Συμβούλιο της Ευρώπης: «H Tουρκία οδεύει προς ένα μονοπρόσωπο αυταρχικό καθεστώς»
«Στην Τουρκία λαμβάνει χώρα μία δραματική οπισθοδρόμηση της δημοκρατικής τάξης και η χώρα οδεύει προς ένα μονοπρόσωπο αυταρχικό καθεστώς», συμπεραίνει η «Επιτροπής της Βενετίας», αρμόδια για τον έλεγχο των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης, με έδρα το Στρασβούργο, μετά από έρευνα εβδομάδων. Μάλιστα, το Συμβούλιο της Ευρώπης ζητά από την Τουρκία να αναβληθεί το δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση μέχρι την άρση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης.
Στα συμπεράσματά της, τα οποία δημοσιεύονται κατ' αποκλειστικότητα από τη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung αναφέρεται, επίσης, η κατάργηση σχεδόν όλων των μηχανισμών ελέγχου, μέσω των οποίων το Κοινοβούλιο ή η Δικαιοσύνη θα μπορούσαν να ελέγξουν τις αποφάσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας (Ερντογάν) ή ακόμα και να τις σταματήσουν.
«Χωρίς οποιοδήποτε έλεγχο, θα μπορεί (ο πρόεδρος της Δημοκρατίας) μελλοντικά να απολύει υπουργούς, θα διαθέτει ακόμα πιο μεγάλες δυνατότητες να ασκεί όλη την εξουσία μέσω διαταγμάτων και θα μπορεί να κηρύσσει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης κατά την κρίση του και -η ούτως- η άλλως αποδυναμωμένη Δικαιοσύνη χάνει τα τελευταία υπολείμματα της ανεξαρτησίας της», σημειώνει η «Επιτροπή της Βενετίας», σύμφωνα με την εφημερίδα του Μονάχου.
Ακόμη, το Συμβούλιο της Ευρώπης ασκεί οξεία κριτική στο γεγονός ότι το δημοψήφισμα θα διεξαχθεί υπό συνθήκες εκτάκτου ανάγκης. «Οι εκτεταμένοι περιορισμοί των πολιτικών ελευθεριών δεν δημιουργούν, με κανέναν τρόπο, το αναγκαίο δημοκρατικό πλαίσιο για το δημοψήφισμα», αναφέρει συμπερασματικά η αξιολόγηση. Γι' αυτό και οι συντάκτες της ζητούν από την Άγκυρα την αναβολή του δημοψηφίσματος έως την άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης ή την άρση των περιορισμών των πολιτικών ελευθεριών.
Κατάργηση του πρωθυπουργού
Ο πρόεδρος θα έχει την εξουσία να διορίζει και να παύει τους υπουργούς, ενώ η θέση του πρωθυπουργού θα καταργηθεί, για πρώτη φορά στην ιστορία της Τουρκίας.
Το σχέδιο του νέου Συντάγματος προβλέπει θέση αντιπροέδρου ή και αντιπροέδρων. Οι βουλευτικές κι προεδρικές εκλογές θα διεξαχθούν ταυτόχρονα. Το υπό συζήτησιν σχέδιο ορίζει ως ημερομηνία της ψηφοφορίας την 3η Νοεμβρίου 2019.
Η προεδρική θητεία είναι πενταετής και ο πρόεδρος δεν θα μπορεί να ασκήσει παρά δύο θητείες.
Το σχέδιο του νέου Συντάγματος επικρίνεται από το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), ενώ το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) μποϊκοτάρει την ψηφοφορία. Περί τους δέκα βουλευτές του, άλλωστε, βρίσκονται στη φυλακή.
Το AKP που διαθέτει 317 έδρες στο 550μελές Κοινοβούλιο είχε ανάγκη από τις ψήφους του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος MHP για την υιοθέτηση του νέου Συντάγματος.
Ο ηγέτης του MHP Ντεβλέτ Μπαχτσελί εμφανίζεται πλέον ως ο κύριος σύμμαχος του AKP στην προώθηση της συνταγματικής μεταρρύθμισης.
Το ισχύον Σύνταγμα ετέθη σε ισχύ το 1982 μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980 και εγγυάται την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης απέναντι στην εκτελεστική εξουσία.
Όμως, η συνταγματική μεταρρύθμιση επιτρέπει στον πρόεδρο να επεμβαίνει στη λειτουργία της δικαιοσύνης, η οποία άλλωστε υπήρξε κύριος στόχος του σημερινού αλλά και των προηγούμενων πογκρόμ με το επιχείρημα ότι η δικαστική εξουσία βρισκόταν υπό την επιρροή του ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν.