Ουκρανία: Η υπομονή των πολιτών απέναντι στην κυβέρνηση εξαντλείται
Οι πολίτες αρχίζουν να κουράζονται με τον αργό ρυθμό των μεταρρυθμίσεων, αλλά όπως λέει ο Αντρέι Μπιτσένκο από το Κέντρο Ανάλυσης του Κιέβου Razumkov «η κόπωση αυτή είναι ακόμη ελεγχόμενη». Ο πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο και η κυβέρνηση χαίρουν ακόμη της εμπιστοσύνης της κοινής γνώμης, παρόλο που τους καταλογίζεται ότι θα μπορούσαν να έχουν κάνει περισσότερα.
Οι έρευνες του κέντρου Razumkov δείχνουν ότι η βία στην περιοχή του Ντονμπάς είναι η μεγαλύτερη ανησυχία των πολιτών (79,4%). Ακολουθούν η επιθυμία να αυξηθούν οι μισθοί και οι συντάξεις (47,9%), η οικονομική ανάπτυξη (43,4%) και η μάχη κατά της διαφθοράς (33,8%). Η ένταξη στην Ευρώπη, ένα από τα κίνητρα των διαδηλώσεων του 2013, συνυπάρχει με διάφορους πρακτικούς στόχους. Οι Ουκρανοί ενδιαφέρονται περισσότερο να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με τη Ρωσία (21,8%) παρά να εφαρμόσουν τη συμφωνία σύνδεσης που υπεγράφη τον περασμένο Ιούνιο με την ΕΕ (20,5%).
Τα τραύματα του τελευταίου χρόνου (δεκάδες νεκροί στις διαδηλώσεις του Κιέβου και της Οδησσού, προσάρτηση της Κριμαίας, πάνω από 5.000 νεκροί στο Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ, εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένοι) έχουν σημαδέψει τους πολίτες. «Πρέπει να πάρουμε τις τύχες μας στα χέρια μας, γιατί ο κόσμος δεν πρόκειται να υπερασπιστεί την Ουκρανία και το κράτος έχει αποδείξει ότι είναι ανίκανο», λέει ο Ολεκσίλ Ζμάρα, ηγετικό στέλεχος μιας από τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που προέκυψε από τις διαδηλώσεις στο Μαϊντάν και επικεφαλής του ουκρανικού γραφείου της Διεθνούς Διαφάνειας. «Η διαφθορά δεν εγκατέλειψε την Ουκρανία μαζί με τον πρώην πρόεδρο Γιανουκόβιτς, αλλά παραμένει εδώ, με νέες μορφές».
Στον κατάλογο της διαφθοράς, η χώρα καταλάμβανε το 2014 την 142η θέση σε σύνολο 175 χωρών, και τη χειρότερη στην Ευρώπη. «Η διαφθορά εξακολουθεί να διαβρώνει τις διοικητικές δομές, αλλά ως σύστημα έχει αποκεφαλιστεί», λέει ο ουκρανός ακτιβιστής. «Το κέντρο όπου συνέρρεαν οι παράνομες χρηματοπιστωτικές ροές την εποχή του Γιανουκόβιτς έχει εξαφανιστεί».
Η ΜΚΟ του Ζμάρα, που λέγεται Πακέτο για την Αναβίωση των Μεταρρυθμίσεων, έχει ετοιμάσει περισσότερους από 30 νόμους, μεταξύ των οποίων και ένα νόμο που προβλέπει τη δημιουργία ενός γραφείου για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ενας από τους υποψήφιους για να διευθύνει αυτό το γραφείο είναι ο πρώην πρόεδρος της Γεωργίας Μιχαήλ Σαακασβίλι, του οποίου η εμπειρία αξιολογείται στο Κίεβο ως ιδιαίτερα θετική. Η Εκα Ζγκουλάτζε, πρώην αναπληρώτρια υπουργός Εσωτερικών στη Γεωργία, είναι σήμερα αναπληρώτρια υπουργός Εσωτερικών στην Ουκρανία, επιφορτισμένη να καταπολεμήσει τη μάστιγα της δωροδοκίας στην αστυνομία, όπως έκανε στη χώρα της.
Στην ουκρανική κυβέρνηση υπάρχουν τρεις υπουργοί με ξένες ρίζες: ο γεωργιανός Αλεξάντρ Κβιτασβίλι (υπουργός Υγείας), η αμερικανίδα Νατάλια Ζαρέσκο (υπουργός Οικονομικών) και ο λιθουανός Αϊβάρες Αμπραμοβίτσιους (υπουργός Οικονομίας). Σημαντικό ρόλο παίζουν επίσης οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, ένα είδος παράλληλης κυβέρνησης σε μια κοινωνία που δυσπιστεί απέναντι στους θεσμούς.
Το μεγάλο θέμα για την Ουκρανία, πάντως, εξακολουθεί να είναι ο πόλεμος. Το 30% των Ουκρανών που ρωτήθηκαν από το Ιδρυμα Razumkov πιστεύει ότι το σημαντικότερο γεγονός του 2014 ήταν «ο πόλεμος με τη Ρωσία». Μόνο το 0,4% τον χαρακτηρίζει εμφύλιο πόλεμο και το 3,1% «αντιτρομοκρατική επιχείρηση».
Οι φιλο-ουκρανοί μαχητές στην ανατολική Ουκρανία και οι αναλυτές στο Κίεβο επικρίνουν την κυβέρνηση, λέγοντας ότι μεταχειρίζεται τους στρατιώτες σαν «κρέας για τα κανόνια». Ένα παράδειγμα είναι το αεροδρόμιο του Ντονέτσκ. Αν και με βάση τη συμφωνία του Μινσκ ανήκει στο ζώνη που έχει παραδοθεί στους αντάρτες, το Κίεβο επέβαλε για μήνες την ηρωική (και άχρηστη) αντίσταση των ανδρών του στην περιοχή.
«Ο Ποροσένκο είναι ένας ολιγάρχης, που ψηφίστηκε από τον λαό αλλά η εμπιστοσύνη σ'αυτόν δεν είναι απεριόριστη», λέει ο Ζμάρα. Στον πρόεδρο καταλογίζεται ότι έχει διατηρήσει τα εργοστάσιά του σε ρωσικό έδαφος, ενώ απαγόρευσε στα κανάλια να επιτρέψουν την επαναπρόσληψη ενός δημοσιογράφου που επικρίνει το καθεστώς.