Αργεντινή: Μπορεί η κυβέρνηση να ανακόψει τη βύθιση σε μία νέα κρίση;
Η κυβέρνηση της προέδρου Κριστίνα Φερνάντες Κίρχνερ αγωνίζεται να προστατεύσει τα χαμηλά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας, που μειώθηκαν πέρυσι κατά 30% και έπεσαν αυτόν τον μήνα κάτω από τα 30 δισεκατομμύρια δολάρια. Στην αρχή της περασμένης εβδομάδας, η κυβέρνηση επέβαλε αυστηρούς ελέγχους στις διαδικτυακές αγορές αγαθών από το εξωτερικό, ώστε να σταματήσει η αυξανόμενη κατανάλωση σε δολάρια. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα κινεζικά προϊόντα, που εξαιτίας του πληθωρισμού (30%) είναι φτηνότερα όταν παραδίδονται στο σπίτι από το εξωτερικό σε σχέση με την αγορά τους στα εγχώρια καταστήματα.
Την Παρασκευή, η κυβέρνηση έκανε στροφή 180 μοιρών και ανακοίνωσε ότι θα χαλαρώσει τους ελέγχους στην αγορά δολαρίων. Και χθες άλλαξε ξανά γραμμή. Ο υπουργός Οικονομικών Αξελ Κιτσιλόφ δήλωσε στην εφημερίδα Pagina 12 ότι ο φόρος στις αγορές μέσω πιστωτικής κάρτας που γίνονται σε δολάρια δεν θα μειωθεί τελικά από το 35% στο 20%, όπως ο ίδιος είχε ανακοινώσει. Ο φόρος θα μειωθεί πάντως για τις αγορές που γίνονται σε μετρητά. Και τα υπόλοιπα μέτρα που είχαν αναγγελθεί θα ισχύσουν κανονικά από σήμερα, όπως η δυνατότητα των Αργεντινών να αγοράζουν πέσος για την προσωπική τους αποταμίευση. Το δολάριο ανατιμήθηκε πέρυσι από τα 8 στα 13 πέσος, ενώ η κεντρική τράπεζα εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί - και να χάνει - αποθέματα σε μια προσπάθεια να ασκεί έναν έλεγχο στο δολάριο. Η μάχη αυτή χάθηκε την περασμένη εβδομάδα με την κατάρρευση του πέσο.
Ξεχνώντας την οικονομική τύχη της χώρας, η Φερνάντες χαρακτήρισε την τελευταία δεκαετία - οπότε κυβέρνησαν την Αργεντινή ο σύζυγός της και η ίδια - «νικηφόρα». Για την 68χρονη Αϊντα Εντερ, που τις τελευταίες 40 ημέρες δεν έχει ρεύμα στη μεσοαστική γειτονιά Αλμάγκρο, ο χαρακτηρισμός αυτός μοιάζει με ανέκδοτο. «Δεν υπάρχει σχέδιο, η πρόεδρος δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα, είναι χαμένη όπως η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», λέει η Εντερ, που χρειάστηκε να φύγει από το διαμέρισμά της. Το ίδιο αναγκάστηκαν να κάνουν και χιλιάδες γείτονές της.
Οι οικονομικοί παρατηρητές επιρρίπτουν την ευθύνη για την ενεργειακή κρίση στη λαϊκιστική πολιτική της κυβέρνησης, η οποία διατηρεί με τεχνητό τρόπο τις τιμές του ηλεκτρικού χαμηλά για να συγκαλύψει τον πληθωρισμό. Οι εταιρείες δεν μπορούν έτσι να επενδύσουν στη συντήρηση των πυλώνων. Η κυβέρνηση αρνείται αυτές τις κατηγορίες και υποστηρίζει ότι ο πληθωρισμός τροφοδοτείται από αντικυβερνητικούς επιχειρηματίες.
Η Αργεντινή έχει ξαναζήσει τέτοιες κρίσεις. Ο υπερπληθωρισμός του 1989 - όταν οι μηνιαίες αυξήσεις των τιμών έφτασαν κάποια στιγμή το 197% και οι διακοπές ρεύματος ήταν και πάλι συνεχείς - προκάλεσε την πτώση της κυβέρνησης του Ραούλ Αλφονσίν.
Δώδεκα χρόνια αργότερα, το 2001, μια ανάλογη κρίση ανάγκασε τον πρόεδρο Φερνάντο ντε λα Ρούα να παραιτηθεί και οδήγησε στο μεγαλύτερο κούρεμα του χρέους στην ιστορία.
Ο Νέστορ Κίρχνερ έβγαλε την Αργεντινή από την κρίση και η οικονομική ανάπτυξη που ξεκίνησε επί των ημερών του συνεχίστηκε και επί προεδρίας της συζύγου του. Οι ψηφοφόροι αντέδρασαν με ενθουσιασμό, χαρίζοντας στο ζεύγος τρεις συνεχόμενες θητείες. Όμως ο ενθουσιασμός αυτός έχει πλέον εξαφανιστεί, καθώς η χώρα βασανίζεται από τον υψηλό πληθωρισμό, τη μεγάλη εγκληματικότητα και την εκτεταμένη διαφθορά.
Τα προβλήματα αυτά, μαζί με ένα μεγάλο εμπορικό έλλειμμα, προκάλεσαν την κατάρρευση του πέσο. Το νόμισμα της Αργεντινής έπεσε την περασμένη Πέμπτη κατά 11%, με την κυβέρνηση να παρακολουθεί χωρίς να προχωρεί σε επίσημη υποτίμηση, αφού η πρόεδρος είπε πέρυσι ότι δεν θα επιτρέψει ξανά κάτι τέτοιο. Με τη Φερνάντες να απέχει ουσιαστικά από τα καθημερινά της καθήκοντα μετά την εγχείρηση που έκανε τον περασμένο Οκτώβριο, η κυβέρνηση δείχνει αποσυντονισμένη. Οι περισσότερες ανακοινώσεις γίνονται από τον γραμματέα της κυβέρνησης, τον Χόρχε Καπιτάνιτς, και τον υπουργό Οικονομικών Αξελ Κιλιτσόφ, ο οποίος φέρεται να είναι ο εμπνευστής του σχεδίου να αφήνεται το πέσο να χάνει την αξία του χωρίς να ανακοινώνεται υποτίμηση.
«Η κυβέρνηση αυτοσχεδιάζει», έγραψε σε ένα tweet ο πρώην διοικητής της κεντρικής τράπεζας Μαρτίν Ρεντράδο, ο οποίος απολύθηκε από τη Φερνάντες το 2010. «Τα μέτρα που λαμβάνονται αυξάνουν την παράλυση και την αβεβαιότητα». Τουλάχιστον 11 άνθρωποι σκοτώθηκαν και εκατοντάδες τραυματίστηκαν τον περασμένο μήνα, όταν ένα κύμα λεηλασιών των σούπερ μάρκετ επεκτάθηκε σε όλη τη χώρα. Τα αίτια ήταν η αύξηση των τιμών των τροφίμων και η απεργία των αστυνομικών, που ζητούσαν υψηλότερους μισθούς.