Το παλαιότερο γνωστό ανθρώπινο πορτρέτο στον κόσμο

Αυτό το γλυπτό, που ανακαλύφθηκε στον αρχαιολογικό χώρο του Dolní Vĕstonice στην Τσεχική Δημοκρατία τη δεκαετία του 1920, θεωρείται το αρχαιότερο σωζόμενο πορτρέτο ανθρώπου στον κόσμο, ηλικίας 26.000 ετών.

Σκαλισμένο με λίθινα εργαλεία από ελεφαντόδοντο μαμούθ, το μικροσκοπικό κεφάλι έχει ύψος μόλις 4,8 εκατοστά και πλάτος 2,4 εκατοστά. Το γλυπτό φαίνεται να αναπαριστά το πρόσωπο μιας γυναίκας, με χαραγμένα μάτια, λακκούβα στο πηγούνι, ανασηκωμένη μύτη και στόμα. Μπορεί να φοράει τα μαλλιά της σε κόμμωση ή κάτω από καπέλο. Σε αντίθεση με άλλα αντικείμενα από την περιοχή - όπως η Αφροδίτη του Vĕstonice, η οποία στερείται χαρακτηριστικών προσώπου - αυτό το πρόσωπο φαίνεται να είναι εξατομικευμένο, καθιστώντας το την πρωιμότερη γνωστή απεικόνιση ενός συγκεκριμένου προσώπου.

Κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο, μια ομάδα κυνηγών μαμούθ στρατοπέδευσε στο Dolní Vĕstonice, το οποίο είναι σήμερα ένα μικρό χωριό κοντά στα νότια σύνορα της Τσεχικής Δημοκρατίας. Αυτό το σύμπλεγμα οικισμών, που μερικές φορές αποκαλείται «Πομπηία της Λίθινης Εποχής», έχει δώσει δεκάδες χιλιάδες κεραμικά, λίθινα εργαλεία και οστέινα αντικείμενα κατά τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα ανασκαφών, μαζί με πολυάριθμες ταφές.

Σε μία από αυτές τις ταφές, καλυμμένη με κόκκινη ώχρα και γεμάτη με 10 δόντια αλεπούς, οι ανασκαφείς ανακάλυψαν το 1949 το σκελετό μιας μεσήλικης γυναίκας. Το κρανίο της ήταν ασύμμετρο, πιθανώς λόγω τραυματισμού στην παιδική ηλικία. Όταν οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εγκληματολογικές τεχνικές για να ανακατασκευάσουν το πρόσωπο της γυναίκας από το κρανίο το 2018, ανακάλυψαν ότι έμοιαζε πολύ με το μικροσκοπικό γλυπτό από ελεφαντόδοντο, του οποίου το αριστερό μάτι είναι σημαντικά μικρότερο από το δεξί.

Το Dolní Vĕstonice είναι μοναδικό στην Ευρώπη για τα άφθονα ευρήματα που χρονολογούνται από την Ύστερη Γκραβέτια περίοδο (29000 έως 24000 π.Χ.), συμπεριλαμβανομένων μερικών από τα παλαιότερα κεραμικά που έχουν ψηθεί σε κλίβανο στον κόσμο, οπότε δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτό το μικρό κεφάλι που είναι σκαλισμένο από ελεφαντόδοντο μαμούθ είναι πιθανότατα το παλαιότερο προσωπικό πορτρέτο στον κόσμο.

Πολλά ευρήματα από το Dolní Vĕstonice, συμπεριλαμβανομένου αυτού του γλυπτού κεφαλιού, μπορούν να βρεθούν σε έκθεση στο περίπτερο Anthropos, ένα μουσείο στο Μπρνο της Τσεχικής Δημοκρατίας.