Βρετανικές εκλογές: Το Brexit και η κυβέρνηση Μέι, α λα Τσίπρας – Καμμένος

Σε «θολό τοπίο» οι διαπραγματεύσεις για το Brexit μετά το αποτέλεσμα των βρετανικών εκλογών

Ηταν ένα στοίχημα. Για να το κερδίσουν, οι Συντηρητικοί έπρεπε να κερδίσουν παραδοσιακά προπύργια των Εργατικών στη βόρεια Αγγλία. Και όλα έδειχναν στην αρχή να είναι με το μέρος της Μέι. Όταν ανακοίνωσε τις πρόωρες εκλογές, πριν από επτά εβδομάδες, οι Τόρις είχαν μια διαφορά 16 μονάδων από τους Εργατικούς.

Το βράδυ των εκλογών, όμως, έγινε φανερό ότι τα σχέδια της Μέι είχαν λάβει μια καταστροφική τροπή. Αντί να αυξήσει την πλειοψηφία της, η πρωθυπουργός θα την έχανε.

Παρόλο που θα εξακολουθήσουν να είναι το μεγαλύτερο κόμμα του κοινοβουλίου, οι Συντηρητικοί δε θα έχουν αρκετές έδρες για να περνούν από μόνοι τους τα νομοσχέδια που θέλουν – είναι το περίφημο «μετέωρο κοινοβούλιο». Η οπορτουνιστική κίνηση της Μέι οδήγησε στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.

Με βάση τα τελικά αποτελέσματα, κανένα από τα κόμματα δεν εξασφάλισε την πλειοψηφία των 326 εδρών στην Βουλή των Κοινοτήτων σε σύνολο 650.

Αποτελέσματα βρετανικών εκλογών:

Συντηρητικό κόμμα: 318 έδρες – Έχασε 13 έδρες
Εργατικοί: 262 έδρες – Κέρδισε 32 έδρες
Σκωτικό Εθνικό Κόμμα (SNP): 35 έδρες – Έχασε 19 έδρες
Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα: 12 έδρες – Κέρδισε 3 έδρες
Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP): 10 έδρες – Κέρδισε 2 έδρες
Υπόλοιπα κόμματα: 13 έδρες

Τι πήγε στραβά; Ενδεχομένως οι πολλές ενδείξεις ανεντιμότητας. Είχε πει ότι δεν θα έκανε πρόωρες εκλογές και παραβίασε τον λόγο της. Είχε πραγματοποιήσει εκστρατεία μαζί με τον Κάμερον για την παραμονή της χώρας της στην ΕΕ και τώρα επιθυμεί ένα «σκληρό» Brexit. Το ίδιο συνέβη και με τις θέσεις του Συντηρητικού Κόμματος στη διάρκεια της εκστρατείας. Μετά την κατακραυγή για την επιβολή του περίφημου «φόρου άνοιας», η Τερέζα Μέι τον απέσυρε. Και φυσικά στη συνέχεια αρνήθηκε ότι το έκανε.

Τι πήγε καλά για τον Τζέρεμι Κόρμπιν; Το κυριότερο απ’όλα ήταν ότι μπόρεσε να προσεγγίσει τους νέους ψηφοφόρους των αστικών κέντρων, πολλοί από τους οποίους ήταν ιδιαίτερα δυσαρεστημένοι από το Brexit και από τη λιτότητα. Όταν τα ποσοστά των Εργατικών άρχισαν να ανεβαίνουν, ακόμη και οι διαφωνούντες με τον Κόρμπιν του προσέφεραν την υποστήριξή τους.

