Γυναίκες πρόσφυγες από τη Συρία: Το «κρυμμένο πρόσωπο» του πολέμου

H Συρία αποτελεί πλέον τη μεγαλύτερη κρίση εκτοπισμού στον κόσμο με 2.8 εκατομμύρια πρόσφυγες και εκατομμύρια ακόμη εσωτερικά εκτοπισμένους.

Από την αρχή του 2014, περισσότεροι από 100.000 Σύροι πρόσφυγες καταγράφονται στις γειτονικές χώρες κάθε μήνα. Ο συνολικός αριθμός των προσφύγων αναμένεται να φτάσει τα 3,6 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του χρόνου.

Η επιβίωση όμως για τις γυναίκες της Συρίας που άφησαν όπως όπως τα σπίτια τους για να βρουν καταφύγιο σε γειτονικές χώρες και προσφυγικούς καταυλισμούς είναι μια συνεχής ανηφόρα. Μιλώντας με αριθμούς, 145.000 γυναίκες πρόσφυγες δίνουν ένα καθημερινό αγώνα με τη φτώχεια την απομόνωση και το φόβο.

Το ένα τέταρτο των γυναικών αυτών δίνουν μόνες τη μάχη τους για τα βασικά. Όπως αναφέρει έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.), περισσότερες από 145.000 οικογένειες Σύρων προσφύγων στην Αίγυπτο, τον Λίβανο, το Ιράκ και την Ιορδανία – ή αλλιώς μία στις τέσσερις οικογένειες – έχουν επικεφαλής γυναίκες.

Με τους συζύγους να έχουν χάσει τη ζωή τους στον πόλεμος ή να βρίσκονται στα διάφορα μέτωπα, οι κρυφές αυτές πρωταγωνίστριες προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα καθώς παλεύουν να διατηρήσουν την αξιοπρέπειά τους και παράλληλα να φροντίσουν τις οικογένειές τους που συνωστίζονται σε ετοιμόρροπα σπίτια, μη ασφαλή αυτοσχέδια καταφύγια και σκηνές.

Πολλές ζουν υπό την απειλή βίας και εκμετάλλευσης ενώ τα παιδιά τους αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότερες τραυματικές εμπειρίες και βιώνουν την απόγνωση.

Η έκθεση «Γυναίκα Μόνη – ο Αγώνας για Επιβίωση των Γυναικών Προσφύγων από τη Συρία» βασίζεται στις προσωπικές μαρτυρίες 135 γυναικών, οι οποίες συγκεντρώθηκαν με συνεντεύξεις σε διάστημα τριών μηνών στις αρχές του 2014.

Αντζελίνα Τζολί: Οι γυναίκες αυτές κρατούν ενωμένη μία διαλυμένη κοινωνία

Αναγκασμένες να αναλάβουν μόνες τους την ευθύνη των οικογενειών τους όταν οι άντρες τους σκοτώθηκαν, αιχμαλωτίστηκαν ή αποχωρίστηκαν με άλλο τρόπο, έχουν παγιδευτεί σε μια δίνη ταλαιπωρίας, απομόνωσης και αγωνίας.

«Οι γυναίκες πρόσφυγες από τη Συρία είναι το συνδετικό στοιχείο που κρατά ενωμένη μία διαλυμένη κοινωνία. Η δύναμή τους είναι αξιοσημείωτη, όμως αγωνίζονται μόνες τους. Οι φωνές τους συνιστούν μία έκκληση για βοήθεια και προστασία που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε», δήλωσε η Ειδική Απεσταλμένη της Υ.Α., Αντζελίναι Τζολί

Δεν έχουν τίποτα

Η υπ’αριθμόν ένα δυσκολία που ανέφεραν οι γυναίκες είναι η έλλειψη πόρων. Οι περισσότερες γυναίκες παλεύουν να πληρώσουν το ενοίκιο, να ταΐσουν τις οικογένειές τους και να αγοράσουν βασικά είδη οικιακής χρήσης.

Πολλές έχουν εξαντλήσει τις οικονομίες τους – πουλώντας ακόμη και τις βέρες τους. Μόλις το ένα πέμπτο από αυτές εργάζεται επ’αμοιβή, πολλές δυσκολεύονται να βρουν δουλειά ή έχουν πάρα πολλά άλλα θέματα που χρειάζεται να διαχειριστούν. Μόνο το ένα πέμπτο επίσης δέχεται υποστήριξη από άλλους ενήλικες συγγενείς.

