Δημοψήφισμα «θρίλερ»: Άνοιξαν οι κάλπες που θα κρίνουν το μέλλον της Τουρκίας (Pics+Vids)
Δημοψήφισμα Τουρκία: Σε μία από τις ιστορικότερες ψηφοφορίες στην Τουρκία οι ψηφοφόροι καλούνται σήμερα Κυριακή 16 Απριλίου στις κάλπες για να εγκρίνουν ή να απορρίψουν την αναθεώρηση του Συντάγματος με την οποία ενισχύονται καταλυτικά οι εξουσίες του προέδρου της χώρας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε ένα δημοψήφισμα με μεγάλο πολιτικό βάρος, το αποτέλεσμα του οποίου θα έχει σοβαρές συνέπειες, εννιά μήνες μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου.
Πενήντα πέντε εκατομμύρια Τούρκοι αποφασίζουν σήμερα υπέρ ή κατά της αναθεώρησης του Συντάγματος που θα καταστήσει τον Ερντογάν «Σουλτάνο» - Για τι ακριβώς ψηφίζουν οι Τούρκοι – Τι δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις
«Η Τουρκία παίρνει μια από τις πιο σημαντικές αποφάσεις της ιστορίας της», δήλωσε ο Ερντογάν χθες, κατά τη διάρκεια της τελευταίας συγκέντρωσης μιας μακράς προεκλογικής εκστρατείας.
Περίπου 55,3 εκατομμύρια Τούρκοι καλούνται να ψηφίσουν υπέρ ή κατά της αναθεώρησης του Συντάγματος, η οποία μεταξύ άλλων καταργεί τον θώκο του πρωθυπουργού και μεταφέρει τις σημαντικότερες εξουσίες στα χέρια του προέδρου.
Η κυβέρνηση επιμένει να χαρακτηρίζει τη μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος εκ των ων ουκ άνευ για να διασφαλιστεί η σταθερότητα της χώρας και να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις στα πεδία της ασφάλειας και της οικονομίας. Η αντιπολίτευση καταγγέλλει από την πλευρά της την αυταρχική παρέκκλιση ενός ηγέτη, τον οποίο κατηγορεί πως προσπαθεί να φιμώσει κάθε επικριτική φωνή, ειδικά μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου.
Παρότι ακόμη τα κόμματα έκαναν χθες την τελευταία τους προσπάθεια να προσελκύσουν τους -πολλούς, κατά τις δημοσκοπήσεις- αναποφάσιστους, λίγο πριν κλείσει η προεκλογική εκστρατεία στις 18:00 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας), ο Ερντογάν εμφανίστηκε αισιόδοξος.
«Τα αποτελέσματα προμηνύονται καλά», διαβεβαίωσε. «Αλλά αυτό δεν πρέπει να μας κάνει ληθαργικούς. Ένα δυνατό "ναι" θα είναι ένα μάθημα για τη Δύση», πρόσθεσε, έπειτα από μια προεκλογική εκστρατεία κατά τη διάρκεια της οποίας καταφέρθηκε επανειλημμένα εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα πρώτα από τα συνολικά 167.140 εκλογικά τμήματα άνοιξαν στις 07:00 (ώρα Ελλάδος) στο ανατολικό τμήμα της χώρας και θα κλείσουν στις 17:00. Οι Τούρκοι της διασποράς έχουν ήδη ψηφίσει.
Ο Ερντογάν έχει διαμηνύσει ότι η υποψηφιότητα της Τουρκίας προς ένταξη στην ΕΕ, η οποία βρίσκεται σε τέλμα εδώ και χρόνια, θα μπει «στο τραπέζι» μετά το δημοψήφισμα. Έχει επίσης επαναφέρει στο δημόσιο διάλογο το ζήτημα της επαναφοράς της θανατικής ποινής, κάτι που αποτελεί κόκκινη γραμμή για τις Βρυξέλλες.
