FT: Eλλάδα, Ισπανία, Αργεντινή και Σρι Λάνκα - Οι οικονομίες που αναγεννήθηκαν μέσα από την κρίση

Καθώς τα σημάδια επιβράδυνσης αρχίζουν να εμφανίζονται στις ΗΠΑ, την Ινδία και άλλους οικονομικούς «αστέρες», πολλοί αναζητούν τις επόμενες πολλά υποσχόμενες ιστορίες ανάπτυξης. Ο «κύκλος της ζωής» είναι ένας οδηγός: είναι ο κύκλος της πολιτικής στον οποίο η κρίση προκαλεί τη μεταρρύθμιση, η οποία γεννά ανάκαμψη, αλλά στη συνέχεια γεννά εφησυχασμό και φθορά. Ο κύκλος τότε ξαναρχίζει, κρίση την κρίση, στάχτη τη στάχτη. Σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, οι προοπτικές ενός έθνους μπορει να εξαρτώνται από το πού βρίσκεται σε αυτόν τον κύκλο.

Έτσι, ο στασιμοπληθωρισμός της δεκαετίας του 1970 οδήγησε σε μεταρρύθμιση της ελεύθερης αγοράς στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κίνα. Οι αναδυόμενες παγκόσμιες καταρρεύσεις της δεκαετίας του 1980 και του 1990 ενέπνευσαν το επόμενο μεγάλο κύμα αναγέννησης, από τη Βραζιλία και το Μεξικό, μέχρι τη Ρωσία και την Τουρκία. Σήμερα υπάρχουν αλλαγές προς το καλύτερο που οδηγούνται από την κρίση σε όλο τον κόσμο.

Η κρίση της ευρωζώνης της δεκαετίας του 2010 προκάλεσε μεταρρυθμίσεις, με τις πιο δραματικές να συμβαίνουν στην Ισπανία και την Ελλάδα. Οι κραδασμοί της πανδημίας ανάγκασαν τελικά μια οικονομική εκκαθάριση σε πολλές αναδυόμενες χώρες, όπως η Αργεντινή, η Νότια Αφρική, η Νιγηρία και η Σρι Λάνκα. Και στις έξι αυτές χώρες, η ανάκαμψη είναι ορατή με την άνοδο των χρηματιστηρίων και τη βελτίωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών.

Αυτές οι χώρες αναγκάστηκαν να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις επειδή τα οικονομικά τους έφτασαν στα άκρα λόγω της πανδημίας. Έπρεπε να ασκήσουν δημοσιονομική συγκράτηση και αυτό έχει ωθήσει πλέον το πρωτογενές ισοζύγιο - ένα βασικό μέτρο του κρατικού ελλείμματος που επικεντρώνεται μόνο στις δαπάνες - «στο μαύρο» Μέσα στα επόμενα χρόνια, βρίσκονται σε καλό δρόμο για να δημιουργήσουν πρωτογενές πλεόνασμα για πρώτη φορά από το τέλη της δεκαετίας του 2000.

Κάθε έθνος έχει το δικό του στυλ αυτοσυγκράτησης. Η Ελλάδα επέβαλε περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων αρκετά μεγάλες ώστε να αντιστραφεί το ρεκόρ χρόνιας χρεοκοπίας που χρονολογείται από την ίδρυσή της ως ανεξάρτητο έθνος. Αυτή τη δεκαετία, το εθνικό της χρέος μειώνεται απότομα ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Η Ισπανία μείωσε τα επιδόματα για τους «χαϊδεμένους» συνταξιούχους, αλλά τα αύξησε για έναν από τους μεγαλύτερους φτωχούς πληθυσμούς της Ευρώπης – μια ισορροπημένη προσέγγιση που έφερε σημαντικά χαμηλότερα ελλείμματα και χρέος. Και υποδέχεται μετανάστες όταν μεγάλο μέρος της Ευρώπης κλείνει τις πόρτες του και έχει χαλαρώσει τους κανόνες για προσλήψεις, απολύσεις και μερική απασχόληση.

Η Σρι Λάνκα, η οποία χρεοκόπησε το 2022 εν μέσω της χειρότερης οικονομικής κρίσης της στην ιστορία, έχει αναδιαρθρώσει ριζικά το σύστημά της. Κατήργησε όλες τις επιδοτήσεις και εισήγαγε υψηλότερους φόρους στα ακίνητα, τις περιουσίες που κληρονόμησε και τον κλάδο των τυχερών παιχνιδιών.

Η Νιγηρία έχει επίσης περικόψει τις επιδοτήσεις για καύσιμα και ενίσχυσε τα κρατικά έσοδα αυξάνοντας την παραγωγή πετρελαίου. Η χώρα έχει σταθεροποιήσει το ταλαντευόμενο νόμισμά της επιτρέποντας στο νάιρα να διαπραγματεύεται πιο ελεύθερα στις παγκόσμιες αγορές και εξαλείφοντας σε μεγάλο βαθμό την τοπική μαύρη αγορά.

Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι η «Επιχείρηση Vulindlela» της Νότιας Αφρικής, μια λέξη των Ζουλού που σημαίνει «καθαρίστε το μονοπάτι». Σχεδιασμένο για να καθαρίζει τα μπλοκαρίσματα σε σιδηροδρομικά, οδικά, υδάτινα και ηλεκτρικά συστήματα, έχει μειώσει σημαντικά τις χρόνιες διακοπές ρεύματος.
Ο στόχος είναι να τονωθεί η παραγωγικότητα - το κλειδί για τη βιώσιμη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη - αντί να συνεχίσει να την απορρίπτει τεχνητά με τις κρατικές δαπάνες.

Το κατά κεφαλήν εισόδημα πρόκειται να αυξηθεί σε όλα αυτά τα έθνη μετά από πτώση ή στασιμότητα ετών. Οι χρηματιστηριακές αγορές σε αυτές τις έξι χώρες έχουν αρχίσει να αντικατοπτρίζουν αυτή τη θετική στροφή, ξεπερνώντας τον παγκόσμιο δείκτη κατά 20% ετησίως τα τελευταία δύο χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Αργεντινή και η Σρι Λάνκα είναι οι δύο αγορές με τις καλύτερες επιδόσεις στον κόσμο σε όρους δολαρίου.

Οι κρατικές αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας σημείωσαν ανοδική τάση για όλες εκτός από δύο από τις έξι χώρες, και η είδηση ​​είναι ότι οι άλλες δύο — η Νότια Αφρική και η Νιγηρία — μπορεί επίσης να είναι στη σειρά για αναβαθμίσεις. Το ασφάλιστρο που απαιτούν οι επενδυτές για να διατηρήσουν το χρέος τους μειώνεται ήδη απότομα.
Ούτε αυτή η λίστα είναι αποκλειστική. Άλλα έθνη που μεταρρυθμίζονται υπό πίεση περιλαμβάνουν την Τουρκία, την Αίγυπτο και το Πακιστάν.

Η Γερμανία είναι η πιο πρόσφατη απεικόνιση του «κύκλου της ζωής»: αποτέλεσε μοντέλο πριν από 10 χρόνια, εφησυχάστηκε, έπεσε σε δυσμένεια και την περασμένη εβδομάδα πίεσε για μεταρρυθμίσεις τόσο έντονα ώστε να ανυψώσει το πνεύμα της αγοράς σε όλη την Ευρώπη. Καμία επιτυχία ή αποτυχία δεν είναι μόνιμη.

Επίσης, δεν υπάρχει τέλειο έθνος. Κανένα από αυτά τα εκκολαπτόμενα «αστέρια» δεν είναι χωρίς ελαττώματα. Η ανάπτυξη της Νότιας Αφρικής αναμένεται να τριπλασιαστεί τα επόμενα χρόνια, αλλά σε μόλις 2%, κάθε άλλο παρά εντυπωσιακό ποσοστό.

Ο μεταρρυθμιστής με το «αλυσοπρίονο» της Αργεντινής Χαβιέ Μιλέι, έχοντας περικόψει περίπου το 30% από τις κρατικές δαπάνες, είναι τόσο αμφιλεγόμενος όσο και δημοφιλής, εμπλεκόμενος σε ένα σκάνδαλο κρυπτογράφησης. Ωστόσο, ιδιαίτερα σε μια εποχή διάχυτου αρνητισμού και ακραίας πόλωσης, υπάρχει μια αντανακλαστική τάση να βρίσκουμε λάθος σε οποιαδήποτε χώρα και την ηγεσία της. Ας μην ξεχνάμε ότι όταν ένα έθνος έχει την πλάτη στον τοίχο, συχνά αναγκάζεται να προβεί σε σοβαρές μεταρρυθμίσεις. Και ακολουθεί η ανάκαμψη. Ο κύκλος γυρίζει συνεχώς, και ο κύκλος της ζωής δημιουργεί πάντα νέα αστέρια κάπου στον κόσμο.