Δημοψήφισμα Τουρκία: Με την ψυχή στο στόμα ο Ερντογάν – Δεν δέχεται το «ναι» η αντιπολίτευση
Από το πρωί, εκατομμύρια πολίτες απάντησαν με ένα «ναι» ή ένα «όχι», στο «δημοψήφισμα χωρίς ερώτηση» για την αναθεώρηση του Συντάγματος στη χώρα. Περίπου 55 εκατομμύρια ψηφοφόροι είχαν δικαίωμα συμμετοχής σε αυτή τη διαδικασία, ενώ οι Τούρκοι που ζουν στο εξωτερικό είχαν ήδη ψηφίσει τις προηγούμενες ημέρες στα κατά τόπους προξενεία ή εκλογικά τμήματα.
Το ποσοστό συμμετοχής στο δημοψήφισμα εκτιμάται μάλιστα στο ποσοστό ρεκόρ 86%, όπως μετέδωσε το τηλεοπτικό δίκτυο HABERTURK TV, με τον Ερντογάν ωστόσο να μην πετυχαίνει τελικά τον θρίαμβο που ονειρευόταν, αλλά να επικρατεί με ποσοστό μόλις λίγο πάνω από το 51%.
Με καταμετρημένο σχεδόν το 100% των ψήφων, το «ναι» έλαβε 51,4%, έναντι 48,6% του «όχι».
Και μπορεί οι οπαδοί του Ερντογάν να βγήκαν στους δρόμους, ωστόσο οι πανηγυρισμοί δεν είχαν τον «παλμό» που ονειρευόταν ο –και με τη βούλα πλέον- Σουλτάνος. Γιατί μπορεί να άνοιξε ο δρόμος για να γίνει άτρωτος, συγκεντρώνοντας πάνω του υπερεξουσία, όμως θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψιν του πως ένα τεράστιο ποσοστό Τούρκων που προσήλθε στην κάλπη τον αμφισβητεί πλέον ανοιχτά…
Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε το γεγονός ότι οι πλούσιες μεγάλες πόλεις, τα παράλια και οι περιοχές των Κούρδων ψήφισαν «όχι», όπως και η πρωτεύουσα Άγκυρα, ενώ η ενδοχώρα των φτωχών και με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο ψήφισε «ναι», χαρίζοντάς του οριακά την πολυπόθητη νίκη. Μέσα σε αυτό, και το εκλογικό αποτέλεσμα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Ερντογάν έχει διατελέσει δήμαρχος της Πόλης, καθώς με καταγεγραμμένο το 95% των ψήφων, το «όχι» προηγούνταν με 50.91%...
Σύμφωνα με τα ανεπίσημα αποτελέσματα, το «ναι» επικράτησε με ποσοστά περίπου 2,5 % μικρότερα από αυτά που προέβλεπε ο μέσος όρος των δημοσκοπήσεων.
Αυτό δεν ήταν σίγουρα το ιδανικά επιθυμητό αποτέλεσμα που θα ικανοποιούσε τον Ταγίπ Ερντογάν, αλλά η αναθεώρηση και το προεδρικό σύστημα στην Τουρκία είναι πλέον γεγονός.
Καθοριστικός ήταν ο ρόλος της Κωνσταντινούπολης, όπως άλλωστε σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις και τα δημοψηφίσματα της Τουρκίας. Το ΑΚΠ, τα δύο κόμματα των Εθνικιστών και ο Ταγίπ Ερντογάν χάνουν έστω και με μικρή διαφορά την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, και με μεγαλύτερη τη Σμύρνη. Τις τρεις, δηλαδή, μεγαλύτερες πόλεις της χώρας. Όπως επίσης σημαντικά αποδείχθηκαν και τα αποτελέσματα από τις κάλπες του εξωτερικού που στήριξαν και πάλι τον Ταγίπ Ερντογάν με αρκετά υψηλότερα ποσοστά από αυτά του εσωτερικού.
