Διεθνής Αμνηστία: Παραβιάσεις δικαιωμάτων εκατομμυρίων προσφύγων

Αν και αναγνωρίζει πως ελήφθησαν ορισμένα θετικά μέτρα το 2012, η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας επαναφέρει το ζήτημα των «διαγραμμένων», υπογραμμίζοντας ότι οι αρχές έχουν αποτύχει στην αποκατάσταση των δικαιωμάτων αυτών των ανθρώπων.

Υπενθυμίζεται πως μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Σλοβενίας το 1991, η Λουμπλιάνα παραχώρησε σε πολίτες άλλων γιουγκοσλαβικών δημοκρατιών εξάμηνη προθεσμία για να ζητήσουν τη σλοβενική ιθαγένεια. Το 1992, περίπου 25.600 άτομα που έχασαν την προθεσμία διαγράφηκαν χωρίς προειδοποίηση από τα ληξιαρχικά μητρώα και έμειναν χωρίς δικαιώματα. Χιλιάδες τέτοιοι «διαγραμμένοι» ζουν ακόμα στη Σλοβενία - χωρίς έγκυρα έγγραφα. Οι άνθρωποι αυτοί έγιναν ξαφνικά παράνομοι αλλοδαποί, έχασαν τα δικαιώματά τους σε ασφάλιση εργασίας και ασθένειας και σε κοινωνική ασφάλιση και δεν έχουν πλέον πρόσβαση στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Βάσει μιας απόφασης του συνταγματικού δικαστηρίου κατεβλήθη ήδη το 2004 μια προσπάθεια να δοθεί αναδρομικά στους διαγραμμένους το αρχικό τους καθεστώς, αλλά το σχέδιο αυτό απέτυχε τότε εξαιτίας του φόβου για απαιτήσεις αποζημίωσης. Στις αρχές Μαρτίου του 2010 εγκρίθηκε τροποποίηση της νομοθεσίας, βάσει της οποίας θα μπορούν να ρυθμίσουν το καθεστώς διαμονής τους και οι διαγραμμένοι, οι οποίοι δεν μπορούσαν μέχρι τότε να νομιμοποιήσουν το καθεστώς αυτό.

Ωστόσο, όπως επισημαίνεται στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, η Σλοβενία εξακολουθεί να αρνείται στους «διαγραμμένους» το δικαίωμα αποκατάστασης των δικαιωμάτων τους. «Προηγούμενες νομοθετικές πρωτοβουλίες δεν τους παρείχαν αποζημιώσεις για την παραβίαση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών τους δικαιωμάτων και δεν τους διασφάλισαν πρόσβαση σε τέτοιου είδους δικαιώματα στο μέλλον. Οι αρχές απέτυχαν, επίσης, στην υιοθέτηση νέων μέτρων που θα αποκαθιστούσαν πλήρως τα δικαιώματα (των «διαγραμμένων»)» αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας

Η έκθεση προειδοποιεί ακόμη - μεταξύ άλλων - ότι έως το τέλος του 2012 δεν υπήρξε καμιά ένδειξη ότι οι αρχές έχουν κάνει κάποιου είδους προσπάθεια για τη δημιουργία ενός σχήματος με απώτερο στόχο την αποζημίωση των θυμάτων αυτού του είδους της πολιτικής.

Σε ό,τι αφορά τους Ρομά, η έκθεση ασκεί κριτική στην κυβέρνηση της για την αποτυχία της να θέσει σε λειτουργία κατάλληλους μηχανισμούς για την παρακολούθηση των πρακτικών διακρίσεων κατά των Ρομά, αλλά και να καθιερώσει ένα νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τη διασφάλιση αποτελεσματικών αποζημιώσεων για τα θύματα τέτοιου είδους διακρίσεων.