Μάχη για το χαλούμι! Τέλη Μαρτίου η απόφαση κατοχύρωσης προέλευσης(vid)
Επιμέλεια: Ρούλα Κοτσέτα
Στα τέλη Μαρτίου αναμένεται να δημοσιευθεί στην επίσημη της εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης η κατοχύρωση του χαλουμιού ως προϊόντος Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης, όπως αναφέρει το ΡΙΚ.
Όπως μάλιστα αναφέρει το κρατικό κανάλι της Κύπρου, εντείνονται οι διπλωματικές επαφές, με στόχο να αποτραπούν οι προσπάθειες να πληγεί ο φάκελος που κατέθεσε η Κύπρος.
Στην πρώτη γραμμή βρίσκεται η Τουρκία, η οποία επιχείρησε να μετατρέψει το θέμα σε πολιτικό ζήτημα.
Η Κυπριακή Δημοκρατία προέβη σε έντονα διαβήματα, έχοντας ως βασικό όπλο τον ενιαίο μηχανισμό ελέγχου για το πρότυπο σε όλη την Κύπρο.
Οι ενέργειες της Τουρκίας
Από την κατάθεση του φακέλου μέχρι και σήμερα η τουρκική πλευρά, με πρωτοστάτη την ευρωπαϊκή ομάδα δράσης των Τουρκοκύπριων Task Force, προσπάθησε με διάφορους τρόπους να εμποδίσει την κατοχύρωση του χαλουμιού, σύμφωνα με τον υπουργό Γεωργίας της Κύπρου Ν. Κουγιάλης.
«Η Νομική Υπηρεσία του Συμβουλίου είχε ζητήσει όπως προστεθεί μια υποσημείωση στη δημοσίευση του φακέλου και αφορούσε τον μηχανισμό ελέγχου».
Οι Τούρκοι, είπε ο υπουργός, προσπάθησαν αλλά δεν κατάφεραν να μετατρέψουν το θέμα από τεχνικό σε πολιτικό.
«Επιχείρησαν να δώσουν την αρμοδιότητα του καθορισμού μηχανισμού ελέγχου στο παράνομο τουρκικό βιομηχανικό επιμελητήριο, πράγμα που δεν έγινε. Είμαστε υποχρεωμένοι από τον κανονισμό κατοχύρωσης να έχουμε, από την πρώτη μέρα κατοχύρωσης, εγκαθιδρύσει ένα μηχανισμό ο οποίος θα πιστοποιεί ότι το χαλούμι παρασκευάζεται σύμφωνα με το πρότυπο και σύμφωνα με τον φάκελο που έχουμε καταθέσει».
Γι' αυτό και το Υπουργείο προσανατολίζεται όπως «ο έλεγχος πραγματοποιείται από ένα διεθνή οργανισμό, ο οποίος έχει όλα αυτά τα πιστοποιητικά για να κάνει αυτούς τους ελέγχους και αυτό θα ισχύει για όλο το νησί», όπως γράφει το alphanews.com της Κύπρου.
Ερωτηθείς αν η Κομισιόν θα αποδεχθεί τη λύση του διορισμού ξένου οίκου, ο υπ. Γεωργίας είπε ότι «θεωρώ ότι δεν μπορεί να μην γίνει αποδεκτή. Αυτό κάνουν όλες οι άλλες χώρες και δεν μπορεί να μην γίνει και για την Κύπρο».
Ο κ. Κουγιάλης εξήγησε πως ο έλεγχος δεν φεύγει από τα χέρια της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά παραμένει στο υπουργείο Γεωργίας το οποίο θα διορίσει τον μηχανισμό. Εκείνος είναι που έχει τον έλεγχο παρασκευής χαλουμιών απλά πιστοποιείται από αυτούς τους οργανισμούς ότι το χαλούμι παρασκευάζεται σύμφωνα με το πρότυπο, πρόσθεσε ο κ. Κουγιάλης.
Η ιστορία του φακέλου
Η ιστορία κατοχύρωσης του χαλουμιού ξεκίνησε όταν αγελαδοτρόφοι κατέθεσαν το φάκελο για το χαλούμι στην Κομισιόν και ενώ έφθασαν μέχρι το έβδομο και τελευταίο στάδιο, τον απέσυραν λόγω του ότι για την παρασκευή του χαλουμιού χρησιμοποιείται αιγινό ή πρόβειο γάλα ή μείγμα αυτών, με ή χωρίς αγελαδινό, με την ποσόστωση του αιγινού και πρόβειου γάλακτος να πρέπει να υπερβαίνει αθροιστικά το 50%.
Έτσι το καλοκαίρι του 2014 κατατέθηκε νέος φάκελος από αιγοπροβατοτρόφους και εγκρίθηκε μεταβατική περίοδος 10 χρόνων για την ποσόστωση του γάλακτος. Η ποσόστωση του αιγινού, πρόβειου και αγελαδινού γάλακτος ορίζεται με διάταγμα, που εκδόθηκε την 9η Ιουλίου 2014, με την ελάχιστη αναλογία αιγινού και πρόβειου γάλακτος στο 20% και θα αυξάνεται προοδευτικά μέχρι την κάλυψη του 50% που προβλέπει το πρότυπο.
Η ιστορία του χαλουμιού
Δύο είναι οι επικρατέστερες εκδοχές για το όνομα του χαλουμιού. Η πρώτη λέει ότι προέρχεται από την ελληνική λέξη «άλμη», ενώ σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή το χαλούμι παίρνει το όνομά του από την αιγυπτιακή λέξη «ialom».
Το χαλούμι κατείχε σημαντική θέση στη ζωή των κατοίκων της Κύπρου από τα παλιά χρόνια, αποτελούσε και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής τους διατροφής και γι' αυτό σήμερα θεωρείται παραδοσιακό.
Το χαλούμι ή χαλλούμι είναι γνωστό ευρύτερα ως κυπριακό τυρί, αν και παρασκευάζεται και παράγεται και σε άλλες περιοχές π.χ. στην Αίγυπτο. Είναι ημίσκληρο τυρί, το οποίο κατασκευάζεται από μείγμα αγελαδινού και αιγοπρόβειου γάλακτος, ή εξ ολοκλήρου από αιγοπρόβειο γάλα και μπορεί να ψηθεί στη σχάρα ή στο τηγάνι.
Έχει άσπρο χρώμα και σημαντικό χαρακτηριστικό του είναι ότι δεν λειώνει στην υψηλή θερμοκρασία που αναπτύσσεται κατά το ψήσιμό του.
Στην Κύπρο ήταν ήδη γνωστό πριν από την κατάκτηση της νήσου από τους Τούρκους το 1571 μ.Χ. Στον φάκελο που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας της Κύπρου ο δόγης Leonardo Dona, ο οποίος έζησε στην Κύπρο, κάνει αναφορά στο Χαλλούμι (calumi) σε χειρόγραφο έγγραφο του 1556 μ.Χ.
Το τυρί έχει δύο διακριτά χαρακτηριστικά: είναι τετραγωνσιμένο ή σε ορθογώνιο σχέδιο, σχετικά επίπεδη, διπλωμένο με έντονη γεύση δυόσμου, που προέρχεται από τα αποκόμματα των φρέσκα φύλλα δυόσμου που περιβάλλονται ανάμεσα στα διπλωμένα στρώματα του τυριού όταν αυτό παράγεται.
Εμπίπτει στην κατηγορία των τυριών, όπως kashkeval και κασέρι , του οποίου η σειρά τυρόπηγμα είναι βουτηγμένα σε βραστό νερό ή τυρόγαλα, έτσι ώστε το τυρί αποκτά υμίσκληρη υφή.
Το χαλούμι συνήθως πωλείται συσκευασμένο σε κενό αέρος σε κομμάτια περίπου μισό κιλό το καθένα. Είναι ένα ήπιο τυρί, αλλά μπορεί να είναι αλμυρό. Το τυρί τρώγεται ως επιτραπέζιο τυρί στη Κύπρου , αλλά είναι επίσης καταπληκτικός μεζές στη σχάρα. Πηγαίνει πολύ καλά με ζεστή πίτα και αποξηραμένα φρούτα.
Αντιδράσεις από τα Κατεχόμενα
Η λεγόμενη προεδρία στα κατεχόμενα, με ανακοίνωση της σχετικά με το χαλούμι υποστηρίζει ότι η ε/κ προσέγγιση στο θέμα, να μονοπωλεί το χαλούμι, είναι απαράδεκτη.
Όπως μεταδίδεται από τα κατεχόμενα, η ανακοίνωση αναφέρει επίσης ότι ο Τ/κ ηγέτης Ντερβίς Ερογλου, αλλά και ο Τ/κ διαπραγματευτής, καθώς και αντιπρόσωποι στις τεχνικές επιτροπές εξήγησαν τα "δίκαια των Τουρκοκυπρίων" τονίζοντας πως οποιοδήποτε λανθασμένο βήμα από πλευράς ΕΕ στο θέμα θα είχε αντίκτυπο στην οικονομία ενώ θα ενδυνάμωνε περαιτέρω την "απομόνωση" αντί να κτίσει εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών.
Σημειώνεται ότι στην τελευταία επιστολή του Ντερβίς Ερογλου προς την ΕΕ με ημερομηνία, 5 Μαρτίου 2015, αναφέρει ότι το χαλούμι είναι κοινό προϊόν Ε/κ και Τ/κ και ότι αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη γιατί θα είναι μεγάλη αδικία προς τους Τ/κ.
Σύμφωνα με το KYΠΕ, περίπου 16.000 άτομα ζουν από την βιομηχανία του χαλουμιού στα κατεχόμενα και οι εξαγωγές του αποτελούν το 25% των συνολικών εξαγωγών του ψευδοκράτους.
Υμνος από το BBC
Oπως όλα δείχνουν το χαλούμι, έχει αποκτήσει αρκετούς λάτρεις στο εξωτερικό.