Πρέπει να σημειωθεί ότι στην ομιλία που έκανε ο Πρόεδρος της Τουρκίας τόνισε την άνοδο των ψήφων στις πόλεις της νοτιοανατολικής Τουρκίας, όπου οι Κούρδοι αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Παρόλα αυτά όμως μέσα στις 10 πόλεις που ψήφισαν το πιο ισχυρό «όχι» συγκαταλέγονται πέντε από την περιοχή αυτή. Το μεγαλύτερο ποσοστό υπέρ του «όχι» με 80,42 %, ήταν το Τούντζελι.
Επίσης πρέπει να σημειωθεί και το μήνυμα που έστειλε ο Ταγίπ Ερντογάν σε συμμαχικές χώρες για στήριξη ειδικά σε θέματα τρομοκρατίας.
Άρχισαν τα... όργανα
Στο μεταξύ, το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP), το μεγαλύτερο της αντιπολίτευσης, θεωρεί ότι η απόφαση της εφορευτικής επιτροπής να κάνει δεκτά ασφράγιστα ψηφοδέλτια προκάλεσε «σοβαρό πρόβλημα νομιμότητας» στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.
Λίγο αργότερα, δε, έγινε γνωστό ότι θα ζητήσει την επανακαταμέτρηση του 60% των ψήφων του δημοψηφίσματος!
Καταγγελίες για νοθεία
Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Τουρκία κατήγγειλαν μάλιστα ανοιχτά ότι διαπράχθηκε «νοθεία» στο κρίσιμο δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση.
Ο Μπουλέντ Τεζτζάν, αναπληρωτής γενικός γραμματέας του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος CHP κατήγγειλε στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN-Türk μια «παράβαση» μετά την απόφαση της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής (YSK) να θεωρήσει έγκυρα τα ψηφοδέλτια που δεν έφεραν την επίσημη σφραγίδα.
Την ίδια ώρα, το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών HDP γνωστοποίησε στο Twitter ότι θα ζητήσει την επανακαμέτρηση των ψήφων που προήλθαν από τα «δύο τρίτα» των καλπών.
Διαβάστε και δείτε περισσότερα ΕΔΩ
Υπό αμφισβήτηση η νομιμότητα του δημοψηφίσματος
Υπό αμφισβήτηση έθεσε τη νομιμότητα του δημοψηφίσματος ο αρχηγός του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης στην Τουρκία, εστιάζοντας στην τροποποίηση που έγινε την τελευταία στιγμή στον εκλογικό κανονισμό.
Καταγγέλλοντας την απόφαση της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής να θεωρήσει έγκυρα τα ψηφοδέλτια που δεν είχαν την επίσημη σφραγίδα των εκλογικών τμημάτων, ο ηγέτης του CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου είπε πως οι αρχές «κατέστησαν θέμα δημόσιας αντιπαράθεσης τη νομιμότητα του δημοψηφίσματος» και «επισκίασαν την απόφαση του έθνους».
Επισήμανε μάλιστα ότι εκείνοι που υποστήριξαν το «ναι» στο δημοψήφισμα ενδεχομένως παραβίασαν τα όρια του νόμου.
«Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δείχνει ότι τουρκική κοινωνία είναι διχασμένη»
O εκπρόσωπος Τύπου του φιλοκουρδικού κόμματος HDP δήλωσε ωστόσο ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Τουρκία είναι μια σαφής ένδειξη ότι η κοινωνία είναι διχασμένη.
Ο αξιωματούχος επισήμανε επίσης πως το γεγονός ότι το δημοψήφισμα διεξήχθη ενώ οι ηγέτες του κόμματός του βρίσκονται στη φυλακή και η χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης επισκιάζουν τη νομιμότητα της ψηφοφορίας.
Άλλωστε, όπως τονίζεται από το κόμμα, τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος δεν είναι οριστικά έως την εξέταση των ενστάσεων που θα υποβληθούν ενώπιον της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής.
Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία που επικαλείται το φιλοκουρδικό κόμμα, το ποσοστό νοθείας κυμαίνεται σε 3-4%.
