Τι σημαίνει η νίκη του Ερντογάν για την Ελλάδα: Τι αλλάζει σε Αιγαίο και Κύπρο
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν | Τουρκικές προκλήσεις: Πώς διαμορφώνεται η νέα ισορροπία δυνάμεων στην ανατολική Μεσόγειο και ειδικότερα στην κυπριακή ΑΟΖ μετά την απόλυτη επικράτηση του «σουλτάνου» - Ποιες οι επιδιώξεις του απέναντι σε χώρες όπως οι ΗΠΑ η Ρωσία, η Συρία και το Ιράν
«Κάθε φορά που η Τουρκία υπόσχεται κάτι, θα προχωρεί δύο μέτρα παραπάνω στη γεωγραφία». Η δήλωση αυτή ανήκει στον αρχισυντάκτη της τουρκικής εφημερίδας «Yeni Safak» και «φερέφωνο» του προέδρου,Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Ιμπραήμ Καραγκιούλ, και μολονότι έγινε πριν από τις εκλογές και φανερώνει το στίγμα της πολιτικής που θα ακολουθήσει στο εξής ο «σουλτάνος» στο Αιγαίο και την κυπριακή ΑΟΖ.
Το ζήτημα, βεβαίως, είναι εάν και κατά πόσον ο Ερντογάν θα μείνει μόνο στα λόγια κι ότι όλα αυτά, η ένταση, οι υψηλοί τόνοι και η επιθετική ρητορική και πολιτική, οφείλονταν καθαρά στις ανάγκες της προεκλογικής του καμπάνιας.
Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα του hellasjournal.com, η αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας και η προσπάθεια σε πρώτη φάση φιλανδοποίησης του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, δεν αποτελούσε επιλογή του Τούρκου ηγέτη. Ήταν απλώς ένα σύνθημα, όπως εκείνο με την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης, που αν και διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 2016, αποδόθηκε και πάλι στους προεκλογικούς σχεδιασμούς του προέδρου της Τουρκίας.
Όπως επισημαίνει η ίδια πηγή, η μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση από μια ευρεία νίκη, του προσφέρει μεν ασφάλεια, αλλά μεγαλώνει την αλαζονεία και το αίσθημα υπεροχής.
Πού το πάει ο Ερντογάν;
Οι εκτιμήσεις για την επόμενη ημέρα μετά και την καταφανή νίκη του Τούρκου προέδρου στις εκλογές δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση να καλλιεργούν ψευδαισθήσεις για δήθεν επαναφορά σε ρητορικές χαμηλών τόνων ή πολιτικού κατευνασμού, ιδίως σε ό,τι έχει να κάνει με τα ελληνοτουρκικά και τη στάση της Άγκυρας σε σχέση με το Κυπριακό και την ΑΟΖ της Μεγαλονήσου.
Όπως επισημαίνεται από ειδήμονες επί των γεωπολιτικών θεμάτων, θα πρέπει να αναμένεται, αν όχι κλιμάκωση, τουλάχιστον διατήρηση της επιθετικής πολιτικής έναντι της Κύπρου και της Ελλάδας. Και τα ζητήματα που υπάρχουν είναι πολλά και ανοικτά.
Η υπόθεση των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών, έχει δηλητηριάσει βαθιά τον τρόπο που αντιμετωπίζει την Ελλάδα ο Τούρκος ηγέτης και δεν πρόκειται να υπάρξει αποκατάσταση σχέσεων (ακόμη κι αν επιλυθούν όλα τα άλλα προβλήματα) όσο διατηρείται αυτή η εκκρεμότητα και δίνεται η εντύπωση - όπως το εκλαμβάνει ο Ερντογάν - ότι η Ελλάδα αποτελεί το σίγουρο καταφύγιο των εχθρών και αντιπάλων του.
Την ίδια στιγμή, σε ό,τι αφορά τις τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο, δεν θα πρέπει να αναμένεται οποιαδήποτε εξέλιξη, ενώ αντιθέτως η υψηλή ρητορική των τελευταίων εβδομάδων και μηνών, πέτυχε να στοχοποιήσει εκ των προτέρων κάθε κίνηση ακόμη και εκείνη των περιβαλλοντικών δράσεων σε νησιά και βραχονησίδες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Natura. Η αντιπαράθεση μεταξύ των δυο πλευρών απλώς βάρυνε το κλίμα και έθεσε νέες κόκκινες γραμμές, με τον Τούρκο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβουσογλου να δηλώνει ότι «ούτε πουλί δεν πετάει στον ουρανό του Αιγαίου χωρίς την άδεια της Τουρκίας».
Εξίσου σημαντικές προαλείφονται και οι εξελίξεις για την Κύπρο. Και τούτο, γιατί έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την πιο κρίσιμη περίοδο των τελευταίων δεκαετιών, καθώς η Τουρκία προετοιμάζει το έδαφος για μια νέα «εισβολή» αυτή την φορά όχι στο ίδιο το νησί, αλλά στις θαλάσσιες ζώνες που ασκεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της η Κυπριακή Δημοκρατία.
