Κριτική στη Φιλαρμονική της Βιέννης για τη σχέση της με τους Ναζί
η διασημότερη ίσως ορχήστρα παγκοσμίως, η Φιλαρμονική της Βιέννης, βρίσκεται αντιμέτωπη με κριτική για τη σχέση της με τους Γερμανούς ναζιστές στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Στο πλαίσιο της σχετικής συζήτησης που έχει αρχίσει τελευταία, το Κόμμα των Πρασίνων της αυστριακής αντιπολίτευσης, ζήτησε σήμερα επίσημα τη σύσταση μιας ανεξάρτητης επιτροπής ιστορικών, κάτι που, όμως, απορρίπτει μέχρι τώρα η διεύθυνση της ορχήστρας.
Σε σημερινές δηλώσεις του, ο βουλευτής των Πρασίνων και ιστορικός, Χάραλντ Βάλζερ, επισημαίνει πως στην ιστοσελίδα της ορχήστρας, ο διευθυντής της Κλέμενς Χέλμπεργκ, συνεχίζει να εμφανίζει την καθιέρωση της Πρωτοχρονιάτικης Συναυλίας το 1939 - σχεδόν ένα χρόνο μετά την προσάρτηση της Αυστρίας στο ναζιστικό Γ ΄ Ράιχ - ως ανάμνηση στον «αυστριασμό» και ως ένα είδος «αντίστασης» στους ναζιστές, τη στιγμή που έχει αποδειχθεί από τους ιστορικούς ότι η Συναυλία υπήρξε το αποτέλεσμα μιας «εθνικοσοσιαλιστικής πολιτικής».
Ο βουλευτής και ιστορικός καταγγέλει επίσης πως η Φιλαρμονική δεν ήταν μέχρι σήμερα σε θέση να τιμήσει τη μνήμη των μελών της, που είχαν θανατωθεί στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ δεν ενοχλείται από το γεγονός πως ακόμη και το 1966 είχε απονείμει την ανώτατη διάκριση της ορχήστρας, το «δακτυλίδι τιμής», στον καταδικασθέντα για ναζιστικά εγκλήματα πολέμου, Μπαλντούρ φον Σίραχ.
Όπως τονίζει ο Χάραλντ Βάλζερ, έπειτα από επιθυμία του διευθυντή της ορχήστρας, ο ίδιος είχε προτείνει ήδη πριν δύο χρόνια σχέδιο για τη σύσταση μιας επιτροπής ιστορικών, η οποία θα μπορούσε με την έναρξη του νέου έτους να αρχίσει το έργο της για τη διαχείριση της αμφιλεγόμενης ιστορίας της Φιλαρμονικής της Βιέννης, κατά τη ναζιστική περίοδο, διότι, κατά την άποψή του, με τη συνεχιζόμενη πεισματική στάση της, «δεν βλάπτει μόνον την ίδια αλλά απλώνει και μια σκιά πάνω από ολόκληρη την Αυστριακή Δημοκρατία».
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο διευθυντής της Φιλαρμονικής της Βιέννης, Κλέμενς Χέλσμπεργκ, σε συνέντευξή του στη δημόσια Αυστριακή Ραδιοφωνία, είχε απορρίψει τη σύσταση επιτροπής ιστορικών, επισημαίνοντας πως κάθε επιστήμονας, κάθε ιστορικός, κάθε ερευνητής, δεν θα βρει εμπόδια και μπορεί να έχει πρόσβαση στα αρχεία της. Ως προς την απονομή του «δακτυλιδιού τιμής» στον διαβόητο ναζιστή εγκληματία πολέμου, σημείωσε πως επρόκειτο για μεμονωμένη ενέργεια και πως ο ίδιος δεν έχει βρει κάτι σχετικό στα αρχεία, ενώ ανακοίνωσε ότι η ιστοσελίδα της ορχήστρας θα αναδιαμορφωθεί μέχρι τον ερχόμενο Μάιο.
Αξίζει να σημειωθεί, πως στο μικροσκόπιο των ιστορικών βρίσκεται και η αμφιλεγόμενη σχέση με το ναζιστικό καθεστώς, ενός από τους γνωστότερους και σημαντικότερους Αυστριακούς του 20ου αιώνα,του μεγάλου αρχιμουσικού, Χέρμπερτ φον Κάραγιαν. Για τη σχέση αυτή, ο Αυστριακός ιστορικός και καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Βιέννης, Ολιβερ Ράτκολμπ, ερευνώντας μέχρι στιγμής άγνωστα αρχεία, ρίχνει τώρα νέο φως, διαπιστώνοντας πως ήδη το 1933, ο Κάραγιαν ήταν μέλος του χιτλερικού γερμανικού Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, όπως ανακοίνωσε ο ίδιος προ δεκαημέρου παρουσιάζοντας στη Βιέννη τα αποτελέσματα των ερευνών του.
Όπως σημειώνει , η γερμανο-εθνικιστική πεποίθηση του αρχιμουσικού, εμφανίζεται ήδη στα νεανικά του χρόνια, όταν ως μαθητής γυμνασίου στο Σάλτσμπουργκ είχε προσχωρήσει στην Πανγερμανική Αδελφότητα «Ρούγκια», ενώ σε μια πληθώρα επιστολών του, άγνωστων μέχρι τώρα, ο Ράτκολμπ ανακαλύπτει τις ανοικτά αντισημιτικές του τοποθετήσεις και είναι χαρακτηριστικές σε αυτές οι εκφράσεις του Κάραγιαν, όπως «εβραικοκρατούμενη» Λαϊκή Οπερα της Βιέννης, «στην οποία ποτέ δεν θα διεύθυνε μια ορχήστρα».