Αντιδράσεις από την αποκάλυψη των βασανιστηρίων της CIA
«Ακόμα και εάν, όπως λένε ορισμένοι πράκτορες της CIA, οι τακτικές αυτές εισέφεραν χρήσιμες πληροφορίες, δεν έπρεπε να έχουν χρησιμοποιηθεί, εξαιτίας της ζημιάς την οποία προκάλεσαν στην εικόνα της Αμερικής», ανέφερε στους δημοσιογράφους, κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των δημοσιογράφων ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζος Έρνεστ, σημειώνοντας ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ανησυχεί διότι «η χρήση των προχωρημένων τεχνικών ανάκρισης υπονόμευσαν το ηθικό κύρος (της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών) της Αμερικής σε όλο τον κόσμο».
Την ίδια ώρα, ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Ζέιντ Ράαντ αλ Χουσέιν δήλωσε ότι δεν πρέπει να υπάρξει ατιμωρησία ή παραγραφή των βασανιστηρίων που φέρονται να διέπραξαν στελέχη της CIA.
Η Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων (1987) απαγορεύει τη χρήση βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας και τονίζει πως αυτού του είδους η μεταχείριση δεν επιτρέπεται σε «καμία απολύτως εξαιρετική περίσταση», σημείωσε ο Ζέιντ σε ανακοίνωση που εξέδωσε.
«Η Σύμβαση δεν επιτρέπει να μένει ατιμώρητος κανείς — ούτε οι ίδιοι οι βασανιστές, ούτε οι άνθρωποι που διαμόρφωσαν την πολιτική (που επέτρεψε τη διάπραξή της), ούτε οι δημόσιοι λειτουργοί που καθορίζουν την πολιτική ή δίνουν τις διαταγές», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με την έκθεση της Γερουσίας των ΗΠΑ, η CIA παραπλάνησε τον Λευκό Οίκο και τους Αμερικανούς πολίτες για τα βασανιστήρια σε βάρος κρατουμένων, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στη Νέα Υόρκη και στην Ουάσινγκτον, καθώς έδρασε με μεγαλύτερη βαρβαρότητα από ό,τι αναγνωρίζεται. Μετά τη δημοσιοποίηση μάλιστα της σύνοψης της έκθεσής της, υπήρξαν εκκλήσεις να ασκηθούν διώξεις σε βάρος Αμερικανών αξιωματούχων…
«Τα βασανιστήρια αποτελούν κατάφωρη παραβίαση των δημοκρατικών αξιών», τονίζει από την πλευρά του ο επικεφαλής της διπλωματίας της Γερμανίας, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ.
Αυτή η «τόσο κατάφωρη παραβίαση των δημοκρατικών αξιών μας και των ελευθεριών μας δεν πρέπει να επαναληφθεί», ανέφερε σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα Bild, χαιρετίζοντας παράλληλα τη βούληση του νυν προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα να απαγορεύσει τη χρήση των πρακτικών αυτών από τη CIA.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας έκρινε επίσης «απαράδεκτες» τις βίαιες τεχνικές ανάκρισης στις οποίες υπέβαλε η αμερικανική υπηρεσία κατασκοπείας δεκάδες κρατούμενους, όμως παρότι κατήγγειλε αυτό το «βαρύ ολίσθημα», «χαιρέτισε» παράλληλα τη βούληση του Αμερικανού προέδρου Ομπάμα να έλθει σε «ξεκάθαρη ρήξη με την πολιτική του προκατόχου του», του Τζορτζ Ου. Μπους και να εκθέσει «ανοικτά» τα σφάλματα που διαπράχθηκαν ώστε να μην επαναληφθούν.
Η νέα πολιτική της Ουάσινγκτον να «αναγνωρίσει τα σφάλματα και να υπόσχεται δημόσια ότι δεν θα επαναληφθούν τέτοιες πρακτικές σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα», τόνισε ο Σοσιαλδημοκράτης ΥΠΕΞ της Γερμανίας.
Εξάλλου, ο Γερμανός υπουργός Δικαιοσύνης Χάικο Μάας έκρινε ότι «όλοι εκείνοι» οι οποίοι διέπραξαν βασανιστήρια ή εμπλέκονται σε αυτά «πρέπει» να οδηγηθούν για «να λογοδοτήσουν ενώπιον της δικαιοσύνης. Τίποτα δεν δικαιολογεί τέτοιες μεθόδους».
Από την άλλη, ο νέος πρόεδρος του Αφγανιστάν Άσραφ Γάνι δήλωσε «αγανακτισμένος» από την αποκάλυψη.
«Διάβασα την έκθεση, όλη τη σύνοψη της, από τη στιγμή που αναρτήθηκε στο Διαδίκτυο. Και αγανάκτησα διαβάζοντάς την... Η αφγανική κυβέρνηση καταδικάζει σθεναρά αυτές τις απάνθρωπες πράξεις», δήλωσε ο Γάνι, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία στη χώρα στα τέλη του Σεπτεμβρίου, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στην Καμπούλ.
Τα βασανιστήρια τα οποία διέπραξαν πράκτορες της CIA σε ένα κέντρο κράτησης στη χώρα του «παραβίασαν όλους τους κανόνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα που ισχύουν διεθνώς», συνέχισε ο Γάνι, προσθέτοντας πως το περιεχόμενο της σύνοψης της έκθεσης προκαλεί «σοκ».
Η σύνοψη της έκθεσης της Γερουσίας, που είναι σχεδόν 600 σελίδες, αποκαλύπτει την έκταση των βασανιστηρίων στα οποία υπέβαλε η CIA πρόσωπα που συλλάμβανε στις επιχειρήσεις της, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα μετά τις επιθέσεις, οι ΗΠΑ ηγήθηκαν μιας επέμβασης στο Αφγανιστάν για να ανατρέψουν το καθεστώς των Ταλιμπάν, το οποίο προσέφερε καταφύγιο στην αλ Κάιντα. Πολλοί από τους ανθρώπους που ανακρίθηκαν με τη χρήση αυτών που η CIA αποκαλεί «προχωρημένες τεχνικές», ήταν ύποπτοι ως μέλη της αλ Κάιντα, τους οποίους η Ουάσινγκτον περιέγραφε με τον όρο «εχθρικοί μαχητές», ώστε να μην υπόκεινται στους κανόνες για τη μεταχείριση των αιχμαλώτων πολέμου.
Στο μεταξύ, ο πρωθυπουργός της Λιθουανίας, Άλγκιρντας Μπουτκέβιτσους, κάλεσε την Ουάσινγκτον να αποκαλύψει εάν και κατά πόσον η CIA χρησιμοποίησε το έδαφος της χώρας του για να στεγάζει τη μια από τις βάσεις όπου διαπράττονταν τα βασανιστήρια. Η Λιθουανία δεν κατονομάζεται στην έκθεση, μεγάλα τμήματα της οποίας ωστόσο αποκρύβονται…
Η αναφορά όμως στο «κέντρο κράτησης Violet» παραπέμπει σε μια έρευνα την οποία είχε διεξαγάγει την περίοδο 2009-2010 το κοινοβούλιο της Λιθουανίας και η οποία είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η CIA λειτουργούσε εγκαταστάσεις σε ένα κέντρο κράτησης κοντά στο Βίλνιους, τη λιθουανική πρωτεύουσα.
«Η έκθεση της Γερουσίας των ΗΠΑ, για εμένα, παρουσιάζει πειστικά αποδεικτικά στοιχεία τα οποία υποστηρίζουν την υπόθεση ότι πράγματι κρατούμενοι βρίσκονταν στις λιθουανικές εγκαταστάσεις», δήλωσε ο βουλευτής Άρβιντας Ανουσάουσκας, ο οποίος είχε ηγηθεί της εξεταστικής επιτροπής του κοινοβουλίου.
Ο Λιθουανός πρωθυπουργός Μπουτκέβιτσους επισήμανε έτσι πως ελπίζει η λιθουανική Βουλή να ανοίξει ξανά το φάκελο της έρευνας και ότι η Ουάσινγκτον θα διαβιβάσει στο Βίλνιους πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητές της στη λιθουανική επικράτεια.
«Αναμένω ότι η συνεργασία θα παραμείνει σε υψηλό επίπεδο και ότι θα (...) ανταλλαγούν πληροφορίες», ανέφερε μιλώντας σε δημοσιογράφους.
Οι λιθουανικές εισαγγελικές Αρχές, οι οποίες διεξήγαν επίσης έρευνα στο παρελθόν, θα απευθύνουν αίτημα στην Ουάσινγκτον για να τους σταλεί το πλήρες κείμενο της έκθεσης ή τουλάχιστον η σύνοψή της χωρίς περικοπές και σβησμένα αποσπάσματα, ενημέρωσε ο εισαγγελέας Ίρμαντας Μικέλιονις. Σημειώνεται ότι οι εισαγγελικές έρευνες είχαν ανασταλεί το 2011 λόγω έλλειψης επαρκώς στοιχείων.
Ο Βάλντας Άνταμκους, πρώην πρόεδρος (1998-2003, 2004-2009) της Λιθουανίας, επέμεινε πως λειτουργούσαν μυστικές φυλακές ή μετάγονταν κρατούμενοι ύποπτοι για τρομοκρατία στη Λιθουανία και δεν θα μεταπειστεί μάλιστα γι αυτό μέχρι να του φέρουν «έγγραφα που να το αναφέρουν ρητά».
Σύμφωνα με τη σύνοψη της έκθεσης, η κυβέρνηση των ΗΠΑ κατέβαλε τουλάχιστον $1 εκατ. για να «δείξει την εκτίμησή της» μετά τη δημιουργία του κέντρου κράτησης Violet, ενώ «περίπλοκοι μηχανισμοί» συστάθηκαν για να πληρωθούν τα χρήματα αυτά…
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι ο Αμπού Ζουμπέιντα, ένας Σαουδάραβας, ο οποίος κρατείται στη φυλακή του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού στον Κόλπο Γκουαντάναμο των ΗΠΑ, υποστηρίζει ότι είχε μεταχθεί σε μια μυστική φυλακή της CIA στη Λιθουανία, ενώ έχει προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Στρασβούργο εναντίον των λιθουανικών Αρχών.