Ερντογάν: Ξεκάθαρο το αποτέλεσμα
Από την πλευρά του ωστόσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έκανε λόγο για ξεκάθαρο αποτέλεσμα, δίνοντας το έναυσμα στους οπαδούς του να πανηγυρίσουν στη γενέτειρά του.
«Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι ξεκάθαρο», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σύμφωνα με πηγές από το προεδρικό γραφείο.
Όπως ανέφεραν οι ίδιες πηγές, ο πρόεδρος Ερντογάν είχε τηλεφωνικές συνδιαλέξεις με τον πρωθυπουργό της Τουρκίας Μπιναλί Γιλντιρίμ και τον ηγέτη του εθνικιστικού κόμματος Ντεβλέτ Μπαχτσελί προκειμένου να τους συγχαρεί για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.
Επιπλέον, ο επικεφαλής του τουρκικού κράτους είπε στον Τούρκο πρωθυπουργό κατά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν ότι είναι ευγνώμων προς το τουρκικό έθνος, καθώς έδειξε τη βούλησή του στην κάλπη.
Στο πλευρό του «Σουλτάνου» και ο ηγέτης του εθνικιστικού κόμματος MHP Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος δήλωσε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που διεξήχθη σήμερα στην Τουρκία συνιστά ένα «αδιαμφισβήτητο επιτυχημένο επίτευγμα».
Επιπλέον επισήμανε ότι όλοι πρέπει να σεβαστούν το αποτέλεσμα του σημερινού δημοψηφίσματος.
Ξεκάθαρο και το μήνυμα στην Ευρώπη: Όλοι πρέπει να σεβαστούν την ιστορικότερη στιγμή της Τουρκίας – Θα επαναφέρω τη θανατική ποινή!
«Θα συζητήσω αμέσως το ζήτημα της επαναφοράς της θανατικής ποινής με τον πρωθυπουργό Γιλντιρίμ και τον ηγέτη του εθνικιστικού κόμματος Μπαχτσελί», αποκάλυψε λίγο αργότερα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενώπιον υποστηρικτών του στην Κωνσταντινούπολη.
Δεν δίστασε, μάλιστα, να αναφέρει πως θα θέσει και αυτό το θέμα σε δημοψήφισμα, εφόσον χρειαστεί.
«Μετά το "ναι", θα συνεχίσουμε την πορεία μας γρηγορότερα κι ισχυρότεροι», συνέχισε ο «Σουλτάνος», εκφράζοντας την επιθυμία «να ευχαριστήσω έναν έναν τους ψηφοφόρους μας».
Ο επικεφαλής του τουρκικού κράτους, αφού τόνισε, δε, πως ελπίζει τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος θα ωφελήσουν την Τουρκία, υποστήριξε πως αυτά «δείχνουν ότι ο αριθμός των ψήφων υπέρ του "ναι" ανέρχεται σε 25 εκατομμύρια, ήτοι 1,3 εκατομμύρια περισσότεροι ψήφοι έναντι του "όχι"».
Ο Ερντογάν έκανε επίσης λόγο για μια ιστορική απόφαση που έλαβε ο τουρκικός λαός, αλλά και ότι η μεταρρύθμιση αυτή είναι η σημαντικότερη στην ιστορία της Τουρκίας.
«Όλες οι ψήφοι είναι σημαντικές στο δημοψήφισμα», συνέχισε ο πρόεδρος της Τουρκίας εστιάζοντας στο ότι η στήριξη των πολιτών για την συνταγματική αναθεώρηση αυξήθηκε στη νοτιοανατολική Τουρκία.
Σύμφωνα πάντα με τον Ερντογάν, οι ψηφοφόροι του εξωτερικού συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στην επιτυχία του «ναι» στο δημοψήφισμα, ενώ όλα τα άρθρα της συνταγματικής αναθεώρησης θα τεθούν άμεσα σε ισχύ (ορισμένα θα τεθούν σε ισχύ το Νοέμβριο του 2019).
«Όλοι πρέπει να σεβαστούν την απόφαση του έθνους μας, ειδικά οι σύμμαχοί μας», ήταν το μήνυμα όλο… νόημα που έστειλε ο Τούρκος πρόεδρος καταλήγοντας.
Απάντηση με κατσαρόλες και… τηγάνια
Την ώρα ωστόσο που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωνε την επικράτηση του «ναι», κάτοικοι σε αρκετές συνοικίες της Κωνσταντινούπολης βγήκαν στα παράθυρα των κτιρίων τους κι άρχισαν να χτυπούν κατσαρόλες και τηγάνια ως ένδειξη διαμαρτυρίας.
Οι κάτοικοι διαμαρτυρήθηκαν σε τουλάχιστον 4 συνοικίες της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες.
Σε βίντεο και φωτογραφίες που αναρτήθηκαν από χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης διακρίνονται επίσης μικρές ομάδες διαδηλωτών να κυκλοφορούν σε κάποιους δρόμους της πόλης.
Γιλντιρίμ: Η καλύτερη απάντηση, είμαστε ένα έθνος
Την ίδια ώρα, σε ομιλία που εκφώνησε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Μπιναλί Γιλντιρίμ, ενώπιον πλήθους υποστηρικτών του κυβερνώντος κόμματος και του προέδρου Ερντογάν δήλωσε ότι «είμαστε ένα Έθνος», αναφερόμενος στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.
Σύμφωνα με τον Γιλντιρίμ, τα ανεπίσημα αποτελέσματα δείχνουν ότι το «ναι» προηγείται έναντι του «όχι», ενώ όπως επισήμανε ο ίδιος «η Τουρκία ανοίγει μια νέα σελίδα στη δημοκρατική της ιστορία», υπογραμμίζοντας ότι «ο τελευταίος λόγος ανήκει στο Έθνος και το Έθνος είπε "ναι" στη συνταγματική αναθεώρηση».
Αφού τόνισε, δε, ότι το αποτέλεσμα είναι η καλύτερη απάντηση σε εκείνους που βρίσκονται πίσω από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του περασμένου Ιουλίου στην Τουρκία, αλλά και τόσο στους Κούρδους αυτονομιστές, όσο και στις ξένες δυνάμεις που είναι εχθρικά διακείμενες προς την Τουρκία, ξεκαθάρισε ότι «τώρα θα προχωρήσει στις απαραίτητες προετοιμασίες για τη διεξαγωγή εκλογών το 2019».
Δύο νεκροί από πυροβολισμούς σε εκλογικό κέντρο
Σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα δύο νεκροί «έπεσαν» έξω από εκλογικό κέντρο, έπειτα από πυροβολισμούς. Από το περιστατικό έχει τραυματιστεί άλλο ένα άτομο. Μέχρι και αυτή την ώρα, τα αίτια παραμένουν αδιευκρίνιστα, ωστόσο, όπως σχολιάζει η Hurriyet επρόκειτο για ομάδες διαφορετικών πολιτικών πεποιθήσεων.
Πώς θα μοιάζει το νέο πολιτειακό σύστημα;
Με το σχέδιο του Ερντογάν, η Προεδρία θα αποκτήσει μια εξαιρετικά ισχυρή θέση στην κορυφή της κυβέρνησης σε σύγκριση με τον εθιμοτυπικό -σε μεγάλο βαθμό- ρόλο που είχε έως σήμερα.
Ο Πρόεδρος θα καταστεί αρχηγός της κυβέρνησης της Τουρκίας, αποκτώντας την εξουσία να διορίζει και να αποπέμπει όλα τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Θα διαθέτει επίσης την εξουσία να διορίζει ο ίδιος τα 2/3 των ανώτερων δικαστών της χώρας.
Παράλληλα, θα μπορεί να επιβάλλει ορισμένους νόμους με προεδρικά διατάγματα, ενώ θα έχει την εξουσία να αναιρεί την όποια ισχύ του κοινοβουλίου, κηρύσσοντας τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Το Κοινοβούλιο θα χάσει μέρος των αρμοδιοτήτων του, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητάς του να καλεί υπουργούς να εμφανιστούν ενώπιον των επιτροπών του.