(Η ανακοίνωση σχηματισμού κυβέρνησης από την Τερέζα Μέι)

Οι εκλογές που προκηρύχθηκαν για να εξασφαλίσουν σταθερότητα στη Βρετανία ενόψει των διαπραγματεύσεων για το Brexit οδήγησαν στο αντίθετο αποτέλεσμα. Κάποιοι λένε ότι μπορεί να διεξαχθεί τώρα νέο δημοψήφισμα ή και νέες εκλογές, οι τέταρτες σε ισάριθμα χρόνια, αν δεν προχωρήσει η άτυπη συνεργασία του κόμματος των Συντηρητικών της Τερέζα Μέι και του DUP της Ιρλανδίας. Το λιγότερο που μπορεί να κάνει η Βρετανία τώρα είναι να ζητήσει από την ΕΕ να καθυστερήσει η έναρξη των διαπραγματεύσεων για το Brexit.

Αυτή τη στιγμή, πάντως, το μόνο βέβαιο για τη Βρετανία είναι η αβεβαιότητα.

«Το αποτέλεσμα σίγουρα δεν πρόκειται να περάσει απαρατήρητο ούτε από τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, ούτε από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ούτε από κανέναν. Αυτό αλλάζει τη δυναμική», δηλώνει ο πολιτικός επιστήμονας Πολ Κέλι.

Το πρόβλημα της Μέι είναι διπλό: Σε διεθνές επίπεδο, η φήμη της δέχθηκε ένα πλήγμα. «Πλέον όταν υποβάλει τα αιτήματά της» στους Ευρωπαίους εταίρους της, «εκείνοι θα μπορούν να πουν: “πολύ καλά, αλλά θα δούμε”», επισημαίνει ο Κέλι.

Η Βρετανίδα πρωθυπουργός θα αντιμετωπίσει δυσκολίες για να επιβληθεί και στο εσωτερικό των Συντηρητικών, ενώ κινδυνεύει να είναι πιο επιρρεπής στις πιέσεις των ευρωσκεπτικιστών του κόμματός της.

(Ο ηγέτης των Φιλελεύθερων Δημοκρατών ζητά την παραίτηση της Τερέζα Μέι)

«Αν διέθετε ισχυρή εντολή, θα μπορούσε να διευθετεί θέματα όπως τα χρήματα που ζητούν οι Βρυξέλλες από το Λονδίνο. Όμως τώρα θα πρέπει πρώτα να λύνει τα προβλήματα στο εσωτερικό του κόμματός της, όπου κάποιοι θα πουν ότι δεν πρέπει να δοθεί ούτε μία πένα στις Βρυξέλλες», πρόσθεσε ο Κέλι.

Νευρικότητα στις Βρυξέλλες

Οι Βρυξέλλες ήλπιζαν ότι η ενίσχυση των εξουσιών της Τερέζα Μέι μέσω της λαϊκής ετυμηγορίας στις εκλογές της 8ης Ιουνίου θα της προσέφεραν τη δυνατότητα να προβεί αποφασιστικά σε όλους τους δύσκολους συμβιβασμούς που απαιτούνται για την επίτευξη της συμφωνίας του Brexit. Ήταν μία πολιτική απόφαση που εν πολλοίς ήταν επιθυμητή και στις Βρυξέλλες, όπου οι ηγέτες πίστευαν ότι μια ενισχυμένη Μέι θα είναι σε καλύτερη θέση να διαπραγματευτεί μια συμφωνία με την ΕΕ και να αντισταθεί στις πιέσεις από τις σκληροπυρηνικές φατρίες υπέρ του Brexit εντός του κόμματός της, που ζητούσαν η Βρετανία να απορρίψει τους όρους της ΕΕ ακόμα και να αποχωρήσει χωρίς συμφωνία. Ωστόσο, η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων και η αβεβαιότητα που τα συνόδευε δημιούργησαν νευρικότητα σε ολόκληρο το μπλοκ της Ευρωπαϊκής Ένωσης την Παρασκευή.