Παρά τις ισχυρές συμμαχίες που έχει αναπτύξει τους τελευταίους μήνες η Κυπριακή Δημοκρατία, με όχημα τόσο τα ενεργειακά και την εμπλοκή μεγάλων ξένων εταιριών κυρίως της γαλλικής TOTAL και της αμερικανικής EXXON MOBIL, αλλά και με την στρατηγική συνεργασία με χώρες όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος, η ευθεία τουρκική απειλή είναι προφανές ότι θα δημιουργήσει νέα δεδομένα και θα επιχειρηθούν νέα τετελεσμένα.
Η διαχείριση της κατάστασης δεν θα είναι εύκολη για την Λευκωσία, καθώς ακόμη και η προσφυγή στον ΟΗΕ, η καταγγελία της τουρκικής επιθετικότητας από την Ε.Ε. και άλλους οργανισμούς δεν πτοεί την Τουρκία.
Σε αυτό το κλίμα ίσως επιχειρηθεί να προταθεί στην Λευκωσία ως μοναδική διέξοδος, μια νέα ειρηνευτική πρωτοβουλία η οποία όμως θα έχει ενσωματώσει όλα τα αρνητικά στοιχεία τα οποία οδήγησαν σε ναυάγιο το Σχέδιο Ανάν και σε κατάρρευση των συνομιλιών του Κραν Μοντανά, πέρυσι το καλοκαίρι.
Όσο για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, θα συνεχίσουν να κινούνται στην κόψη του ξυραφιού, με τις μεγάλες χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, να επιδιώκουν να συντηρήσουν τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις, την ίδια στιγμή που σε πολιτικό επίπεδο οι σχέσεις με την «ερντογανική» Τουρκία παραμένουν τοξικές από άκρου εις άκρον της Ευρώπης.
Πολύ περισσότερο όταν το προσφυγικό ρεύμα στην Ευρώπη προκαλεί αντιμουσουλμανικά αντανακλαστικά ακόμη και από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, που με την σειρά τους προκαλούν την αντίδρασή του ίδιου του Ερντογάν.
Γιατί το αφήγημά του Τούρκου ηγέτη, δεν σταματά στην επανίδρυση της Τουρκίας, στην προστασία των συμφερόντων της χώρας του, στην απόκτηση ισχυρού περιφερειακού ρόλου, αλλά τελικά στην ανάδειξη του ως ηγέτη των καταπιεσμένων και των μουσουλμάνων όλου του κόσμου ,όπως ο ίδιος πολλές φορές το περιέγραψε στις προεκλογικές ομιλίες του.
Η νίκη του Ερντογάν στις εκλογές της 24ης Ιουνίου συνιστά το εφαλτήριο για μια νέα περιπέτεια, με απρόβλεπτες προεκτάσεις και συνέπειες τόσο στις σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση όσο και στο ευρύτερα διαμορφούμενο γεωστρατηγικό παιχνίδι. Το δυστύχημα αυτή της οπτικής είναι ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος βρίσκονται στην «πρώτη γραμμή» αυτής της περιπέτειας.
Προς αναζήτηση νέων ισορροπιών ο «σουλτάνος»
Παρά τη νίκη του όμως, όπως εκτιμούν διεθνείς αναλυτές, ο Ερντογάν αναμένεται να επιδιώξει να βρει ένα νέο βηματισμό σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και ειδικότερα στις σχέσεις της χώρας του με τιςΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ δεν μπορεί να συνεχίσουν για πολύ να ακροβατούν σε μια λεπτή κλωστή. Η Ουάσιγκτον και η Άγκυρα θα πρέπει και είναι υποχρεωμένες να κάνουν μια γενική επανεξέταση των σχέσεων τους και της στρατηγικής συνεργασίας τους, που βασικό στοιχείο θα είναι φυσικά η Συρία, και η υποστήριξη που προσφέρουν οι ΗΠΑ στους Κούρδους του YPG.
Η τελευταία προσπάθεια συμβιβασμού θα μπορούσε να γίνει με την απομάκρυνση των Κούρδων μαχητών από το Μάνμπιτζ, ώστε η παρουσία του κουρδικού στοιχείου να περιορισθεί ανατολικά του Ευφράτη, είναι όμως η τελευταία παραχώρηση που μπορεί να γίνει προς τον Ερντογάν.
Αυτό κάθε άλλο παρά ικανοποιεί βεβαίως την φιλοδοξία του για πλήρη εξουδετέρωση των Κούρδων της Συρίας. Η στροφή της Τουρκίας σε ένα ιδιότυπο μεσανατολικό-ισλαμικό αυταρχισμό, η υποχώρηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών, θα αποτελεί διαρκές αγκάθι στις σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., ενώ η τυχοδιωκτική πολιτική του Ερντογάν για εξασφάλιση εξελιγμένου αμυντικού υλικού από τρίτες πηγές όπως η Ρωσία με αιχμή την αγορά των S-400, θα υπονομεύει διαρκώς την σχέση της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ.
Καταλυτικό ρόλο θα διαδραματίσει, εξάλλου, και η ρητορική που θα χρησιμοποιήσει στο εξής ο Τούρκος πρόεδρος απέναντι στο ισχυρό Ιράν, ενώ, ταυτόχρονα, πολλά θα κριθούν και από το επίπεδο που θα επιδιώξει ο ίδιος να κρατήσει στις σχέσεις του με την Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Διαβάστε επίσης:
