανικές εταιρείες ανεξάρτητα από το πού κατασκευάζονται.
Πηγή: Sky News