Διακίνηση παράνομων μεταναστών: Πλοία-φαντάσματα αντί για βάρκες-ελπίδας
Της Κατερίνας Τζαβάρα
Προβληματισμό στους αρμόδιους για τη μεταναστευτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και σε όλους τους φορείς των χωρών υποδοχής, προκαλεί η νέα μέθοδος διακίνησης παράνομων μεταναστών με πλοία – φαντάσματα, τα οποία δεν είναι παρά μικρά εμπορικά πλοία που αφήνονται να πλέουν μόνα τους, στο έλεος του καιρού και της τύχης.
Τα δύο διαδοχικά περιστατικά, τις μέρες γύρω από την Πρωτοχρονιά, με τα ακυβέρνητα φορτηγά πλοία, με εκατοντάδες μετανάστες το καθένα τους, τους οποίους τελικά περισυνέλεξαν οι ιταλικές αρχές, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα της νέας μεθόδου.
Μικρά σκάφη, φουσκωτά και καΐκια εγκατελήφθησαν γιατί η νέα τακτική αξιοποιεί στοιχεία που μπορούν να συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητά της.
Άνθρωποι που τολμούν να διακινδυνεύσουν με «κάθε κόστος», το πέρασμα σε μια καλύτερη ζωή, στοιβάζονται μαζικά σε μικρά εμπορικά πλοία και την κατάλληλη στιγμή, ο έλεγχός τους τίθεται σε αυτόματο πιλότο από μέλη του πληρώματος, που τα εγκαταλείπουν μεσοπέλαγα, με προορισμό ακτές χωρών-μελών της ΕΕ.
Δύο περιστατικά στα διεθνή ύδατα της Αδριατικής, για τα οποία μάλιστα έγινε κινητοποίηση από ελληνικές και ιταλικές αρχές, κατέληξαν στην Ιταλία, το πρώτο μεταφέροντας (το φορτηγό Blue Sky M ) 900 παράνομους μετανάστες και το δεύτερο, επίσης φορτηγό πλοίο ( Ezadeen) με 450 παράνομους μετανάστες. Στο πρώτο πλοίο, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, μία έγκυος είχε γεννήσει πάνω στο πλοίο ενώ τέσσερα άτομα είχαν χάσει τη ζωή τους.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις εμπειρογνωμόνων που μελετούν τις παραμέτρους της λαθρομετανάστευσης, θετικό στοιχείο της νέας μεθόδου είναι ότι οι επίδοξοι μετανάστες αφενός υποβάλλονται σε μικρότερους κινδύνους για την επιβίωσή τους στη θάλασσα και αφετέρου καταπλέουν μαζικά σε ακτές χωρών μελών της ΕΕ, οπότε στη συνέχεια ακολουθούνται οι διαδικασίες που προβλέπονται, καθώς αντιμετωπίζονται ως διασωθέντες.
Οι πορείες που επελέγησαν και στις δύο περιπτώσεις είναι πολυσύχναστες για εμπορικά και επιβατηγά πλοία, γεγονός που δεν προκαλεί υποψίες στις λιμενικές αρχές, και ταυτόχρονα, δίνει τη δυνατότητα σε περίπτωση κινδύνου, να επιχειρήσουν παραπλέοντα πλοία για τη διάσωση των λαθρομεταναστών.
Τα πλοία που χρησιμοποιούνται είναι κατά κανόνα παλιά, 40ετίας ή και πλέον, που σημαίνει ότι αγοράζονται για κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ κι όμως είναι βέβαιο ότι μετά την εγκατάλειψή τους, αποδίδει κέρδος στους διακινητές, κάτι που βοηθά να καταλάβει κανείς πόσο μεγάλα συμφέροντα υπάρχουν πίσω από τη διακίνηση.
Η Μερσίνα της νοτιοανατολικής Τουρκίας αναφέρεται σε ανακοινώσεις της Frontex ως ο κυριότερος τόπος αγοράς τέτοιων πλοίων. Σύμφωνα με στοιχεία της υπηρεσίας, οι διακινητές, αγοράζουν τέτοια φορτηγά πλοία, που βρίσκονται συνήθως κοντά στο να παροπλιστούν, τους κάνουν τις απολύτως απαραίτητες επισκευές και τα στελεχώνουν με πλήρωμα «με ημερομηνία λήξης ολίγων ημερών».
Με δεδομένο ότι η ταρίφα, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, ξεπερνά συχνά τα 8 χιλιάδες ευρώ το κεφάλι, είναι σαφές ότι οι επιχειρήσεις αυτές είναι παραπάνω από κερδοφόρες.