Eκλογές, την Κυριακή, στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου
Τον νικητή των εκλογών, η Κυπριακή Δημοκρατία τον αναγνωρίζει ως ηγέτη των Τουρκοκυπρίων και όχι ως «πρόεδρο» της «ΤΔΒΚ». Ψηφίζουν και Τούρκοι εκ Τουρκίας, οι οποίοι έχουν πάρει «υπηκοότητα» της «ΤΔΒΚ» και οι οποίοι είναι περισσότεροι των Τουρκοκυπρίων. Οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι είναι 176.916.
Οι πρώτες εκλογές έγιναν το 1985. Από τις προηγούμενες έξι εκλογικές αναμετρήσεις, τέσσερις φορές νίκησε ο Ραούφ Ντενκτάς, μία ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και μία, το 2010, ο Ντερβίς Έρογλου.
'Ολες οι δημοσκοπήσεις συμφωνούν ότι για να υπάρξει νικητής θα χρειαστεί και δεύτερος γύρος, στις 26 Απριλίου, αφού φαίνεται ότι ουδείς των υποψηφίων θα συγκεντρώσει μεθαύριο 50+1%. Οι βασικοί υποψήφιοι είναι ο «εθνικιστής» βετεράνος πολιτικός Ντερβίς Έρογλου και ο «φιλελεύθερος» Kουντρέτ Οζερσάι, που εκπροσωπούν τη δεξιά, η υποψήφια του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος Σιμπέλ Σιμπέρ και ο «νεωτεριστής» πολιτικός Mουσταφά Ανιντσί, ο οποίος κατέρχεται στις εκλογές με νέα δυναμική και ενδέχεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις. Υποψήφιοι είναι και οι Mουσταφά Ονουρέρ, Mουσταφά Ουλάς και Αρίφ Κιρτάγκ.
Σε όλες τις δημοσκοπήσεις, στον πρώτο γύρο, προηγείται ο Ντερβίς Έρογλου. Δημοσκοπήσεις από γραφεία στο βόρειο τμήμα της Κύπρου δείχνουν ότι στον δεύτερο γύρο θα περάσουν οι Έρογλου και Σιμπέρ με τις περισσότερες να βγάζουν νικητή τον πρώτο. Ωστόσο, δύο δημοσκοπήσεις από το γραφείο Gezisi, που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη, δείχνουν ότι ο Έρογλου προηγείται στον πρώτο γύρο, αλλά στον δεύτερο αντίπαλος του θα είναι ο Aκιντσί, ο οποίος και θα κερδίσει με άνετη διαφορά. Σύμφωνα με την έρευνα, ο Μουσταφά Ακιντζί θεωρείται ως ο καταλληλότερος για να λύσει το Κυπριακό. Συγκεκριμένα, έρχεται πρώτος με ποσοστό 38,2%, δεύτερος ο Ντερβίς Ερογλου με 26,8%, τρίτη η Σιμπέλ Σιμπέρ με 21,6% και τέταρτος ο Κουντρέτ Οζερσάι με 13,4%.
Ο ΕΡΟΓΛΟΥ
O Ντερβίς Έρογλου αρχικά αποτέλεσε την επιλογή του Ραούφ Ντενκτάς κατά των αντιπάλων του στο Κόμμα Εθνικής Ενότητας. Αργότερα, ο ίδιος ο Ντερβίς Έρογλου ήταν αυτός που «εξανάγκασε» τον Ντενκτάς σε αποχώρηση και στη δημιουργία του Δημοκρατικού Κόμματος, του οποίου σήμερα ηγείται ο Σερντάρ Ντενκτάς. O Ντερβίς Έρογλου, δημιούργησε ένα τεράστιο δίκτυο πελατειακών σχέσεων και προσωπικής εξουσίας, πολλές φορές παρά τους σχεδιασμούς της Άγκυρας. Kατέρχεται στις εκλογές, ως υπέρμαχος των διαπραγματεύσεων. Το βασικό του μήνυμα, επικεντρώνεται ουσιαστικά στην πλήρη ομαλοποίηση της σημερινής κατάστασης, η οποία θα διασφαλίζει την ενσωμάτωση των Τουρκοκυπρίων, στη διεθνή πραγματικότητα, χωρίς τον αναγκαίο διαμοιρασμό εξουσίας σε μια ομοσπονδία και με ελάχιστες ανακατατάξεις σε ζητήματα εδαφικού-πληθυσμού. Λέει ότι επιθυμεί ομοσπονδία από «δύο ίσα ιδρυτικά κρατίδια» και τονίζει πως αυτό αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ για επίτευξη συμφωνίας. Επιμένει στην ύπαρξη εγγυήσεων εκ μέρους της Τουρκίας και διατήρηση των τουρκικών στρατευμάτων στο νησί. Τονίζει, επανειλημμένα, ότι πρέπει να τεθεί χρονοδιάγραμμα στις συνομιλίες και πως πρέπει να ολοκληρωθούν μέσα σε διάστημα δύο χρόνων. Σημειώνει, επίσης, πως είναι ο μόνος αρμόδιος όσο και ικανός να είναι ο συνομιλητής της τουρκοκυπριακής πλευράς επειδή γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα τον πόνο τις προσδοκίες τις απαιτήσεις και τις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων. «Ειρήνη υπάρχει στην Κύπρο, δεν υπάρχει συμφωνία» δήλωσε χαρακτηριστικά.
Έχει κάνει ανοίγματα στην ισλαμική κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν, τονίζοντας πως οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να ενωθούν τόσο με τον δυτικό όσο και με τον ισλαμικό πολιτισμό ενώ με κάθε ευκαιρία τονίζει πως η Τουρκία είναι για τους Τουρκοκύπριους η μητέρα πατρίδα.
Για το φυσικό αέριο αναφέρει πως ανήκει και στις δύο κοινότητες της Κύπρου και ότι οι Τουρκοκύπριοι έχουν κάθε δικαίωμα να προστατεύσουν τα «δίκαια συμφέροντά τους από τις επιβουλές της ελληνοκυπριακής πλευράς» όπως υποστηριζει. Έχει κατηγορήσει τον Πρόεδρο Αναστασιάδη πως έχει χρησιμοποιήσει το θέμα της NAVTEX ως δικαιολογία για να αποχωρήσει από τις συνομιλίες αφού όπως ισχυρίστηκε δεν επιθυμεί πραγματικά επίλυση του προβλήματος.
Για τους έποικους έχει πει πως είναι πολίτες της «ΤΔΒΚ» και σε καμία περίπτωση δεν φεύγουν από την Κύπρο.
Ο 'Ερογλου αντιμετωπίζει – έστω και σε μειωμένο βαθμό – τα προβλήματα που δημιουργεί η κακή κατάσταση των δύο μεγάλων κομμάτων που τον υποστηρίζουν (Κόμμα Εθνικής Ενότητας και Δημοκρατικό). Ωστόσο ακριβώς λόγω των δυνατοτήτων των συμφερόντων του κύκλου του, κανένας δεν τον θεωρεί «εύκολο αντίπαλο». Φαίνεται ότι άτυπα έχει στις εκλογές της Άγκυρας. Ο Ντερβίς Έρογλου βασίζει μεγάλο μέρος της υποστήριξής του στις πελατειακές σχέσεις που έχει αναπτύξει εδώ και χρόνια με τους ψηφοφόρους. Παρά το γεγονός ότι η ρευστή πολιτική κατάσταση στα κατεχόμενα θα του στοιχίσει σε ψήφους, κατέρχεται στις «εκλογές» με την δυναμική που του δίνει η υποστήριξη των δύο κομμάτων της δεξιάς που στηρίζουν την υποψηφιότητά του, του Κόμματος Εθνικής Ενότητας και του Δημοκρατικού Κόμματος τα οποία είχαν συγκεντρώσει στις προηγούμενες «βουλευτικές εκλογές» ποσοστό 27,3% και 23.2% αντίστοιχα. Έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ικανός στις πολιτικές μανούβρες και δείχνει να ελέγχει τα πράγματα στα εσωτερικά του ΚΕΕ και του ΔΚ. Έχει επίσης καταφέρει να επιβιώσει πολιτικά παρά την φανερή αντιπάθεια που επέδειξε στο πρόσωπο του η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης της Τουρκίας.
