Κρίση ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ: Λίστες αναμονής για συνδέσεις στα δίκτυα και τσουχτερές τιμές

Η έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης, η πιεστική ανάγκη για περισσότερα κέντρα δεδομένων και η ενεργειακή μετάβαση, ιδιαίτερα στις μεταφορές, σχεδόν μονοπωλούν τη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια και η υπάρχουσα υποδομή ενέργειας στην Ευρώπη δυσκολεύεται να συμβαδίσει. Οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν χρόνο αναμονής πέντε έως οκτώ ετών για να συνδεθούν στα γηρασμένα και τεταμένα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης, προειδοποίησαν ειδικοί στο CNBC, καθώς η εμφάνιση νέων τομέων ζήτησης οδηγεί σε μια άνευ προηγουμένου αύξηση των αιτημάτων για άδειες ενέργειας.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA) τουλάχιστον 1.500 γιγαβάτ παγκόσμιων έργων καθαρής ενέργειας έχουν σταματήσει ή καθυστερήσει λόγω έλλειψης συνδέσεων στο δίκτυο, ενώ απαιτούνται περίπου 700 δισεκατομμύρια δολάρια επενδύσεων στο δίκτυο για να πετύχουν οι χώρες τους πράσινους στόχους τους.

Τα ενεργοβόρα κέντρα δεδομένων ΑΙ

Τα κέντρα δεδομένων, οι μεγάλες εγκαταστάσεις που φιλοξενούν διακομιστές για υπολογιστικές διαδικασίες και συχνά απαιτούν τεράστιες ποσότητες ενέργειας, είναι ο «πρωταρχικός παράγοντας» πίσω από τον αυξανόμενο ανταγωνισμό για τη σύνδεση στο δίκτυο, δήλωσε ο Ντιέγκο Ερνάντες Ντίας συνεργάτης της McKinsey. Οι πελάτες πρόσθεσε, έχουν αναφέρει χρόνους αναμονής έως και οκτώ ετών για να συνδεθούν στο δίκτυο.

«Υπάρχουν ορισμένοι διαχειριστές συστημάτων στην Ευρώπη, οι οποίοι αντιμετωπίζουν δύο, τρεις ή περισσότερους πελάτες που προσπαθούν να συνδεθούν στον ίδιο κόμβο ταυτόχρονα. ...Υπάρχει μια κυριολεκτική ουρά σε μεμονωμένα σημεία σύνδεσης για να δούμε ποιος θα συνδεθεί πρώτος», εξήγησε.

Τα κέντρα δεδομένων αναμένεται να αναπτυχθούν με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 20% τα επόμενα έξι χρόνια. Η ζήτηση για τις εγκαταστάσεις που απαιτούνται για την εκπαίδευση μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM) αναμένεται να συνεχίσει την εκθετική της αύξηση καθώς οι τεχνολογικοί γίγαντες αγωνίζονται να κυριαρχήσουν στην τεχνητή νοημοσύνη.

Η εταιρεία διαχείρισης ενέργειας Schneider Electric προειδοποίησε σε έκθεσή του τον Ιανουάριο ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια διαφαινόμενη κρίση ρεύματος, με λίστες αναμονής τριών έως πέντε ετών για συνδέσεις στο δίκτυο σε περιοχές με περιορισμένη ενέργεια.

«Είναι ένα είδος αγώνα», είπε στο CNBC ο Στίβεν Καρλίνι, επικεφαλής υποστηρικτής της τεχνητής νοημοσύνης και των κέντρων δεδομένων στη Schneider Electric. «Έχετε όλες αυτές τις εταιρείες που προσπαθούν να αναπτύξουν όσο μεγαλύτερη χωρητικότητα μπορούν. Αλλά περιορίζεται από τον αριθμό των GPU [μονάδες επεξεργασίας γραφικών], τη διαθέσιμη ισχύ και τις άδειες» «Περνάμε από μια κατάσταση όπου είχαμε μία ή δύο αιτήσεις [για σύνδεση στο δίκτυο] ετησίως, σε ορισμένες χώρες, σε 1.000», είπε ο Καρλίνι

Δεν είναι μόνο το ποσό της επένδυσης που χρειάζεται - αλλά και η ταχύτητα με την οποία μπορεί να αναπτυχθεί - που θα είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση του ζητήματος, είπε ο Ντίαζ της McKinsey. Επεσήμανε επίσης την αυξανόμενη πολυπλοκότητα του έργου των χειριστών δικτύων υψηλής τάσης και το παράδειγμα της Γερμανίας, η οποία πρέπει να φτάσει από τα 400 χιλιοόμετρα γραμμών ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως στα 2.000 χιλιόμετρα. Οι ειδικοί θεωρούν ότι η μάχη για τη σύνδεση στο δίκτυο «είτε θα διατηρηθεί είτε θα ενταθεί» το 2025.

Ο Ζερόμ Φουρνιέ, διευθυντής καινοτομίας στην κατασκευάστρια υποθαλάσσιων καλωδίων Nexans, δήλωσε ότι η εταιρεία του έχει «τεράστιες» παραγγελίες που κυμαίνονται από επτά έως 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Τα καλώδια της Nexans χρησιμοποιούνται για τη μετάδοση ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από αιολικά και ηλιακά πάρκα και για την παροχή ρεύματος σε σπίτια και επιχειρήσεις.