Μάλιστα το βρετανικό δίκτυο BBC έχει κάνει ειδικό αφιέρωμα στο χαλούμι και εξηγεί πώς το κυπριακό τυρί «κατέκτησε το Ηνωμένο Βασίλειο».
Όπως αναφέρεται, το χαλούμι πραγματοποίησε το κλασικό βρετανικό μαγειρικό ταξίδι από εθνική σπεσιαλιτέ σε κοινό συστατικό, ενώ προστίθεται πως αποτελεί πια βασικό είδος στα βρετανικά μπάρμπεκιου.
Σημειώνεται ότι στην πατρίδα του την Κύπρο το χαλούμι καταναλώνεται σε ποσότητα 8 κιλών το χρόνο από τον κάθε μέσο κάτοικο.
«Τώρα όμως οι Βρετανοί φέρονται να καταναλώνουν περισσότερο χαλούμι από οποιαδήποτε άλλη χώρα εκτός Κύπρου, με τη Σουηδία να ακολουθεί στη δεύτερη θέση», αναφέρει το ρεπορτάζ του BBC.
Μόλις πριν από μια δεκαετία, αν κάποιος ζητούσε χαλούμι στη Βρετανία θα συναντούσε άγνοια, αναφέρει το αφιέρωμα και στη συνέχεια κάνει αναφορά σε μία από τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ της Βρετανία, τα Tesco, τα οποία διαθέτουν έξι ποικιλίες χαλουμιού.
Οι πωλήσεις του τυριού στα καταστήματα της αλυσίδας αυξήθηκαν κατά 35% το οικονομικό έτος 2011-2012, ενώ για το χαλούμι που διατίθεται σε σειρά επιλεγμένων προϊόντων που προσφέρουν τα Tesco οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 132% την ίδια περίοδο. Μια άλλη μεγάλη αλυσίδα, τα Waitrose, ανέφεραν αύξηση πωλήσεων της τάξεως του 104%.
Αρθρογράφος μαγειρικής της Daily Telegraph αποδίδει την αυξημένη προτίμηση στο κυπριακό τυρί σε τρεις παράγοντες: την αγάπη των Βρετανών για τη μεσογειακή κουζίνα, την προθυμία τους να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα και την επιρροή τηλεοπτικών σεφ που έχουν συμπεριλάβει το χαλούμι σε διάφορες συνταγές, αρκετές από τις οποίες παρατίθενται στην ιστοσελίδα του BBC.
Όπως σχολιάζεται, το χαλούμι δε χρησιμοποιείται πια μόνο για μεσογειακά ή μεσανατολικά πιάτα, κάτι που ενισχύει την ελκυστικότητά του. Παράλληλα είναι δημοφιλής επιλογή και σε γνωστές αλυσίδες εστιατορίων της Βρετανίας.
Βασικός λόγος της επιτυχίας, όπως αναφέρει το BBC, είναι η άνεση και η ποικιλία χρήσης του, καθώς και η ευκολία μακράς συντήρησής του στο ψυγείο. Ο ιδιοκτήτης του κυπριακού εστιατορίου Lemonia στο Λονδίνο Αντώνης Ευαγγέλου δηλώνει ότι μπορεί κανείς να φτιάξει τόσα πολλά πράγματα με το χαλούμι. Το εστιατόριό του πουλά 60 κιλά χαλουμιού κάθε εβδομάδα.
«Περισσότερος κόσμος το ζητά τώρα», αναφέρει ο κ. Ευαγγέλου, προσθέτοντας ότι η ζήτηση αυξάνεται επίσης στις ΗΠΑ, την υπόλοιπη Ευρώπη και σε περιοχές όπως το Ντουμπάι. «Έχει μοναδική γεύση. Δεν μπορείς να το συγκρίνεις με κανένα άλλο τυρί», συμπληρώνει ο ίδιος.
Παρομοίως ο Χάρι Νικόλα από το εστιατόριο Kolossi Grill δηλώνει στο BBC ότι το χαλούμι είναι από τα πιο δημοφιλή ορεκτικά, με έναν στους τρεις πελάτες να το παραγγέλνουν.
Το BBC αναφέρει επίσης ότι θέλοντας να αξιοποιήσουν την αυξημένη ζήτηση του τυριού οι παραγωγοί στην Κύπρο μάχονται για να κατοχυρωθεί το χαλούμι από την ΕΕ ως προϊόν προστατευμένης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ). Με τον τρόπο αυτό θα υπάρχει προστασία από εξωτερικό ανταγωνισμό με αυστηρά κριτήρια παραγωγής του τυριού.
Ωστόσο οι μέχρι τώρα προσπάθειες υπήρξαν ανεπιτυχείς, κάτι που σημαίνει ότι αμφισβητείται ο σωστός τρόπος παρασκευής του. Όπως σημειώνεται, παραδοσιακά το χαλούμι φτιάχνεται με πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα, αλλά χωρίς ΠΟΠ υπάρχουν διάφορες άλλες ποικιλίες με μίξη πρόβειου και αγελαδινού γάλακτος.
Πηγή: ΚΥΠΕ-ΡΙΚ-ALPHA NEWS cyprus-ΣΙΓΜΑ