Σημαντικές στιγμές από την πολιτική ζωή του Γλαύκου Κληρίδη

«Η Κύπρος έχασε σήμερα ένα μεγάλο Έλληνα», δήλωσε ο Αντώνης Σαμαράς.

Τις τελευταίες ώρες βρίσκονταν στο πλευρό του Γλαύκου Κληρίδη η θυγατέρα του Καίτη Κληρίδη, συγγενείς, φίλοι και στενοί συνεργάτες.

Ο πρώην Πρόεδρος είχε εισαχθεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια για νοσηλεία, ενώ υπεβλήθη και σε σειρά χειρουργικών επεμβάσεων για διάφορα προβλήματα υγείας που κατά καιρούς παρουσίαζε και η κατάστασή του ήταν ιδιαίτερα βεβαρημένη λόγω και της προχωρημένης ηλικίας.

Το ιατρικό ανακοινωθέν

Η ζωή και το έργο του Γλαύκου Κληρίδη

O Γλαύκος Κληρίδης υπήρξε μια από τις πλέον σημαντικές προσωπικότητες της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου. Η δεκαετής διακυβέρνηση του από το 1993 έως το 2003 έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα, αλλά και σημαντικές αδυναμίες.

Η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. αποτέλεσε την κορυφαία πολιτική επιτυχία του, για την οποία εργάστηκε για σχεδόν μια 20ετία όταν κυριαρχούσε το σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο».

Κατά την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατατάχτηκε στη Βρετανική Βασιλική Αεροπορία. Το 1942 το αεροπλάνο του καταρρίφθηκε στη Γερμανία και ο ίδιος συνελήφθη, παραμένοντας σε αιχμαλωσία μέχρι το τέλος του πολέμου.

Ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Γλαύκος Κληρίδης, γεννήθηκε στη Λευκωσία στις 24 Απριλίου 1919 και ήταν ο μεγαλύτερος γιος του διαπρεπούς δικηγόρου Γιάννη Κληρίδη. Αφού τέλειωσε το Παγκύπριο Γυμνάσιο βρέθηκε για σπουδές στην Αγγλία και κατά την έναρξη του Β΄Παγκόσμιου Πολέμου κατατάχτηκε, το 1939 στη Βρετανική Βασιλική Αεροπορία. Οι πολεμικές υπηρεσίες του κρίθηκαν ως εξαίρετες και διακεκριμένες, ενώ το όνομά του, με Βασιλικό Διάταγμα, δημοσιεύθηκε στο «London Gazette» διότι αναφέρθηκε σε πολεμικό ανακοινωθέν για μια εξαίρετη υπηρεσία.

Ο Γλαύκος Κληρίδης, σπούδασε νομικά στο «Kings College» του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και πήρε τον τίτλο L.L.B. τo 1948. Το 1951 αναγορεύθηκε Barrister-at-Law στο Gray's Ιnn. Από το 1951 μέχρι το 1960 άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου στην Κύπρο.

Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα 1955-59 υπηρέτησε στην Ε.Ο.Κ.Α. με το ψευδώνυμο «Υπερείδης» και υπεράσπισε πολλούς αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α., που είχαν συλληφθεί από τους Άγγλους. Ετοίμασε, επίσης, φάκελο για πολλές περιπτώσεις παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τους Άγγλους, τις οποίες παρουσίασε η Ελληνική Κυβέρνηση στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Πήρε μέρος στη Διάσκεψη του Λονδίνου το 1959 και κατά τη μεταβατική περίοδο, μεταξύ αποικιακής διακυβέρνησης και ανεξαρτησίας (1959-1960), διετέλεσε Υπουργός Δικαιοσύνης. Την ίδια περίοδο διατέλεσε αρχηγός της Ελληνικής Κυπριακής Αντιπροσωπείας στη Μικτή Επιτροπή για το Σύνταγμα.

Τον Ιούλιο του 1960 εξελέγη μέλος και στη συνέχεια Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στη θέση αυτή παρέμεινε μέχρι τον Ιούλιο του 1976.

Σε πολλές περιπτώσεις εξετέλεσε καθήκοντα Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας ως αναπληρωτής του Προέδρου της Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, κατά τις απουσίες του στο εξωτερικό.

Στις 23 Ιουλίου 1974, υπό τραγικές για την Κύπρο συνθήκες, λόγω του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής, ανέλαβε προσωρινά καθήκοντα Προέδρου της Δημοκρατίας, σύμφωνα με τις σχετικές πρόνοιες του Συντάγματος.

Τα καθήκοντα αυτά τα άσκησε μέχρι τις 7 Δεκεμβρίου 1974, ημέρα κατά την οποία επανήλθε στην Κύπρο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ο οποίος, ως γνωστό, είχε εξαναγκασθεί από το πραξικόπημα να την εγκαταλείψει στις 16 Ιουλίου 1974. Τόσο ο ίδιος ο Πρόεδρος Μακάριος, όσο και η Βουλή των Αντιπροσώπων ευχαρίστησαν δημόσια τον Γλαύκο Κληρίδη για το έργο που επιτέλεσε κατά την περίοδο αυτή. Το Φεβρουάριο του 1969 ίδρυσε το Ενιαίο Κόμμα.

Το Μάιο του 1976 ίδρυσε το Δημοκρατικό Συναγερμό από επίλεκτα μέλη του Ενιαίου Κόμματος, της Προοδευτικής Παράταξης και του Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος.

Το 1968 ο Γλαύκος Κληρίδης ορίσθηκε εκπρόσωπος της Ελληνοκυπριακής πλευράς στις διακοινοτικές συνομιλίες. Από αυτή τη θέση διεξήγαγε συνομιλίες με τον κ. Ντενκτάς μέχρι τον Απρίλιο του 1976.

Κατά τις συζητήσεις του Κυπριακού προβλήματος στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ο Γλαύκος Κληρίδης εκπροσώπησε την Κύπρο αρκετές φορές. Διατέλεσε Πρόεδρος του Κυπριακού Ερυθρού Σταυρού από το 1961 μέχρι το 1963 και σε αναγνώριση των εξαίρετων υπηρεσιών του, του απονεμήθηκε τιμητική διάκριση και ανακηρύχθηκε ισόβιο μέλος.

Με την έγκριση της Αυτού Αγιότητας του Πάπα Ιωάννη του 23ου του απονεμήθηκε το Χρυσό Μετάλλιο της Τάξης του Αγίου Τάφου ως αναγνώριση των υπηρεσιών που είχε προσφέρει και της κατανόησης που είχε δείξει ως Αρχηγός της Ελληνοκυπριακής αντιπροσωπείας στη Μικτή Επιτροπή για το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας σχετικά με τη θρησκευτική μειονότητα των Ρωμαιοκαθολικών (Λατίνων) της Κύπρου.

Κατά τις Βουλευτικές εκλογές του 1981, 1985 και 1991, επικεφαλής του Συνδυασμού του Δημοκρατικού Συναγερμού, εξελέγη Βουλευτής Λευκωσίας.

Στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ως Πρόεδρος του κόμματος, ηγήθηκε της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού μέχρι της εκλογής του ως Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 14 Φεβρουαρίου 1993.

Σε όλη την πορεία της πολιτικής του ζωής ο Γλαύκος Κληρίδης είχε και μερικές άλλες πρωτιές. Ο μοναδικός Πρόεδρος που διέταξε τον απαγχονισμό τριών δολοφόνων - των μοναδικών που απαγχονίστηκαν στην Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Επίσης ήταν ο άνθρωπος που κατείχε ανώτατη θέση σε μια παράνομη οργάνωση (ΑΚΡΙΤΑΣ) και τα έβαλε με δύο άλλες παράνομες οργανώσεις, το εθνικό Μέτωπο και την ΕΟΚΑ Β’. Δεν απέφευγε να συγκρουστεί ανοικτά με τον πρώην Αρχηγό του στην ΕΟΚΑ, Γεώργιο Γρίβα, όταν στις παραμονές του θανάτου του, τον Ιανουάριο του 1973 απείλησε ότι θα συγκαλούσε τη Βουλή για να το κηρύξει ως κοινό δολοφόνο λόγω της δράσης της ΕΟΚΑ Β’.

Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας 1993

Με την άνοδο του στην Προεδρία της Δημοκρατίας ο Γλαύκος Κληρίδης το 1993, προσπάθησε να επιτύχει πανεθνική διάσκεψη αλλά η στάση της Ελλάδας δεν επέτρεψε την πραγματοποίησή της.

Στον τομέα της Άμυνας συνεργάστηκε με τις ελληνικές κυβερνήσεις ιδιαίτερα με εκείνη του Ανδρέα Παπανδρέου οπότε είχε εξαγγελθεί η κήρυξη του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας – Κύπρου.

Ανάμεσα στα άλλα προχώρησε σε υλοποίηση προηγούμενων αποφάσεων για αγορά ρωσικών αντιαεροπορικών πυραύλων S300 και στη δημιουργία αεροπορικής και ναυτική βάσης στην Κύπρο.

Η αεροπορική βάση ολοκληρώθηκε στις 24 Ιανουαρίου 1999, αλλά οι ρωσικοί πύραυλοι δεν ήρθαν ποτέ στην Κύπρο, λόγω της έντονης διαφωνίας της Ελληνικής Κυβέρνησης Σημίτη.

