Αναδοχή παιδιών και υιοθεσία στην Κύπρο: Ποιες οι διαδικασίες
Πολλοί είναι αυτοί που θέλουν να φροντίσουν ένα παιδί που είτε έχασε την οικογένεια του είτε βρίσκεται σε ειδική στέγη επειδή οι γονείς του δεν μπορούν να το φροντίσουν.
Γι’ αυτά τα παιδιά, υπάρχει ελπίδα μέσω της Αναδοχής Παιδιού και της υιοθεσίας. Οι δύο αυτές διαδικασίες αν και είναι παραπλήσιες διαφέρουν σε πολλά σημεία.
Το SigmaLive επικοινώνησε με τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, που είναι εξ ολοκλήρου υπεύθυνοι για τις διαδικασίες και στις δύο περιπτώσεις. Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ, επικοινωνήσαμε και με το Hope for children, που προωθεί και στηρίζει το θεσμό του ανάδοχου γονέα.
Αρχικά απευθυνόμενοι στο γραφείο Κοινωνικής Ευημερίας, ζητήσαμε να μάθουμε τη διαφορά ανάμεσα στην υιοθεσία και στον Ανάδοχο Γονέα.
«Η αναδοχή είναι η παροχή εναλλακτικής οικογενειακής φροντίδας σε παιδιά και εφήβους, που απομακρύνονται, για κάποιο χρονικό διάστημα, από τη βιολογική τους οικογένεια για λόγους προστασίας τους και λαμβάνονται υπό τη νομική φροντίδα της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας. Στις ανάδοχες οικογένειες καταβάλλονται μηνιαία τροφεία και έκτακτα χορηγήματα για κάλυψη βασικών και ιδιαίτερων αναγκών των παιδιών.
Η υιοθεσία είναι μία νομική διαδικασία η οποία καθιστά το παιδί που δεν μπορεί να ζήσει με την δική του οικογένεια, μόνιμο μέλος της οικογένειας που το υιοθετεί ωσάν να είχε γεννηθεί σε αυτή. Οι υιοθετούντες γίνονται οι νέοι γονείς που δεν διαφέρουν νομικά από του φυσικούς γονείς. Η υιοθεσία είναι αμετάκλητη».
Στη συνέχεια οι ΥΚΕ διευκρίνισαν τις διαδικασίες που ακολουθούν οι ενδιαφερόμενοι, τόσο για την υιοθεσία όσο και για το Πρόγραμμα του Ανάδοχου Γονέα.
Διαδικασία Ανάδοχου Γονέα
Άτομα που ενδιαφέρονται να γίνουν ανάδοχοι, υποβάλλουν γραπτώς το ενδιαφέρον τους στο Επαρχιακό Γραφείο Ευημερίας της επαρχίας διαμονής τους.
Ακολούθως αρμόδιος Λειτουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών επικοινωνεί μαζί του και ξεκινά η διαδικασία αξιολόγησης της καταλληλότητας του, η οποία περιλαμβάνει κατ΄ οίκον επισκέψεις, συλλογή πληροφοριών, επικοινωνία με άτομα στο στενό οικογενειακό τους περιβάλλον τους και προσκόμιση στοιχείων (π.χ. λευκό ποινικό μητρώο κ.ά.).
Η διαδικασία αξιολόγησης διαρκεί 3 με 6 μήνες περίπου. Οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ) έχουν αναθέσει μέρος της διαδικασίας σε μη Κυβερνητικό Οργανισμό, με ανάλογη χρηματοδότηση. Οι αρμόδιοι Λειτουργοί σε κάθε επαρχία, είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου για την παροχή των απαραίτητων πληροφοριών και τυχόν διευκρινίσεων, ως προς τη διαδικασία.
Οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας ενεργούν ως αρμόδια αρχή σε όλα τα στάδια της διαδικασίας της υιοθεσίας, από την υποβολή της αίτησης μέχρι και την ολοκλήρωση της.
Τα στάδια συνοψίζονται ως ακολούθως:
• Γραπτή υποβολή ενδιαφέροντος από άτομα, για αξιολόγηση της καταλληλότητας τους για σκοπούς υιοθεσίας.
• Αξιολόγηση και λήψη απόφασης ως προς την καταλληλότητα των αιτητών. Η διαδικασία έγκρισης της καταλληλότητας ενός ζευγαριού απαιτεί ένα εύλογο χρονικό διάστημα (συνήθως 9-12 μήνες) επειδή περιλαμβάνει συγκεκριμένα στάδια ενημέρωσης, προετοιμασίας και αξιολόγησης.
• Συνταίριασμα, από τριμελή επιτροπή, των εγκεκριμένων υποψήφιων υιοθετούντων γονέων, με παιδί διαθέσιμο για υιοθεσία στη Κύπρο. Συχνά, αντί της ενεργοποίησης της διαδικασίας της τριμελούς επιτροπής, οι υποψήφιοι υιοθετούντες γονείς υποβάλλουν αίτημα συνταιριάσματος σε άλλες χώρες (διακρατικές υιοθεσίες) μέσω των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας και σε συνεργασία με αρμόδιες αρχές άλλων χωρών.
Παράλληλα, σε ερώτηση πόσα παιδιά ζουν αυτή τη στιγμή στην Κύπρο σε ανάδοχες οικογένειες και πόσες στέγες υπάρχουν που φιλοξενούν παιδιά, μας απάντησαν τα ακόλουθα:
«Στο παρόν στάδιο, παγκύπρια είναι τοποθετημένα 158 παιδιά σε 102 εγκεκριμένες ανάδοχες οικογένειες. Οι ΥΚΕ, λειτουργούν παγκύπρια 12 Ιδρύματα Παιδικής και Εφηβικής Προστασίας, στα οποία είναι τοποθετημένα παιδιά ηλικίας 5-18 ετών».
Επιπλέον ρωτήσαμε για το χρόνο που χρειάζεται ούτως ώστε να ολοκληρωθεί μια υιοθεσία, πόσο εφικτό είναι να σε εγκρίνουν αλλά και για τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι υποψήφιοι.
Η διαδικασία μελέτης της καταλληλότητας ενός ζευγαριού απαιτεί χρονικό διάστημα συνήθως 9-12 μήνες. Οι υποψήφιοι ενημερώνονται για το αποτέλεσμα της μελέτης. Σε περίπτωση που υπάρχει διαθέσιμο παιδί για υιοθεσία, επιδιώκεται από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας η διαδικασία συνταιριάσματος. Στο ενδεχόμενο να μην υπάρχει διαθέσιμο παιδί για το σκοπό αυτό στη Κύπρο, τότε ενεργοποιείται η διαδικασία της διακρατικής υιοθεσίας.
Προϋποθέσεις υποψηφίων για το πρόγραμμα Ανάδοχου Γονέα:
Δεν υπάρχουν περιορισμοί στα δημογραφικά χαρακτηριστικά των αναδόχων (π.χ. ηλικία, εθνικότητα, οικονομική κατάσταση, ιδιόκτητη οικία/ενοίκιο). Τα βασικά κριτήρια για έγκριση των ανάδοχων γονιών είναι:
• Να είναι ενήλικα άτομα με καλή φυσική, ψυχική και συναισθηματική υγεία.
• Κύριο κίνητρο τους θα πρέπει να είναι τα αποθέματα αγάπης για ένα ξένο παιδί, τα δε δικά τους θα πρέπει να γνωρίζουν και να αναμένουν ότι θα μοιράζονται την αγάπη αυτή.
• Να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν ποικίλες καταστάσεις, συμπεριφορές και συναισθήματα των ανάδοχων παιδιών.
• Να διαθέτουν υπομονή και ικανότητα όσον αφορά το χειρισμό και φροντίδα παιδιών.
