Έκθετη η Τουρκία: Με δωροδοκίες εκατομμυρίων ευρώ έκανε παράνομο εμπόριο χρυσού με το Ιράν
Ο Ρεζά Ζαράμπ, ένας τουρκοϊρανός μεγιστάνας που συνελήφθη στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Μάρτιο του 2016, ο οποίος δήλωσε ένοχος και δέχθηκε να συνεργαστεί με την αμερικανική δικαιοσύνη, κατέθεσε για τέσσερις ώρες στη διάρκεια αυτής της δίκης που διεξάγεται στο ομοσπονδιακό δικαστήριο του Μανχάταν, στο περιθώριο των αμερικανικών οικονομικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν.
Η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε κάνει τα πάντα προκειμένου να αποτρέψει αυτή την ομολογία και αυτή τη δίκη, την οποία χαρακτήρισε «πολιτική συνωμοσία». Η υπόθεση περιέπλεξε ακόμη περισσότερο τις ήδη τεταμένες σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Άγκυρα.
Ο Ρεζά Ζαράμπ, που μιλούσε στα τουρκικά μέσω διερμηνέα, είπε πως δωροδόκησε με εκατομμύρια ευρώ τον πρώην υπουργό Οικονομίας Ζαφέρ Τσαγκλαγιάν από τον Μάρτιο του 2012.
Ο 34χρονος επιχειρηματίας είπε πως προσέγγισε τον υπουργό στις αρχές του 2012, όταν θέλησε να επιβάλει τον εαυτό του ως μεσάζοντα-κλειδί σε μια πολλά υποσχόμενη συναλλαγή που θα επέτρεπε στο Ιράν να χρησιμοποιήσει τις πωλήσεις υδρογονανθράκων για διεθνείς πληρωμές του, παρά την απαγόρευση που έχει επιβληθεί στις αμερικανικές και διεθνείς τράπεζες να εμπορεύονται με το Ιράν.
Ο Τσαγκλαγιάν δέχθηκε να βοηθήσει τον Ρεζά Ζαράμπ να γίνει ο κύριος μεσάζων για την τουρκική δημόσια τράπεζα Halkbank, «υπό τον όρο διαμοιρασμού των κερδών 50/50» με τον Τσαγκλαγιάν, δήλωσε ο Ρεζά Ζαράμπ.
Ο Ρεζά Ζαράμπ ήταν τότε γνωστός στην Τουρκία κυρίως για τον πολυτελή τρόπο ζωής του και για τη σύζυγό του, τη διάσημη Τουρκάλα τραγουδίστρια Εμπρού Γκιουντές.
Ο Ζαράμπ, που κατέθετε χθες με στολή κρατούμενου και είπε πως κρατείται στο εξής από το FBI σε μυστική τοποθεσία, εξήγησε ότι έδωσε συνολικά «από 45 έως 50 εκατομμύρια ευρώ», συν «περίπου επτά εκατομμύρια δολάρια» στον υπουργό από τον Μάρτιο του 2012 έως τον Μάρτιο του 2013.
Απαντώντας σε ερώτηση του εισαγγελέα Σιντάρντα Καμαρατζού, περιέγραψε ενώπιον των δικαστών το περίπλοκο σχήμα που επέτρεπε στο Ιράν, με τη βοήθεια τούρκων εταίρων, να παρακάμπτει αυτές τις κυρώσεις: «πολλά εκατομμύρια ευρώ» εσόδων από την πώληση ιρανικών υδρογονανθράκων προωθήθηκαν με αυτό τον τρόπο, όπως είπε, μέσω λογαριασμών που κατείχαν διαφορετικοί πρωταγωνιστές στη Halkbank, προτού φθάσουν στο Ντουμπάι, συχνά υπό τη μορφή χρυσού που μεταφερόταν κρυφά με βαλίτσες από το Ιράν.
Η Άγκυρα ζητούσε μάταια επί μήνες να απελευθερωθεί ο Ρεζά Ζαράμπ προκειμένου να αποφύγει τη δίκη αυτή.
Όταν το σκάνδαλο ξέσπασε στην Τουρκία τον Δεκέμβριο του 2013, επί πρωθυπουργίας Ερντογάν, τέσσερις υπουργοί, ανάμεσα στους οποίους ο Τσαγκλαγιάν, αναγκάστηκαν να παραιτηθούν, αν και αρνήθηκαν όλες τις κατηγορίες σε βάρος τους.
Τηλεφωνικές υποκλοπές που είχαν δημοσιοποιηθεί τότε ενέπλεκαν απευθείας τον Ερντογάν και τον γιο του Μπιλάλ.
Έπειτα από εκτεταμένες διώξεις στην τουρκική αστυνομία και στο δικαστικό σώμα, ο Τσαγκλαγιάν και οι άλλοι εμπλεκόμενοι πρώην υπουργοί αθωώθηκαν από το τουρκικό κοινοβούλιο τον Ιανουάριο του 2015.
Από τις απαρχές της υπόθεσης, ο Ερντογάν δεν σταμάτησε να κάνει λόγο για μια «πολιτική συνωμοσία» που εξύφανε ο μουσουλμάνος πρώην κληρικός Φετουλάχ Γκιουλέν. Η τουρκική κυβέρνηση χαρακτήρισε την αμερικανική δικαστική διαδικασία μέρος αυτής της συνωμοσίας.
Ο Γκιουλέν ζει στην Πενσιλβάνια, στις ανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες, και η Άγκυρα ζητεί την έκδοσή του.
Όσο για τον Ζαφέρ Τσαγκλαγιάν η αμερικανική δικαιοσύνη απήγγειλε κατηγορίες εις βάρος του τον Σεπτέμβριο, αν και δεν κατέστη δυνατό να συλληφθεί και δεν κάθεται στο εδώλιο των κατηγορουμένων στη δίκη αυτή.
Από τα εννέα πρόσωπα που κατηγορούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες, μόνο ένα κάθεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου, ο πρώην αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Halkbank, Χακάν Ατίλα.
Ο Ρεζά Ζαράμπ δήλωσε χθες πως ο Ατίλα είχε βοηθήσει στην πλαστογράφηση αυτού του παράνομου εμπορίου με τρόπο ώστε η ιρανική προέλευση των χρημάτων να μην μπορεί να εντοπιστεί από τις αμερικανικές τράπεζες.
Αναφέρθηκε πολλές φορές στον Μεχμέτ Χακάν Ατίλα λέγοντας ότι είχε δώσει οδηγίες έτσι ώστε να μην μπορούν να εντοπιστούν οι συναλλαγές αυτές από τις αμερικανικές αρχές.
Η κατάθεση του Ζαράμπ αναμένεται να συνεχιστεί σήμερα, εν αναμονή της υποβολής ερωτήσεων από την υπεράσπιση, ίσως και την Παρασκευή.
Ο συνήγορος υπεράσπισης Βίκτορ Ρόκο προειδοποίησε την Τρίτη ότι θα έβαλλε κατά της αξιοπιστίας του Ρεζά Ζαράμπ, τον οποίο χαρακτήρισε «ψεύτη» και ειδικό στη δωροδοκία, έτοιμο να διαφθείρει μέχρι και τους αμερικανούς δεσμοφύλακές του.
Ο Ζαράμπ δήλωσε χθες πως προσπάθησε να δωροδοκήσει τους φρουρούς του με αντάλλαγμα αλκοόλ και ένα κινητό τηλέφωνο.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters