Η Ελβετική Φρουρά: Πέντε αιώνες στην υπηρεσία του Πάπα – Ο ρόλος τους στην διαδοχή του Ποντίφικα
Η Ποντιφικική Ελβετική Φρουρά είναι μία από τις αρχαιότερες στρατιωτικές μονάδες στον κόσμο, με ιστορία που ξεκινά το 1506 και παίζει σημαντικό ρόλο στη διαδοχή του Πάπα
Με την υγεία του Πάπα Φραγκίσκου, 88 ετών, να παραμένει στο επίκεντρο της προσοχής, δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν ξεκινήσει να συζητούν για τον επόμενο Πάπα.
Σε περίπτωση όμως θανάτου ή παραίτησης του Ποντίφικα, είναι η Ελβετική Φρουρά, η ιστορική στρατιωτική μονάδα του Βατικανού που αναλαμβάνει ιδιαιτέρως σημαντικά καθήκοντα. Κατά τη διάρκεια του Κονκλαβίου – της συνέλευσης των Καρδιναλίων για την εκλογή νέου Πάπα – οι Ελβετοί Φρουροί φυλάνε τις πύλες του Βατικανού, προστατεύουν το παπικό διαμέρισμα και διασφαλίζουν την ασφάλεια των Καρδιναλίων, αποτρέποντας κάθε εξωτερική παρέμβαση στην εκλογή του επόμενου Πάπα. Αυτή η αποστολή τους, που συνδυάζει παράδοση και ευθύνη, αντικατοπτρίζει την πεντακοσίων ετών δέσμευσή τους να υπηρετούν τον εκάστοτε Ποντίφικα.
Ποιοι είναι οι Ελβετοί Φρουροί;
Η Ποντιφική Ελβετική Φρουρά είναι μία από τις αρχαιότερες στρατιωτικές μονάδες στον κόσμο, με ιστορία που ξεκινά το 1506. Αριθμεί περίπου 135 μέλη τα οποία είναι όλα Ελβετοί πολίτες, Καθολικοί, άγαμοι κατά την πρόσληψη, ηλικίας 19-30 ετών και ύψους τουλάχιστον 1,74 μέτρα.
Οι Φρουροί είναι γνωστοί για τις εντυπωσιακές στολές τους – μπλε, κόκκινες και κίτρινες ρίγες εμπνευσμένες από την Αναγέννηση – αλλά και για τον διπλό ρόλο τους: προστατεύουν τον Πάπα και το Βατικανό, ενώ παράλληλα συμμετέχουν σε τελετουργικές εκδηλώσεις, όπως οι παπικές ακροάσεις και οι λειτουργίες.
Η Φρουρά ιδρύθηκε από τον Πάπα Ιούλιο Β΄, έναν φιλόδοξο ηγέτη που αποκαλούνταν «Πάπας Πολεμιστής». Το 1506, αναζητώντας μια αξιόπιστη δύναμη εν μέσω των πολιτικών αναταραχών της Ιταλίας, στράφηκε στους Ελβετούς, οι οποίοι είχαν κερδίσει φήμη για την πειθαρχία και τη γενναιότητά τους σε μάχες όπως οι Βουργουνδικοί Πόλεμοι (1474-1477). Ο Κάσπαρ φον Σίλενεν οδήγησε 150 Ελβετούς στη Ρώμη για να υπηρετήσουν ως προσωπική φρουρά του Πάπα, θέτοντας τα θεμέλια για μια παράδοση που διαρκεί πάνω από πέντε αιώνες.
Η Μάχη του 1527: Η Λεηλασία της Ρώμης και η θυσία της Φρουράς
Η πιο δραματική στιγμή στην ιστορία της Ελβετικής Φρουράς έλαβε χώρα στις 6 Μαΐου 1527, κατά τη Λεηλασία της Ρώμης, στο πλαίσιο των Ιταλικών Πολέμων (1494-1559). Ήταν μια εποχή έντονων συγκρούσεων, με τον Πάπα Κλήμη Ζ΄, της οικογένειας των Μεδίκων, να έχει συμμαχήσει με τη Γαλλία εναντίον του Αυτοκράτορα Καρόλου Ε΄, ο οποίος ήλεγχε την Ισπανία, τη Γερμανία και μεγάλο μέρος της Ιταλίας.
Την άνοιξη του 1527, ο αυτοκρατορικός στρατός – 20.000 έως 34.000 άνδρες, συμπεριλαμβανομένων Γερμανών Λάντσκνεχτ (πολλοί Λουθηρανοί), Ισπανών και Ιταλών – είχε γίνει ανεξέλεγκτος. Χωρίς μισθούς και υπό την ηγεσία του Κάρολου Γ΄, Δούκα του Μπουρμπόν, βάδισαν προς τη Ρώμη, απαιτώντας λύτρα. Ο Κλήμης Ζ, με μόλις 189 Ελβετούς Φρουρούς και λίγες χιλιάδες πολιτοφύλακες, αρνήθηκε να υποκύψει.
Στις 6 Μαΐου, με την ομίχλη να κρύβει τις κινήσεις τους, οι αυτοκρατορικοί επιτέθηκαν από τα βορειοδυτικά, κοντά στη συνοικία Μπόργκο. Ο Δούκας του Μπουρμπόν σκοτώθηκε νωρίς, πιθανότατα από πυροβολισμό ενώ σκαρφάλωνε τα τείχη (ο καλλιτέχνης Μπενβενούτο Τσελίνι ισχυρίστηκε ότι τον σκότωσε ο ίδιος). Ο θάνατός του βύθισε τον στρατό σε χάος, μετατρέποντας την επίθεση σε λεηλασία.
Υπό τον Κάσπαρ Ρόιστ, έναν έμπειρο διοικητή από τη Ζυρίχη, οι 189 Φρουροί τοποθετήθηκαν για να υπερασπιστούν τον Πάπα. Η κύρια μάχη δόθηκε στο Κοιμητήριο των Τευτόνων και στα σκαλιά της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου. Εξοπλισμένοι με αλαβαρδίες, ξίφη και μερικά πρώιμα πυροβόλα όπλα, αντιμετώπισαν έναν εχθρό με υπεροπλία και αριθμητικό πλεονέκτημα – λόγος 100:1.
Οι Φρουροί πολέμησαν με απίστευτη γενναιότητα. Ο Ρόιστ τραυματίστηκε νωρίς, αλλά συνέχισε να δίνει εντολές μέχρι που έπεσε, για να κατακοπεί αργότερα από Ισπανούς στρατιώτες. Από τους 189, οι 147 θυσιάστηκαν, κερδίζοντας χρόνο για να σωθεί ο Πάπας. Οι 42 που επέζησαν οδήγησαν τον Κλήμη Ζ΄ στο Καστέλ Σαντ’ Άντζελο μέσω του Πασσέτο ντι Μπόργκο, ενός μυστικού περάσματος.
Η Ρώμη λεηλατήθηκε για μέρες. Οι Λουθηρανοί Λάντσκνεχτ κατέστρεψαν εκκλησίες, οι Ισπανοί λήστεψαν παλάτια και χιλιάδες – 6.000 έως 12.000 – Ρωμαίοι σκοτώθηκαν ή βασανίστηκαν. Η οικογένεια του Ρόιστ, που ζούσε στο Βατικανό, υπέφερε επίσης, με τη σύζυγό του να γλιτώνει οριακά.
Η θυσία του 1527 έγινε ορόσημο για τη Φρουρά. Κάθε 6η Μαΐου, οι νέοι Φρουροί ορκίζονται τιμώντας την πράξη αυτή.
Μέχρι την απόπειρα δολοφονίας του Ιωάννη Παύλου Β'
Μετά το 1527, η Φρουρά ανασυγκροτήθηκε γρήγορα, με νέους Ελβετούς από καθολικά καντόνια να εντάσσονται. Τον 19ο αιώνα, ο Πάπας Λέων ΙΒ΄ την καθιέρωσε μόνιμα, ενώ το 1914 οι στολές τους – που θυμίζουν πίνακες της Αναγέννησης, αν και όχι έργο του Μιχαήλ Άγγελου, όπως λέγεται – πήραν τη σημερινή μορφή. Παρά την παραδοσιακή εμφάνιση, οι Φρουροί εκπαιδεύονται σε σύγχρονες μεθόδους, χρησιμοποιώντας όπλα όπως πιστόλια SIG Sauer και υποπολυβόλα Heckler & Koch.
Το 1981, οι Φρουροί έσωσαν τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄ από απόπειρα δολοφονίας. Το 1998 την ιστορία της Φρουράς αμαύρωε η δολοφονία του Διοικητή, Αλόις Εστερμάν, από έναν Φρουρό. Γεγονός που οδήγησε σε αυστηρότερη επιλογή και ψυχολογική υποστήριξη. Το 2006, η Φρουρά γιόρτασε τα 500 της χρόνια, ενισχύοντας τη θέση της ως ζωντανό κομμάτι της ιστορίας.
Παράδοση και Σύγχρονη Αποστολή
Σήμερα, η Ελβετική Φρουρά συνδυάζει την παράδοση με τη σύγχρονη ασφάλεια. Οι Φρουροί, που μιλούν γερμανικά ή γαλλικά μεταξύ τους, μαθαίνουν ιταλικά και εκπαιδεύονται στον ελβετικό στρατό πριν υπηρετήσουν, τουλάχιστον 26 μήνες. Συνεργάζονται με τη Χωροφυλακή του Βατικανού, διατηρώντας την κληρονομιά τους ζωντανή.
Από το 1506 μέχρι σήμερα, η Ελβετική Φρουρά παραμένει σύμβολο αφοσίωσης και αντοχής. Η θυσία του 1527, η μακρά ιστορία και η σημερινή τους ετοιμότητα – ειδικά σε μια εποχή αβεβαιότητας για τον Πάπα Φραγκίσκο – αποδεικνύουν ότι δεν είναι απλώς μια γραφική λεπτομέρεια, αλλά μια δύναμη που συνδέει το παρελθόν με το παρόν.
Σχόλια