Ελβετία: Καταγραφή κλεμμένων έργων από τους Ναζί

Κάποτε η Ελβετία μετατράπηκε σε διαμετακομιστικό σταθμό μεταφοράς των έργων τέχνης, που είχαν κλαπεί από τους Ναζί. Απ’ αυτή την άποψη δεν είναι καθόλου παράξενο ότι και σήμερα ακόμα στα ελβετικά μουσεία υπάρχουν πίνακες και άλλα σπάνια έργα τέχνης, η προέλευση των οποίων δεν είναι διαπιστωμένη. Η κυβέρνηση αποφάσισε να βοηθήσει τα μουσεία στην αναζήτηση των πρώην ιδιοκτητών τέτοιων πολιτιστικών αγαθών.

Το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Πολιτισμού της Ελβετίας δημιούργησε ειδική διαδικτυακή πύλη για τη συλλογή δεδομένων. Η εκδήλωση παρουσίασης της νέας απευθείας σύνδεσης πύλης πραγματοποιήθηκε στις 17 Ιουνίου στο Κέντρο Πάουλ Κλέε της Βέρνης. Ο Μπένο Βίντμερ, επικεφαλής του Τμήματος Μετατοπισμένων Πολιτιστικών Αγαθών και Κλεμμένων Έργων Τέχνης του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελβετίας, επισήμανε ιδιαίτερα τη θετική ανταπόκριση του κοινού σ’αυτή την πρωτοβουλία της κυβέρνησης.

- Ευχάριστο και σημαντικό γεγονός για μας ήταν το ότι στα εγκαίνια της πύλης παρευρέθηκαν πάνω από 100 άτομα, πολλά από τα οποία εκπροσωπούσαν τα μεγαλύτερα ελβετική μουσεία.

Οι αρχές της Ελβετίας δημιουργώντας τη νέα πύλη δεν μπορούν να υποχρεώσουν νομικά κανένα να ασχοληθεί με την έρευνα της προέλευσης των πολιτιστικών αγαθών και πολύ περισσότερο να τα επιστρέψει στους πρώην ιδιοκτήτες τους. Κύριο καθήκον της νέας διαδικτυακής πύλης είναι να υποστηρίξει τα μουσεία και να τους προσφέρει τις χρειαζούμενες πληροφορίες,- τόνισε ο υπεύθυνος για αυτό το σχέδιο Μπένο Βίντμερ.

- Η νέα διαδικτυακή πύλη θα πρέπει να παρέχει στα μουσεία και τις συλλογές έργων τέχνης στήριξη για τη διεξαγωγή των ερευνών σχετικά με την προέλευση των έργων τέχνης. Τα μουσεία θα πάρουν λίστες εκθεμάτων και προτάσεων για τα μέτρα που θα πρέπει να πάρουν για να καθορίσουν ποιές από τις καλλιτεχνικές αξίες ανήκουν στην τέχνη, που είχε κλαπεί από τους Ναζί κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Τα τελευταία χρόνια έχουν σημαδευτεί από τη θετική δυναμική κατά τη συζήτηση του ζητήματος των «μετατοπισμένων πολιτιστικών αξιών». Για παράδειγμα, οι Αρχές της Κολωνίας αποφάσισαν να επιστρέψουν τους πίνακες του Αυστριακού εξπρεσιονιστή Όσκαρ Κοκόσκα στους κληρονόμους του διάσημου εμπόρου έργων τέχνης Άλφρεντ Φλεχτχάιμ. Έτσι ολοκληρώθηκαν οι λογομαχίες που διήρκεσαν πάνω από 4 χρόνια για την επιστροφή αυτών των έργων τέχνης.

Στη Γερμανία, την Αυστρία και τις ΗΠΑ έχουν ιδρυθεί ειδικές υπηρεσίες και δομές, που χρηματοδοτούνται από το κράτος και που ασχολούνται στοχοπροσηλωμένα με τον έλεγχο της ιστορίας της προέλευσης των έργων τέχνης. Εξάλλου, το Υπουργείο Πολιτισμού της Ρωσικής Ομοσπονδίαςκατέφυγε το 2006, στην εκπλήρωση του διαδικτυακού προγράμματος «Πολιτιστικές αξίες - θύματα του πολέμου» (www.lostart.ru), το οποίο ασχολείται άμεσα με το πρόβλημα των χαμένων πολιτιστικών αξιών.