• Να προσφέρουν θετικές εμπειρίες ομαλής οικογενειακής ζωής.
• Να είναι ευέλικτοι και να διαθέτουν ψηλό επίπεδο κατανόησης, ανοχής και αποδοχής της φυσικής οικογένειας του παιδιού, στην οποία το παιδί πιθανόν να επιστρέψει σε κάποιο στάδιο.
• Να έχουν λευκό ποινικό μητρώο, πιστοποιητικό ότι δεν έχουν καταδικαστεί για σεξουαλικά αδικήματα που αφορούν παιδιά και ιατρικές βεβαιώσεις ότι δεν υποφέρουν από μολυσματικές ασθένειες.
Προϋποθέσεις υποψηφίων για υιοθεσία:
Ένα ζευγάρι που ενδιαφέρεται για υιοθεσία, αξιολογείται για την ώριμη άποψη του για την επιλογή του να υιοθετήσει και παράλληλα η καταλληλότητα του για να αναλάβει ένα παιδί για σκοπούς υιοθεσίας με επίκεντρο την διασφάλιση του συμφέροντος του.
Στο παρόν στάδιο, η νομοθεσία επιτρέπει την υιοθεσία σε παντρεμένα ζευγάρια. Κατ΄ εξαίρεση, ένα μη έγγαμο άτομο μπορεί να υιοθετήσει εφόσον συντρέχουν ειδικοί λόγοι.
Στη συνέχεια επικοινωνήσαμε με την Άντρια Αγκαστινιώτου, Αναπληρώτρια Διευθύντρια Ανθρωπιστικού Τομέα, στον Οργανισμό «Hope for children».
Το Hope for children, δραστηριοποιείται κυρίως στη διαδικασία και προώθηση της Ανάδοχης Οικογένειας.
Σε ερώτηση πόση ανταπόκριση θεωρείται ότι έχει το Πρόγραμμα Ανάδοχου Γονέα στην Κύπρο η κυρία Αγκαστινιώτου ανέφερε τα εξής:
«Στο πρόγραμμα που υλοποιεί το Hope For Children, την δεδομένη στιγμή υπάρχουν 100 περίπου ανάδοχες οικογένειες και η ανάγκη για εξεύρεση κι’ άλλων είναι αρκετά μεγάλη. Η ανάγκη για εξεύρεση περισσότερων οικογενειών είναι αρκετά μεγάλη.
Με βάση πρόσφατες δηλώσεις της Υπουργού Εργασίας Προνοίας και Κοινωνικής Ασφαλίσεων κ. Ζέτας Αιμιλιανίδου, φαίνεται πως πέραν των 530 παιδιών βρίσκονται υπό την φροντίδα των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, ενώ μέχρι το 2018 173 παιδιά είχαν τοποθετηθεί σε ανάδοχες οικογένειες.
Επιπλέον ερωτηθείσα πώς στηρίζουν τις οικογένειες πριν και μετά την μεταφορά του παιδιού, απάντησε ότι:
«Τόσο οι Κοινωνικοί Λειτουργοί και οι Ψυχολόγοι του προγράμματος όσο και ο λειτουργός των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας που είναι ο κηδεμόνας του παιδιού, θα προετοιμάσουν τους αναδόχους πριν υποδεχθούν ένα παιδί στο σπίτι τους, εξηγώντας τους διαδικαστικά ζητήματα και ιδιαιτερότητες που έχει το συγκεκριμένο παιδί.
Γίνονται συχνές επικοινωνίες από τους λειτουργούς προς τους αναδόχους όπου παρακολουθείτε η πορεία τους ιδιαίτερα τις πρώτες μέρες της τοποθέτησης. Φυσικά και κατά την αποχώρηση του παιδιού παρέχονται οι ανάλογες υποστηρικτικές υπηρεσίες από τους επαγγελματίες του προγράμματος».
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.