Για τον αρχηγό του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, η επιλογή που έχει μπροστά της η Τουρκία είναι η εξής: «θέλετε να συνεχίσετε να έχετε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία ή να αποκτήσετε ένα σύστημα διακυβέρνησης μόνο ενός ανδρός;» δήλωσε χθες στην τελευταία συγκέντρωση του κόμματός του κοντά στην πρωτεύουσα, παρομοιάζοντας το προεδρικό σύστημα που θέλει να εγκαθιδρυθεί το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) με ένα «τρένο χωρίς φρένα» του οποίου ο προορισμός «είναι άγνωστος».
Η αντιπολίτευση αλλά και μη κυβερνητικές οργανώσεις επέκριναν τις τελευταίες εβδομάδας μια εντελώς άνιση προεκλογική εκστρατεία, στην οποία το κυβερνητικό μήνυμα κυριάρχησε στους δρόμους και στα ΜΜΕ. Η Τουρκία εξάλλου βρίσκεται ακόμη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Περίπου 47.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί και 100.000 έχουν καθαιρεθεί ή τεθεί σε διαθεσιμότητα εξαιτίας των φερόμενων σχέσεών τους με τους πραξικοπηματίες του Ιουλίου.
Μάλιστα, το Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), το οποίο εκφράζει την κουρδική μειονότητα, αναγκάστηκε να κάνει εκστρατεία με τους δύο συμπροέδρους του στη φυλακή, καθώς κατηγορούνται ότι συνδέονται με το Εργατικό Κόμμα Κουρδιστάν (PKK), την ένοπλη κουρδική αυτονομιστική οργάνωση που η Άγκυρα και οι δυτικοί σύμμαχοί της χαρακτηρίζουν «τρομοκρατική».
Τι καλούνται να αποφασίσουν οι Τούρκοι στο δημοψήφισμα;
Η Τουρκία διοικείται έως σήμερα βάσει ενός κοινοβουλευτικού πολιτικού συστήματος, όπου ο Πρωθυπουργός είναι επικεφαλής της κυβέρνησης και αρχηγός του κράτους, αν και διαθέτει περιορισμένες πολιτικές εξουσίες.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προτείνει την αλλαγή του Συντάγματος με στόχο η κύρια εκτελεστική εξουσία να περάσει στα χέρια του Προέδρου, πράγμα που σημαίνει ότι ο Πρόεδρος αναβαθμίζεται σε επικεφαλής της κυβέρνησης και ο ρόλος του Πρωθυπουργού καταργείται.
Πώς θα μοιάζει το νέο πολιτειακό σύστημα;
Αν το σχέδιο του Ερντογάν γίνει αποδεκτό στο δημοψήφισμα, η Προεδρία θα αποκτήσει μια εξαιρετικά ισχυρή θέση στην κορυφή της κυβέρνησης σε σύγκριση με τον εθιμοτυπικό -σε μεγάλο βαθμό- ρόλο που είχε έως σήμερα.
Ο Πρόεδρος θα καταστεί αρχηγός της κυβέρνησης της Τουρκίας, αποκτώντας την εξουσία να διορίζει και να αποπέμπει όλα τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Θα διαθέτει επίσης την εξουσία να διορίζει ο ίδιος τα 2/3 των ανώτερων δικαστών της χώρας.
Παράλληλα, θα μπορεί να επιβάλλει ορισμένους νόμους με προεδρικά διατάγματα, ενώ θα έχει την εξουσία να αναιρεί την όποια ισχύ του κοινοβουλίου, κηρύσσοντας τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Το Κοινοβούλιο θα χάσει μέρος των αρμοδιοτήτων του, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητάς του να καλεί υπουργούς να εμφανιστούν ενώπιον των επιτροπών του.
Ποιο είναι το επιχείρημα υπέρ των αλλαγών;
Τόσο ο Ερντογάν, όσο και οι υποστηρικτές του, υποστηρίζουν ότι η Τουρκία χρειάζεται την ενίσχυση των προεδρικών εξουσιών, προκειμένου να αποφευχθεί η επιστροφή στις εύθραυστες πολιτικά κυβερνήσεις συνεργασίας του παρελθόντος, οι οποίες δεν είναι σε θέση να λαμβάνουν καίριες αποφάσεις.
Ο ίδιος τονίζει επανειλημμένως ότι το νέο σύστημα θα κάνει την κυβέρνηση της Τουρκίας ισχυρότερη και πιο αποφασιστική, ικανή να αντιμετωπίσει τις οικονομικές προκλήσεις, ενώ παράλληλα θα βρίσκεται σε καλύτερη θέση να υπερασπιστεί τη χώρα από εξωτερικές απειλές, όπως η τρομοκρατία και από εσωτερικές απειλές, όπως των Κούρδων ανταρτών και των επίδοξων πραξικοπηματιών.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι το σύστημα που προτείνει είναι παρόμοιο με αυτό των ΗΠΑ και της Γαλλίας, που διαθέτουν Προέδρους με εκτελεστική εξουσία.
Τι φοβούνται οι επικριτές του;
Υποστηρίζουν ότι το νέο σύστημα εναποθέτει πολύ μεγάλη δύναμη στα χέρια του Προέδρου, εξαλείφοντας τους δημοκρατικούς ελέγχους και τις ισορροπίες που απαιτούνται για να ελέγχονται οι αποφάσεις του.
Οι πολέμιοι της συνταγματικής μεταρρύθμισης ανησυχούν ότι το νέο σύστημα θα οδηγήσει σε αυταρχισμό -από έναν άνθρωπο που έχει κατηγορηθεί ήδη επανειλημμένως για απολυταρχικές τάσεις- αφού ο Πρόεδρος θα είναι ο απόλυτος κυρίαρχος της δικαστικής, της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας.
«Ένας άνθρωπος με τόσες εξουσίες και επιρροή θα θέσει σε κίνδυνο το μέλλον της Τουρκίας», καταγγέλλεται από την αντιπολίτευση, η οποία υπογραμμίζει ότι «τέτοιες εξουσίες δεν είχε ούτε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ», ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας. Το σχέδιο του Ερντογάν απειλεί ευθέως την τουρκική δημοκρατία επισημαίνεται κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας αφού «αν δεν υπάρχει ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, αν δε μπορεί να ασκηθεί έλεγχος στα νομοθετικά και εκτελεστικά όργανα, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει πλέον δημοκρατία».
Παράλληλα, η αντιπολίτευση καταγγέλλει επίσης το γεγονός ότι η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος γίνεται ενόσω εξακολουθεί η χώρα να βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η οποία ισχύει μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου.
Επίσης, οι επικριτές του ανησυχούν για τον Ερντογάν προσωπικά. Σύμφωνα με το νέο σύστημα θα μπορούσε ενδεχομένως να παραμείνει στην εξουσία μέχρι το 2029. Δεδομένου ότι ο νυν Πρόεδρος της Τουρκίας εκλέχθηκε πρωθυπουργός το 2003, κάτι τέτοιο θα του επέτρεπε να ορίζει την τύχη της Τουρκίας επί 26 χρόνια.
Ποιος υποστηρίζει το «Ναι» και ποιος το «Όχι»
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το συντηρητικό του κόμμα AKP είναι υπέρμαχοι του «Ναι». Υποστηρίζονται από την ηγεσία του MHP, ένα μικρό υπερ-εθνικιστικό κόμμα.
Η εκστρατεία του «Όχι» διεξάγεται από το κοσμικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, που είναι και η επίσημη αντιπολίτευση και ήταν κάποτε κυρίαρχο πολιτικό κόμμα της Τουρκίας.
Το κουρδικό κόμμα HDP υποστηρίζει επίσης την ψήφο του «Όχι» μαζί με μια πολιτική φράξια των υπερ-εθνικιστών του MHP και ένα ευρύ φάσμα αριστερών πολιτικών δυνάμεων.
Θα υπάρξει νοθεία;
Οι περισσότεροι πολιτικοί αναλυτές θεωρούν πως μάλλον όχι. Αν και Ερντογάν ασκεί πολιτική διευρυμένης καταστολής, με απολύσεις εκατοντάδων χιλιάδων δικαστικών, αστυνομικών, στρατιωτικών, πανεπιστημιακών υπαλλήλων, εκφοβισμό ή φυλάκιση πολιτικών αντιπάλων του, κλείσιμο εφημερίδων, περιοδικών και συλλήψεις δημοσιογράφων, και όλα τα παραπάνω με αφορμή το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου έτους, και παρά το γεγονός ότι η πολιτική καμπάνια του «Όχι» βρίσκεται συχνά αντιμέτωπη με μια εκστρατεία εκφοβισμού, παρ' όλα αυτά, πολιτικοί και ανεξάρτητοι αναλυτές εξακολουθούν να πιστεύουν ότι οι ψήφοι θα καταμετρηθούν δίκαια και αμφιβάλλουν ότι η κυβέρνηση θα τολμήσει να επιχειρήσει μια μεγάλης κλίμακας εκλογική νοθεία.
Τι δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις για το δημοψήφισμα;
Κορυφώνεται η αγωνία για το μέλλον της Τουρκίας, την ίδια ώρα που οι δημοσκοπήσεις προμηνύουν πως η σημερινή μέρα των εκλογών θα εξελιχθεί σε «θρίλερ» για γερά νεύρα, καθώς «ναι» το «όχι» βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, που είδαν το φως της δημοσιότητας, παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις, σύμφωνα με την Deutsche Welle.
Η εταιρεία AG του Αντίλ Γκιούρ που προέβλεψε τη νίκη του κόμματος του Ερντογάν στις εκλογές τον Νοέμβριο του 2015, έδωσε 60,8% στο «ναι», έναντι 39,2% στο «όχι». Η εταιρεία Themis όμως έδειξε άνοιγμα του «όχι» με 53,9%, με το «ναι» να περιορίζεται στο 46,1%. Στο χορό των προβλέψεων μπήκαν και οι ίδιοι οι πολιτικοί ηγέτες. Ο πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε αργά χθες ότι περιμένει νίκη του «ναι» ανάμεσα στο 55% και 60%, ενώ ο αρχηγός του ΡΛΚ Κεμάλ Κιλιτζντάρογλου αποκάλυψε ότι οι μυστικές δημοσκοπήσεις που διαθέτει δείχνουν νίκη του «όχι» με 53%.
Καμία πρόβλεψη για το ενδεχόμενο ενός «όχι»
Σύμφωνα με την Deutsche Welle, η επιτροπής Βενετίας, του Συμβουλίου της Ευρώπης επισημαίνει ότι «η ουσία των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων αποτελεί ένα επικίνδυνο βήμα οπισθοχώρησης για τη συνταγματική δημοκρατική παράδοση της Τουρκίας».
Πάντως ήδη τα σενάρια της επόμενης ημέρας βλέπουν την κοινωνική πόλωση στην Τουρκία να συνεχίζεται, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, και περιμένουν κλυδωνισμούς στην πορεία της οικονομίας. Αν η πλειοψηφία πει «ναι» τότε, όπως δήλωσε ο πρόεδρος Ερντογάν αλλά και κυβερνητικοί παράγοντες, «την αμέσως επόμενη ημέρα» θα έρθει στη βουλή η πρόταση για επαναφορά της θανατικής ποινής.
Παράλληλα η Άγκυρα θα ζητήσει συζήτηση σε νέα βάση της σχέσης της με την ΕΕ, αν και η επαναφορά της θανατικής ποινής ουσιαστικά ακυρώνει την ενταξιακή της διαδικασία. Τα επόμενα βήματα του προέδρου Ερντογάν θα είναι να γίνει και αρχηγός κόμματος και να προχωρήσει σε αλλαγές δικαστών στο ανώτατο και το συνταγματικό δικαστήριο. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα συνεχιστεί «όσο χρειάζεται» και η χώρα θα βαδίσει για εκλογές το 2019. Αυτά για το «ναι». Για το ενδεχόμενο ενός «όχι» δεν μπορεί να γίνει καμία πρόβλεψη.
(Με πληροφορίες από Ηurriyet, Dailysabah, Haberturk, ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters, Telegraph)
.jpg?t=4E4MIsdUWHRnzUERjGsbPA)
