Παραχωρήσεις χωρίς αντίκρυσμα δίνουν οι Παλαιστίνιοι
Μεγάλες παραχωρήσεις από την πλευρά της Παλαιστινιακής Αρχής για το θέμα των συνόρων και των προσφύγων, παραχωρήσεις που δεν βρήκαν μάλιστα παρά χλιαρή ή ακόμα και καμία ανταπόκριση από τους Ισραηλινούς αποκαλύπτουν τα έγγραφα που έφερε στο φως το Al Jazeera. Καταδεικνύουν ακόμη τη δυσαρέσκεια των Παλαιστινίων με τις ΗΠΑ που σταθερά υποστήριζαν τα ισραηλινά αιτήματα...
Η τύχη των Παλαιστίνιων προσφύγων που εγκατέλειψαν τις εστίες τους μετά την ίδρυση του Ισραήλ το 1948 πιεζόμενοι από ισραηλινές παραστρατιωτικές ομάδες είναι ένα από τα μεγαλύτερα ανοιχτά ζητήματα της διαμάχης μεταξύ των δύο πλευρών.
Τα έγγραφα που έφερε το φως το AlJazeera δείχνουν ότι οι Ισραηλινοί διαπραγματευτές αρνούνταν σταθερά να αποδεχτούν τις ευθύνες του κράτους τους για το πρόβλημα που προκλήθηκε. Σε συναντήσεις των δύο πλευρών, δείχνουν τα έγγραφα, οι Ισραηλινοί ζήτησαν να ξεχαστεί το παρελθόν και οι συνομιλίες να κοιτάξουν το μέλλον. Υπέρ τους τάσσονταν οι Αμερικανοί και οι Γάλλοι, αναφέρεται ακόμη.
Πέρα από αυτό, το Ισραήλ το 2008 πρότεινε διά της υπουργού Εξωτερικών Τζίπι Λίβνι την διεθνοποίηση του ζητήματος λέγοντας ότι η αποζημίωση τω προσφύγων είναι διεθνές θέμα «και για αυτό οι αναφορές σε ευθύνες θα ήταν λάθος». Πρόσθεσε δε ότι πρέπει να ζητήσουν οι Παλαιστίνιοι συγγνώμη και από τους Ισραηλινούς που «υπέφεραν από τις τρομοκρατικές επιθέσεις».
Αργότερα, συνεχίζει το Al Jazeera, το Ισραήλ πρότεινε με αρκετά ασαφείς όρους να αναγνωρίσει ότι οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες υπέφεραν (χωρίς να αναλάβει την ευθύνη του) με παράλληλη παλαιστινιακή αναγνώριση των δεινών για τους Ισραηλινούς. Επίσης πρότεινε την συνέχιση των ήδη περιορισμένης κλίμακας προγραμμάτων για επανένωση οικογενειών. Τα διευκρινιστικά ερωτήματα της Παλαιστινιακής Αρχής δεν απαντήθηκαν.
Τα έγγραφα δείχνουν ότι η Παλαιστινιακή Αρχή ήταν έτοιμη στις αρχές του 2010 να κάνει μεγάλες παραχωρήσεις, όπως ότι ο αριθμός των προσφύγων που θα επέστρεφαν θα ήταν συμβολικός. Θα ήταν μόλις 1.000 τον χρόνο για πέντε χρόνια (λιγότερο από το 1% των εκδιωχθέντων). Στην εσωτερική αλληλογραφία των Παλαιστίνιων παραδέχονταν και οι ίδιοι ότι η μεγάλη πλειοψηφία των προσφύγων δεν θα μπορούσαν να επιστρέψουν στο νέο κράτος, που ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσε να τους φιλοξενήσει.
Προτάσεις για ανταλλαγή εδαφών
Σε συνομιλίες το καλοκαίρι του 2008 η Τζίπι Λίβνι πρότεινε ανταλλαγές χωριών Παλαιστίνιων που ανήκουν σήμερα στο Ισραήλ και μάλιστα βρίσκονται κοντά ή πάνω σχεδόν στην Πράσινη Γραμμή, τα όρια που είχε χαράξει η απόφαση του ΟΗΕ το 1949. Η Λίβνι, σύμφωνα με το Al Jazeera, ανέφερε επανειλημμένα τέσσερα-πέντε χωριά αποκαλώντας τους κατοίκους Παλαιστίνιους αν και είναι Ισραηλινοί πολίτες.
Η όποια ανταλλαγή θα γίνονταν με βάση τα σύνορα του 1967, ζήτησαν οι ΗΠΑ το 2008, αλλά η υπόσχεση της τότε υπουργού Κοντολίζα Ράις αναιρέθηκε από την κυβέρνηση Ομπάμα «για να μην δημιουργηθούν προβλήματα με το Ισραήλ»· ζήτησαν ακόμη να μπει το θέμα της Ιερουσαλήμ κατά μέρος. Οι συνομιλίες ουσιαστικά άρχισαν από μηδενική βάση ή έστω χωρίς να ληφθεί υπόψη η μερική πρόοδος των τελευταίων ετών, προς απογοήτευση και οργή των Παλαιστινίων.
Από το αδιέξοδο, στο ναυάγιο του 2009
Η επανέναρξη των συνομιλιών τον Σεπτέμβριο του 2009 με αμερικανική πρωτοβουλία και μετά από δύο χρόνια αδράνειας ξεκίνησε με χαμόγελα (για τις κάμερες) και καλό κλίμα από τους επικεφαλής των αντιπροσωπειών αλλά σύντομα διαφάνηκε πως πολύ δύσκολα θα βρεθεί κοινό έδαφος, πόσο μάλλον μία λύση.
«Είναι σαν να έχω ένα πιστόλι στον κρόταφο» είπε ο βασικός διαπραγματευτής Σαέμπ Ερεκάτ μία εβδομάδα πριν από την έναρξη των συνομιλιών σε σύμβουλο του Μπαράκ Ομπάμα, αποκαλύπτει το Al Jazeera. Οι ΗΠΑ δεν έδειξαν διατεθειμένες να πιέσουν το Ισραήλ ούτε έδειξαν να ανησυχούν από το ενδεχόμενο αποτυχίας των συνομιλιών, ένα πλήγμα για την σχετικά νέα κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα.
Τα παλαιστινιακά έγγραφα δείχνουν ότι οι ΗΠΑ ενδιαφέρονταν περισσότερο για την εικόνα παρά για την ουσία των διαπραγματεύσεων. Επιπλέον, η άρνηση των ΗΠΑ να πιέσουν το Ισραήλ για πλήρη διακοπή του εποικισμού ήταν, κατά τους Παλαιστίνιους, η χαριστική βολή για τις μετριοπαθείς φωνές στην Παλαιστινιακή Αρχή.