Νέο επάγγελμα: Παρακολούθηση τζιχαντιστών από το... σπίτι!
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ο Πίτερ Βαν Οστάεγεν πέρασε λίγη ώρα με την οικογένεια του αδελφού του και στη συνέχεια πήγε στο σπίτι του για να δουλέψει.
Η δουλειά του, η οποία δεν σταματά ούτε τη νύχτα, αλλά ούτε καν στις αργίες, δεν έχει καμία σχέση με την απασχόλησή του ως αναλυτή επιχειρήσεων. Είναι κάτι όμως που τον παθιάζει: να χρησιμοποιεί το Twitter και το Facebook για να παρακολουθεί Βέλγους εξτρεμιστές που πολεμούν για το «Ισλαμικό Κράτος» ή το «Μέτωπο αλ Νούσρα» της Συρίας.
Καθώς οι τζιχαντιστές καταφεύγουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να βρουν νέους εθελοντές, οι bloggers έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν από μακριά τις δραστηριότητές τους. Ορισμένοι το κάνουν στο πλαίσιο της δουλειάς τους. Άλλοι, όπως ο Οστάεγεν, ελπίζουν μια μέρα να αποκομίσουν κέρδη απ' αυτό…
Ο Οστάεγεν μένει στην πόλη Μεσελέν του Βελγίου. Μετά τις επιθέσεις στο Charlie Hebdo και το εβραϊκό παντοπωλείο, προσπάθησε να βρει στο Διαδίκτυο σημαντικές πληροφορίες για την απειλή από Bέλγους μαχητές. Ανάμεσα σ' αυτά που ανακάλυψε ήταν και η έκκληση ενός Bέλγου τζιχαντιστή που πολεμά στο Ιράκ, να κινητοποιηθούν οι ομοϊδεάτες του στη χώρα του.
Σύμφωνα με τον Οστάεγεν, πολλοί, αν όχι οι περισσότεροι Δυτικοί τζιχαντιστές είναι άτομα με διαταραγμένη προσωπικότητα.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αντλήσει κανείς πληροφορίες γύρω από τους τζιχαντιστές. Ο Οστάεγεν δημιούργησε κάποτε μια πλαστή ταυτότητα ενός εικονικού τζιχαντιστή και ανήρτησε μια φωτογραφία ενός άντρα με καλυμμένο το πρόσωπο που κρατούσε μια σημαία του Ισλαμικού Κράτους σε ένα βουνό. Πολύ γρήγορα απέκτησε 1.400 «φίλους» απ' όλη την Ευρώπη.
«Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα προπαγανδιστικό εργαλείο», τονίζει. Κι αυτό, σε μια εποχή που οι δημοσιογράφοι έχουν γίνει στόχος των τζιχαντιστών, όπως δείχνουν οι αποκεφαλισμοί του Τζέιμς Φόλεϊ και του Στίβεν Σότλοφ. Σύμφωνα με την Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων, 79 δημοσιογράφοι έχουν σκοτωθεί στη Συρία από το 1992, ενώ ο απολογισμός στο Ιράκ φτάνει τους 166 νεκρούς.
Η νέα ερευνητική προσέγγιση αναλύει τους εξτρεμιστές από απόσταση, όχι στα πεδία της μάχης. Ο Οστάεγεν, ο οποίος αυτή την εποχή γράφει ένα βιβλίο για τη Μέση Ανατολή από τις σταυροφορίες μέχρι σήμερα, θεωρεί ότι ο πρωτοπόρος σ' αυτή την αλλαγή είναι ο Έλιοτ Χίγκινς, γνωστός με το όνομα Μπράουν Μόζες.
Ο τελευταίος, ένας φανατικός των video-games που έχει εργαστεί στο παρελθόν στο χρηματοπιστωτικό τομέα, παρακολουθεί τον πόλεμο στη Συρία από το σπίτι του, στο Λέστερ. «Η δουλειά του για τα συριακά όπλα και την κατάρριψη του αεροσκάφους ΜΗ17 είναι συνταρακτική», λέει ο Οστάεγεν, συμπληρώνοντας: «Αποτελεί υπόδειγμα ανεξάρτητου αναλυτή, γράφει αυτό που θέλει».
Το παν είναι το κύρος, τονίζει ο Χίγκινς, που δίνει τώρα διαλέξεις σε δημοσιογράφους. «Μόνο αυτό έχεις. Χρειάζεται πολλή δουλειά για να παράγεις αξιόπιστο υλικό».
Ένας κίνδυνος πάντως είναι η παρακολούθηση φρικτών σκηνών βίας. «Με τον πρώτο αποκεφαλισμό αρρώστησα», παραδέχεται ο Οστάεγεν, αλλά «τώρα έχω αποκτήσει ανοσία».
Οι επαγγελματίες ερευνητές ακολουθούν τη δική τους στρατηγική. Ο Τζ. Μ. Μπέργκερ, συγγραφέας του βιβλίου «Ο Τζο του τζιχάντ: Αμερικανοί που πηγαίνουν στον πόλεμο στο όνομα του ισλάμ», έχει μάθει να αξιολογεί γρήγορα και αποτελεσματικά τη βία στα videos. Σε κρίσιμα σημεία, κλείνει απλώς τον ήχο. «Το πιο σημαντικό είναι να δικτυώνεσαι συχνά με τη ζωή εκτός δουλειάς και να θυμάσαι ότι ακόμα κι όταν τα εξτρεμιστικά κινήματα έχουν επιτυχίες, εξακολουθούν να εκπροσωπούν μια πολύ μικρή μερίδα ανθρώπων».
Αυτό που θέλει να κάνει γνωστό ο 38χρονος Μπέργκερ είναι οι λόγοι που άνθρωποι πηγαίνουν να πολεμήσουν στη Συρία. Αλλά υπάρχει κόστος. Όπως αναφέρει στους Financial Times, έχει χάσει τον κοινωνικό του κύκλο. «Αυτή δεν είναι ζωή. Ζω μόνος με μια γάτα», εκμυστηρεύεται…