Ορισμένες επωφελούνται από τη γενναιοδωρία της τοπικής κοινωνίας – όπως αυτής κάποιων ιδιοκτητών σπιτιών που τους επιτρέπουν να μένουν χωρίς ενοίκιο ή των τζαμιών. Μερικές στέλνουν τα παιδιά τους να δουλέψουν. Το ένα τετάρτο λαμβάνει βοήθεια σε μετρητά από την Υ.Α. και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις. Τα δύο τρίτα όσων λαμβάνουν τέτοια βοήθεια εξαρτώνται εξ’ολοκλήρου από αυτήν. Το ένα τρίτο των γυναικών αναφέρουν ότι δεν έχουν αρκετή τροφή να φάνε.

Επείγουσα έκκληση για βοήθεια

Η Υ.Α. απηύθυνε επείγουσα έκκληση στους δωρητές, τις κυβερνήσεις των χωρών υποδοχής και τις ανθρωπιστικές οργανώσεις να αναλάβουν νέα δράση.

«Για εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες, η απόδραση από την κατεστραμμένη πατρίδα τους ήταν μόνο η αρχή μιας πορείας μέσα από καθημερινές κακουχίες», ανέφερε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Antonio Guterres. «Έχουν μείνει χωρίς λεφτά, απειλείται καθημερινά η ασφάλειά τους και αντιμετωπίζονται ως παρίες μόνο και μόνο επειδή έχουν χάσει τους άντρες τους σε έναν άγριο πόλεμο. Είναι ντροπή. Ταπεινώνονται επειδή έχουν χάσει τα πάντα».

Η ζωή στην εξορία για κάθε μία από αυτές τις γυναίκες ισοδυναμεί με την ανάληψη του ρόλου του βασικού κουβαλητή και προστάτη της οικογένειας καθώς φροντίζουν τον εαυτό τους και τα παιδιά τους, μακριά από τις κοινότητες και τις παραδοσιακές πηγές στήριξής τους. Για τις περισσότερες, το βάρος αυτό είναι ασήκωτο και πολλές εξαρτώνται πλήρως από εξωτερική βοήθεια.

Το 60%των γυναικών που έδωσαν συνέντευξη δήλωσαν ότι νιώθουν ανασφάλεια, ενώ μία στις τρεις δήλωσε φοβισμένη ή εξαιρετικά πιεσμένη με αποτέλεσμα να διστάζει ακόμη και να βγει από το σπίτι της.

Η Nuha ήρθε στο Κάιρο με τον άντρα της, τον οποίο όμως πυροβόλησαν και σκότωσαν την ώρα που εργαζόταν. «Δεν θέλω να βγω από το σπίτι λόγω της θλίψης που έχω στην καρδιά μου», αναφέρει. «Αφήσαμε πίσω μας τον θάνατο στη Συρία μόνο και μόνο για να τον βρούμε να μας περιμένει εδώ στην Αίγυπτο».

Πολλές γυναίκες παραπονέθηκαν για συστηματική λεκτική παρενόχληση – από οδηγούς ταξί και λεωφορείων, σπιτονοικοκύρηδες και παρόχους υπηρεσιών καθώς επίσης και από άντρες στα μαγαζιά, στις αγορές, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ακόμη και κατά τις διανομές ανθρωπιστικής βοήθειας.

Μία γυναίκα ανέφερε ότι βιάστηκε, αλλά πολλές δεν ήταν έτοιμες να συζητήσουν για θέματα σεξουαλικής ή έμφυλης βίας. «Δεν θα στρεφόμουν ποτέ σε μία οργάνωση για βοήθεια» δήλωσε η Noor από τον Λίβανο. «Θα έριχνα αλάτι στην πληγή και θα κρατούσα το στόμα μου κλειστό, δεν θα έλεγα ποτέ τίποτα σε κανέναν».

Διαβάστε επίσης:

Συρία: Οικογένεια ξεκληρίστηκε από αυτοσχέδιες βόμβες-βαρέλια

Συρία: 6,6 εκ. παιδιά έχουν ανάγκη για βοήθεια

ΟΗΕ: Αυτές είναι οι πιο επικίνδυνες χώρες για τα ανθρώπινα δικαιώματα των παιδιών

0108

0208

0308

0408

0508

0608

0708

0808