Μειώνονται οι ανθρωποκτονίες παγκοσμίως

Στο συνέδριο, σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, έχουν κληθεί 150 κορυφαίοι επιστήμονες και εγκληματολόγοι για να χαράξουν τον πρώτο «οδικό χάρτη» με στόχο την μείωση της διαπροσωπικής βίας παγκοσμίως - ένα πρόβλημα που προκαλεί περισσότερους θανάτους (περίπου 8 εκατ. από το 2000) και δαπάνες (8 εκατ. τρισεκατομμύρια ετησίως) από όλοι μαζί οι πόλεμοι.

Η "φωτεινή" πλευρά των πραγμάτων είναι ότι σε χώρες όπως η Εσθονία, το Χονγκ Κονγκ, η Νότια Αφρική, η Πολωνία και η Ρωσία, ο αριθμός των ανθρωποκτονιών έχει μειωθεί πάνω από 40% κατά την τελευταία 15ετία. Από τις 88 χώρες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, στις 67 καταγράφεται υποχώρηση των ανθρωποκτονιών (σχεδόν σε όλη την Ευρώπη) και μόνο στις 21 (κυρίως στη Νότια Αμερική και την Αφρική) υπάρχει αύξηση μεταξύ των ετών 1995-2010.

Ο διοργανωτής του συνεδρίου Μανουέλ Άϊσνερ, διευθυντής του Κέντρου Μείωσης Βίας του Κέμπριτζ, δήλωσε ότι «όπως δείχνουν τα στοιχεία από πολλά μέρη στον κόσμο, είναι εφικτή και ρεαλιστική η επίτευξη μιας μείωσης της βίας περίπου 2,3% σε ετήσια βάση, κάτι που χρειάζεται προκειμένου να επιτευχθεί μια μείωση κατά 50% μέσα στα επόμενα 30 χρόνια».

Τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι οι ανθρωποκτονίες μειώνονται κυρίως στις χώρες όπου συνδυάζεται η καλύτερη διακυβέρνηση με πιο αποτελεσματικά μέτρα αστυνόμευσης, όπως καλύτερες τεχνολογίες παρακολούθησης, παράλληλα με μια μειωμένη ανοχή στη βίαιη συμπεριφορά από τη νεανική ηλικία.

Ενδεικτικά, σε μια σύγχρονη μεγαλούπολη όπως το Λονδίνο, εκτιμάται ότι ο κίνδυνος να δολοφονηθεί κάποιος, έχει πια μειωθεί δραματικά κατά 99% σε σχέση με την εποχή του ύστερου Μεσαίωνα.

Από την άλλη, το πρόβλημα της βίας συνεχίζει να έχει σοβαρές διαστάσεις διεθνώς. Περίπου το 30% των γυναικών του πλανήτη εκτιμάται ότι έχουν βιώσει ενδοοικογενειακή βία, ενώ ένα στα επτά παιδιά έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά. Σχεδόν οι μισές (45%) ανθρωποκτονίες στη Γη σήμερα συμβαίνουν σε μόλις 23 χώρες, όπου ζει το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Η βία των στενότερων συγγενών μας

Εξάλλου, μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι στενότεροι γενετικά συγγενείς μας, οι χιμπατζήδες, οι οποίοι κατά καιρούς αλληλοσκοτώνονται, το κάνουν επειδή το έχουν στην φύση τους και επειδή η βία αυτή τους «βολεύει» για να προσαρμοστούν καλύτερα στο περιβάλλον - κάτι που μάλλον είναι κοινό γνώρισμα με τους ανθρώπους.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Μάικλ Ουίλσον του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» και το "Science", ανέλυσαν στοιχεία πέντε δεκαετιών σχετικά με τους χιμπατζήδες της Αφρικής και συμπέραναν ότι, όχι σπάνια, καταφεύγουν στη φονική βία, χωρίς να έχουν καμία ανάμιξη οι άνθρωποι σε αυτό.

Καταρρίπτεται έτσι η θεωρία ότι οι χιμπατζήδες σκοτώνουν άλλα μέλη του είδους τους, όταν οι άνθρωποι διαταράσσουν τα δασικά οικοσυστήματά τους. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τους ερευνητές, τα «ξαδέρφια» μας έχουν την έμφυτη τάση να σκοτώσουν άλλους χιμπατζήδες για να τους εξολοθρεύσουν και όχι λόγω οικολογικών πιέσεων.

Τους φόνους κάνουν κυρίως τα αρσενικά και (συνήθως αθώα) θύματα πέφτουν είτε άλλα πιο αδύναμα αρσενικά, είτε νεογέννητα άλλων γειτονικών ομάδων, συχνά όμως μητέρες τους αφήνονται αλώβητες. Αρκετές φορές, η αιτία για τους φόνους φαίνεται να είναι ο ανταγωνισμός για μεγαλύτερη εδαφική επικράτεια, για περισσότερη τροφή, η εύρεση νέων σεξουαλικών συντρόφων ή απλώς η εχθρότητα προς τους «άλλους» (που δεν είναι συγγενείς).

Όλα αυτά θυμίζουν ασφαλώς την ανθρώπινη βία και τις αιτίες της. «Πρόκειται για ένα σημαντικό ερώτημα που ζητά απάντηση. Αν χρησιμοποιούμε τους χιμπατζήδες ως μοντέλο για την κατανόηση της ανθρώπινης βίας, χρειάζεται να μάθουμε τι πραγματικά ωθεί τους χιμπατζήδες να είναι βίαιοι», δήλωσε ο Μάικλ Ουίλσον.