Οι συνομιλίες του Brexit ήταν προγραμματισμένες να ξεκινήσουν στις 19 Ιουνίου, όμως με τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η αποτυχία επίτευξης αυτοδυναμίας από το κόμμα των Συντηρητικών της Βρετανίας, εκφράζονται φόβοι ότι η ημερομηνία έναρξης των διαπραγματεύσεων ενδεχομένως θα καθυστερήσει. «Οι διαπραγματεύσεις για το Brexit πρέπει να αρχίσουν όταν η Βρετανία θα είναι έτοιμη. Το χρονοδιάγραμμα και οι θέσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι σαφείς», διεμήνυσε ο Michel Barnier, επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ για το Brexit, στο Twitter. «Ας βάλουμε όλοι μαζί τα δυνατά μας για να ολοκληρώσουμε τη συμφωνία», συμπλήρωσε.

Η πολιτική αναταραχή που επιφέρει η έλλειψη αυτοδυναμίας στο βρετανικό κοινοβούλιο είναι απίθανο να αλλάξει τις θεμελιώδεις πολιτικές θέσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όμως προκαλεί εύλογα ανησυχία, καθώς παραμένει άγνωστο πότε οι Βρετανοί θα είναι έτοιμοι για την εκκίνηση των διαδικασιών ή αν οι πολιτικές θέσεις της βρετανικής πλευράς αντιστοιχούν σε εκείνες που είχε σκιαγραφήσει η Τερέζα Μέι πριν από τις εκλογές.

«Η αβεβαιότητα», δήλωσε Ευρωπαίος αξιωματούχους που εμπλέκεται στις προετοιμασίες από την πλευρά της ΕΕ «θα κάνει τα πράγματα πιο περίπλοκα, και ήταν ήδη αρκετά περίπλοκα».

Η διετής προθεσμία που προβλέπεται από το άρθρο 50 και η οποίa λήγει στις 29 Μαρτίου του 2019 είναι πιθανό να διατηρηθεί προς το παρόν. Όμως, η Γαλλία και η Γερμανία δυσανασχετούν στην ιδέα της επιμήκυνσης του χρόνου των διαπραγματεύσεων του Brexit μετά και τις ευρωεκλογές του 2019. Η ανυπομονησία σε σχέση με τις πολιτικές εξελίξεις στο Λονδίνο αυξανόταν κατά τη διάρκεια μιας προεκλογικής εκστρατείας που χαρακτηρίστηκε από σκληρή αντι-ΕΕ ρητορική. «Η διάθεση που επικρατεί είναι να τους 'ξεφορτωθούμε' το συντομότερο δυνατό», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ στους Financial Times.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν σε μεγάλο βαθμό σταματήσει να σκέφτονται την πιθανότητα η Βρετανία να αλλάξει ενδεχομένως γνώμη και να ζητήσει να παραμείνει εντός της ΕΕ. Οι περισσότεροι φαίνονται τώρα να προτιμούν η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ να αποχωρήσει ομαλά και γρήγορα. Για να διακοπεί η διαπραγμάτευση του Brexit θα χρειαστεί η συναίνεση των άλλων κρατών-μελών.

Παράλληλα, οι Ευρωπαίοι εταίροι της Βρετανίας δεν ξέρουν τι συμπέρασμα να βγάλουν από το αποτέλεσμα των εκλογών. Σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο είναι πολύ νωρίς να εικάσει κάποιος πώς θα αντιδράσει η Ένωση σε μια αλλαγή στα αιτήματα της Βρετανίας για την αποχώρησή της το 2019 ή εάν θα καθυστερήσει η σχεδιαζόμενη για τις 19 Ιουνίου έναρξη των διαπραγματεύσεων.

«Ας δούμε εάν η επόμενη κυβέρνηση θα αλλάξει τη θέση της για το Brexit», δήλωσε ο αξιωματούχος καθώς τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι η Μέι δεν μπορεί πλέον να έχει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.