Το σχέδιο Ανάν

Το πρώτο σχέδιο Ανάν, επιδόθηκε στον Πρόεδρο Γλαύκο Κληρίδη και τον Τουρκοκύπριο Ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς στις 11 Νοεμβρίου του 2002.

Η πρώτη αντίδραση των κυβερνήσεων Κύπρου και Ελλάδας είναι θετική.

Η κυβέρνηση Σημίτη στην Ελλάδα πριν ακόμα μελετήσει το πολυσέλιδο και πολύπλοκο έγγραφο αποφάνθηκε ότι αποτελούσε ευκαιρία επίλυσης του Κυπριακού και ο Κληρίδης ζήτησε «να μη χάσουμε το δέντρο για το δάσος».

Αργότερα μετά την ανάληψη της Προεδρίας από τον Τάσσο Παπαδόπουλο και την πρωθυπουργία της Ελλάδας από τον Κώστα Καραμανλή, το σχέδιο Ανάν, απορρίπτεται από τη συντριπτική πλειοψηφία του Κυπριακού Ελληνισμού.

Στον τομέα της πορείας προς την ΕΕ εξασφάλισε τον Μάρτη του 1995 τη δέσμευση της ΕΕ ότι έξι μήνες μετά τη διακυβερνητική του 1997 θα άρχιζαν ενταξιακές διαπραγματεύσεις μεταξύ Κύπρου και ΕΕ.

Αυτά έγιναν παράλληλα με την προσπάθεια εξεύρεσης λύσης στο Κυπριακό με συνομιλίες.

Λίγο μετά την άνοδό του στην εξουσία ο Γλαύκος Κληρίδης αποδέχθηκε πρόσκληση του Γ.Γ των ΗΕ Μπούτρος Γκάλι το 1993 για συνομιλίες με τον Ραούφ Ντενκτάς ο οποίος όμως παραιτήθηκε από την θέση του συνομιλητή, δημιουργώντας αδιέξοδο.

«Δεν φοβάμαι τον θάνατο»

Ο Γλαύκος Κληρίδης διακρινόταν για το λεπτό του χιούμορ. Επίσης, παρότι καταγόταν από ορεινή περιοχή, ήταν λάτρης της θάλασσας και εξαιρετικός κολυμβητής ακόμη και στα γεράματα του. Μετά την προεδρική του θητεία αποσύρθηκε σε ένα μικρό σπίτι πάνω στην θάλασσα στο Μενεού της Λάρνακας.

Πριν δύο χρόνια -κι ενώ ήδη είχε χάσει τη σύζυγό του- είχε δηλώσει: «Δεν φοβάμαι το θάνατο. Μάλλον τον αναμένω. Όταν φτάσεις σε μια μεγάλη ηλικία και όλα τα πράγματα είναι δύσκολα, προτιμάς να τελειώνει. Πολλές φορές έφτασα κοντά στον θάνατο. Αλλά πάντα την γλύτωνα τελευταία στιγμή. Υπήρξα τυχερός στην ζωή μου».

Το συγγραφικό του έργο

Είχε δημοσιεύσει δύο βιβλία: "Η Κατάθεση μου" σε τέσσερις τόμους, όπου αναφέρεται στην πολυτάραχη ζωή του με άξονα τους διαχρονικούς αγώνες της Κύπρου, καθώς και τα "Ντοκουμέντα μιας Εποχής 1993 - 2003", που αφορά κυρίως την δεκαετή θητεία του στον ανώτατο θώκο της χώρας.

Οι δύο «αγάπες» της ζωής του

Ο Γλαύκος Κληρίδης είχε δύο μεγάλες αγάπες. Τα πούρα και το ποτό. Τα τελευταία χρόνια δεν μπορούσε να τα απολαύσει αλλά όταν ξέφευγε από τους γιατρούς έκανε «παρασπονδίες». Είχε ιδιαίτερη αδυναμία στη κυπριακή ζιβανία (τσίπουρο) την οποία έπινε παγωμένη και τη συνόδευε με ένα πούρο. Του άρεσε η παρέα και συχνά διασκέδαζε με φίλους και συνεργάτες του, λέγοντας ανέκδοτα γύρω από ένα τραπέζι.

Μέχρι τα 85 του συνήθιζε να κολυμπάει καθημερινώς έως και 3,5 ώρες. Η θάλασσα ήταν μια από τις αδυναμίες του. Όποτε έβρισκε χρόνο έκανε μικρές αποδράσεις στα ελληνικά νησιά με το σκάφος «Καίτη» που ήταν και η μοναδική περιουσία που απέκτησε όλα τα χρόνια της ενασχόλησης του με την πολιτική και τη δικηγορία.

Διαβάστε επίσης:

Έφυγε από τη ζωή ο Γλαύκος Κληρίδης

Κληρίδης: Ξέρω ότι τελειώνω, μην με βάλετε σε αναπνευστήρα