Με τη συνταγματική αναθεώρηση ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ουσιαστικά θα αποφασίζει για όλα, η προεδρική θητεία παρατείνεται στα πέντε έτη από τέσσερα που ισχύουν τώρα, ενώ οι εκλογές θα γίνονται αντίστοιχα, ανά τετραετία και όχι πενταετία.
Ποιο είναι το επιχείρημα υπέρ των αλλαγών;
Τόσο ο Ερντογάν, όσο και οι υποστηρικτές του, υποστηρίζουν ότι η Τουρκία χρειάζεται την ενίσχυση των προεδρικών εξουσιών, προκειμένου να αποφευχθεί η επιστροφή στις εύθραυστες πολιτικά κυβερνήσεις συνεργασίας του παρελθόντος, οι οποίες δεν είναι σε θέση να λαμβάνουν καίριες αποφάσεις.
Ο ίδιος τονίζει επανειλημμένως ότι το νέο σύστημα θα κάνει την κυβέρνηση της Τουρκίας ισχυρότερη και πιο αποφασιστική, ικανή να αντιμετωπίσει τις οικονομικές προκλήσεις, ενώ παράλληλα θα βρίσκεται σε καλύτερη θέση να υπερασπιστεί τη χώρα από εξωτερικές απειλές, όπως η τρομοκρατία και από εσωτερικές απειλές, όπως των Κούρδων ανταρτών και των επίδοξων πραξικοπηματιών.
Παράλληλα επισημαίνει ότι το σύστημα που προτείνει είναι παρόμοιο με αυτό των ΗΠΑ και της Γαλλίας, που διαθέτουν Προέδρους με εκτελεστική εξουσία.
Τι φοβούνται οι επικριτές του;
Υποστηρίζουν ότι το νέο σύστημα εναποθέτει πολύ μεγάλη δύναμη στα χέρια του Προέδρου, εξαλείφοντας τους δημοκρατικούς ελέγχους και τις ισορροπίες που απαιτούνται για να ελέγχονται οι αποφάσεις του.
Οι πολέμιοι της συνταγματικής μεταρρύθμισης ανησυχούν ότι το νέο σύστημα θα οδηγήσει σε αυταρχισμό -από έναν άνθρωπο που έχει κατηγορηθεί ήδη επανειλημμένως για απολυταρχικές τάσεις- αφού ο Πρόεδρος θα είναι ο απόλυτος κυρίαρχος της δικαστικής, της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας.
«Ένας άνθρωπος με τόσες εξουσίες και επιρροή θα θέσει σε κίνδυνο το μέλλον της Τουρκίας», καταγγέλλεται από την αντιπολίτευση, η οποία υπογραμμίζει ότι «τέτοιες εξουσίες δεν είχε ούτε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ», ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας. Το σχέδιο του Ερντογάν απειλεί ευθέως την τουρκική δημοκρατία επισημάνθηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας αφού «αν δεν υπάρχει ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, αν δε μπορεί να ασκηθεί έλεγχος στα νομοθετικά και εκτελεστικά όργανα, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει πλέον δημοκρατία».
Παράλληλα, η αντιπολίτευση καταγγέλλει επίσης το γεγονός ότι η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος γίνεται ενόσω εξακολουθεί η χώρα να βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η οποία ισχύει μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου.
Επίσης, οι επικριτές του ανησυχούν για τον Ερντογάν προσωπικά. Σύμφωνα με το νέο σύστημα θα μπορούσε ενδεχομένως να παραμείνει στην εξουσία μέχρι το 2029. Δεδομένου ότι ο νυν Πρόεδρος της Τουρκίας εκλέχθηκε πρωθυπουργός το 2003, κάτι τέτοιο θα του επέτρεπε να ορίζει την τύχη της Τουρκίας επί 26 χρόνια...