Ένα νέο «οικοσύστημα ενέργειας»

Οι περιορισμοί ισχύος οδηγούν τα κέντρα δεδομένων να εξελίξουν το δικό τους «οικοσύστημα εφεδρικής ενέργειας», σύμφωνα με τον Καρλίνι της Schneider Electric. Στο μέλλον, τα κέντρα δεδομένων αναμένεται να βρίσκονται στο κέντρο αυτού του οικοσυστήματος δικτύου, ιδιαίτερα εάν είναι σε θέση να παράγουν τη δική τους ισχύ με μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες — μίνι πυρηνικούς αντιδραστήρες που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια.

Η αποθήκευση μπαταριών και η στρατηγική φόρτιση γίνονται επίσης όλο και πιο σημαντικά. Αυτά τα συστήματα επιτρέπουν την προσωρινή αποθήκευση ενέργειας από το ηλεκτρικό δίκτυο για να παρέχουν επιπλέον εφεδρικό.

Ο διευθύνων Σύμβουλος του ενεργειακού παρόχου AVK, Ben Pritchard, δήλωσε ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν μεγάλα αιτήματα σύνδεσης στο δίκτυο 100 μεγαβάτ, μεγέθους που δεν έχουν ξαναδεί. Υποστηρίζει ενεργειακές λύσεις που συνδέονται με τη μετάβαση, όπως η χρήση μικροδικτύων, τα οποία είναι ένα ξεχωριστό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας

Στη Νορβηγία, δοκιμάζουν ευέλικτες συμφωνίες σύνδεσης όπου οι πελάτες περιορίζουν τη σύνδεσή τους στο δίκτυο βάσει συγκεκριμένων συνθηκών, τόνισε η Μπεατρίς Πέτροβιτς, αναλύτρια ενέργειας και κλίματος στο think tank Ember. Αυτό τους επιτρέπει να προσαρμόζουν την κατανάλωση ενέργειας ανάλογα με την πορεία του δικτύου σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές.

Η ίδια ζητάει επίσης την εφαρμογή κανόνων για αυτό που αποκαλεί «προληπτικές» επενδύσεις στο δίκτυο. Αυτές θα επιτρέψουν στους διαχειριστές δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας να σχεδιάζουν με μακροπρόθεσμο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη τις τάσεις της αγοράς βασικών τεχνολογιών, όπως η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η αποθήκευση μπαταριών.

Μέτρια ανάπτυξη της ΕΕ

Παρά την αυξανόμενη ανάγκη για ενέργεια από ορισμένες νέες και αναπτυσσόμενες βιομηχανίες, η Ευρώπη εξακολουθεί να υστερεί σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο όσον αφορά στην αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Οι υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και το λειτουργικό κόστος παρεμποδίζουν τη συνολική ζήτηση στην περιοχή, οδηγώντας σε μια πιο κατακερματισμένη αγορά.

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) χαιρέτισε αυτόν τον μήνα την άνοδο μιας «νέας εποχής ηλεκτρικής ενέργειας», καθώς αύξησε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ζήτηση, προβλέποντας ανάπτυξη 3,9% για το 2025-2027, τον ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης των τελευταίων ετών.

Ωστόσο, οι προβλέψεις για την Ευρώπη είναι πιο μετριοπαθείς. Μετά από δύο χρόνια απότομης μείωσης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, η περιοχή σημείωσε αύξηση μόλις 1% το 2024, σύμφωνα με έκθεση Ιανουαρίου από την ενεργειακή ομάδα σκέψης Ember. «Το 2024 σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής για τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας», δήλωσε η Πέτροβιτς της Ember. «Αυτό που είδαμε είναι η πρώτη ανάκαμψη - ακόμα κι αν ήταν μια μικρή ανάκαμψη μετά από πολλά χρόνια πτώσης - ήταν ευρέως διαδεδομένη σε όλο το μπλοκ».

Ο Ντίαζ της McKinsey εξήγησε ότι από την ενεργειακή κρίση που πυροδότησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις επακόλουθες κυρώσεις, οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος έχουν διαμορφωθεί γύρω στα 60 με 80 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Ωστόσο, αυτό εξακολουθεί να είναι 50-100% πιο ακριβό από τις τιμές που παρατηρήθηκαν τις προηγούμενες δύο δεκαετίες.

Ως αποτέλεσμα, το κόστος για τους καταναλωτές έχει εκτοξευθεί στα ύψη, οδηγώντας σε σημάδια επιβράδυνσης της ζήτησης για αντλίες θερμότητας και ηλεκτρικά οχήματα, είπε. Ο Ντίαζ πρόσθεσε ότι για τους κατασκευαστές στην Ευρώπη, οι ενεργειακές απαιτήσεις «είναι πολύ μεγαλύτερες από οποιασδήποτε άλλης περιοχής στον κόσμο και δεν είναι μόνο δυνητικά πιο ακριβές, αλλά ακόμη και πιο απαιτητικές» Η «άνευ προηγουμένου» ανάπτυξη στα κέντρα δεδομένων «βοηθά τη συνολική καμπύλη, αλλά όλα τα άλλα την καταπολεμούν».

Πηγή: CNBC