Ο πρώην Φινλανδός πρωθυπουργός Αλεξάντερ Στουμπ ήταν ένας από τους λίγους υψηλόβαθμους αξιωματούχους που έκανε κάποιο δημόσιο σχόλιο. «Φαίνεται ότι ίσως χρειαστούμε ένα τάιμ-άουτ στις διαπραγματεύσεις για το Brexit. Χρόνο για την ανασυγκρότηση όλων», ανέφερε σε ανάρτησή του στο twitter.

(Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Τζέρεμι Κόρμπιν ζητά την παραίτηση της Μέι)

Φόβοι κατάρρευσης των διαπραγματεύσεων

Οι 27 κυβερνήσεις ανησυχούν ιδιαιτέρως ότι μια κατάρρευση στις διαπραγματεύσεις θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα η Βρετανία να παύσει να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις 30 Μαρτίου του 2019, όπως ορίζεται στο Άρθρο 50 της ευρωπαϊκής συνθήκης, χωρίς να διαπραγματευθεί εκείνους τους όρους διαζυγίου που θα μπορούσαν να αποτρέψουν ένα χαοτικό νομικό κενό για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Αυτό θα μπορούσε να περιορίσει τις πιθανότητες η Βρετανία να είναι σε θέση να εξασφαλίσει μια γρήγορη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, που θέλει με την ΕΕ μετά την αποχώρησή της.

Σε σημείωμα σε πελάτες της, η UBS ανέφερε ότι η σχετική ισχύς των σκληροπυρηνικών ομάδων υπέρ του Brexit σε μια αδύναμη κυβέρνηση των Συντηρητικών θα μπορούσε να καταστήσει μια κατάρρευση περισσότερο πιθανή και δυσκολότερη την επίτευξη μιας εμπορικής συμφωνίας.

Οι εικασίες στη Βρετανία ότι ένας διαφορετικός κυβερνητικός συνασπισμός θα μπορούσε να επιδιώξει ένα «ηπιότερο» Brexit από αυτό που είχε προτείνει η Τερέζα Μέι, ενδεχομένως επιδιώκοντας να παραμείνει στην ενιαία αγορά, φαίνεται επίσης να δημιουργούν πρόβλημα στην ΕΕ.

Ενώ οι 27 θα μπορούσαν να είναι πρόθυμοι να δώσουν στη Βρετανία κάποιου είδους πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά όπως αυτή που έχουν προσφέρει στη Νορβηγία ή την Ελβετία, έχουν ξεκαθαρίσει ότι αυτό θα σημαίνει πως η Βρετανία θα συνεχίζει να συνεισφέρει στον προϋπολογισμό της ΕΕ και να τηρεί τους κανόνες της ΕΕ, χωρίς όμως να έχει λόγο στο πώς διαμορφώνονται οι πολιτικές της ΕΕ.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες διατηρούν αμφιβολίες για το πώς η όποια βρετανική κυβέρνηση μπορεί να πείσει τους ψηφοφόρους να αποδεχθούν μια τέτοια έκβαση και άρα θα είναι επιφυλακτικοί στο να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση καθώς φοβούνται ότι μπορεί να καταλήξουν χωρίς μια συμφωνία που να μπορούν να επικυρώσουν και οι δύο πλευρές το 2019.

(Με πληροφορίες από Washington Post, Financial Times, The Guardian, ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters)

Διαβάστε ΕΔΩ όλες τις νεότερες εξελίξεις σχετικά με τα αποτελέσματα των βρετανικών εκλογών

Σχετικές ειδήσεις

• Εκλογές Βρετανία: Η Τερέζα Μέι επιβεβαιώνει το σχηματισμό κυβέρνησης με την υποστήριξη του DUP
• Εκλογές Βρετανία: Οι Φιλεύθεροι απορρίπτουν το ενδεχόμενο συνασπισμού με την Τερέζα Μέι
• Εκλογές Βρετανία: Αυτά είναι τα τελικά αποτελέσματα (Vid)