Η ΣΙΜΠΕΡ
H Σιμπέλ Σιμπέρ, πρόεδρος της βουλής της «ΤΔΒΚ», υποψήφια του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος, προέρχεται από το Δημοκρατικό Κόμμα και εντάχθηκε στις «Ενωμένες Δυνάμεις» του κόμματος τα τελευταία χρόνια ως έκφραση του ανοίγματος προς την κεντροδεξιά. Κατάφερε να αναδειχθεί υποψήφια του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος, εκτοπίζοντας τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και επωφελούμενη από την κρίση που ταλανίζει το κόμμα, ανάμεσα στα παλαιά σκληροπυρηνικά αριστερά στελέχη και τα πιο φιλελεύθερα και πιο φιλικά διακείμενα προς την Άγκυρα στα οποία ανήκει, δείχνει μέχρι στιγμής αδυναμία να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του Κόμματος γύρω από την υποψηφιότητά της. Η Σιμπέλ δείχνει αδύναμη να προσεγγίσει τη βάση του κόμματος που δείχνει αποξενωμένο τόσο από την ηγεσία, όσο και από τη, δεξιών καταβολών, Σιμπέλ (ο πατέρας της ήταν εκ των ιδρυτικών στελεχών του Δημοκρατικού Κόμματος του Σερντάρ Ντενκτάς) ενώ έχει να αντιμετωπίσει και τη φθορά εξουσίας που φέρνει η προβληματική «διακυβέρνηση» του ΡΤΚ, γεγονός που της στερεί ψήφους. Σημειώνεται ότι η απουσία ηχηρών ονομάτων του ΡΤΚ όπως ο Φερντι Σαμπίτ Σογιέρ ή ο Ομέρ Καλίοντζου οι οποίοι έδειξαν χλιαρή υποστήριξη απέναντι στην υποψηφιότητα της Σιμπέλ επηρεάζουν την υποψηφιότητά της. Ωστόσο, η Σιμπέλ ξεκινά με τη δυναμική του 38% που είχε εξασφαλίσει το ΡΤΚ στις προηγούμενες «βουλευτικές εκλογές» και τις τελευταίες μέρες η κομματική μηχανή του Κόμματος, δείχνει να έχει ενεργοποιηθεί υπέρ της με στόχο να εξασφαλίσει μία θέση στον δεύτερο γύρο.
Στα πλεονεκτήματά της καταγράφεται η «μη εμπολή» της με το παραδοσιακό τουρκοκυπριακό κατεστημένο. Στα μειονεκτήματά της καταγράφεται η κακή οργανωτική και πολιτική κατάσταση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Σύμφωνα με το προεκλογικό της μανιφέστο, η Σιμπέλ υποστηρίζει μία δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία βασισμένη στην πολιτική ισότητα και δήλωσε πως θα επιδείξει ισχυρή θέληση για εξεύρεση λύσης. Είπε πως επιθυμεί λύση βασισμένη στις προτάσεις ομοσπονδίας που είχαν κατατεθεί το 1977 στις συνομιλίες Μακαρίου- Ντενκτάς. Είπε πως η λύση θα πρέπει να κουβαλά την σημασία της ύπαρξης για τους Τουρκοκυπρίους δικής τους ταυτότητας και ότι τα δικαιώματά τους δεν θα πρέπει να αντιπροσωπεύονται από τους Ελληνοκύπριους. Είναι υπέρ της άρσης των «εμπάργκο» και της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων και δήλωσε πως αν εκλεγεί θα δημιουργήσει γραφείο διεθνών σχέσεων με στόχο οι Τουρκοκύπριοι «να γίνουν ορατοί» στην παγκόσμια κοινότητα.
Για το φυσικό αέριο δήλωσε πως θα πρέπει να εγκαθιδρυθεί μία επιτροπή που να λειτουργεί παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό,ενώ για τα Βαρώσια ( κλειστή περιοχή της Αμμοχώστου) δήλωσε πως είναι ενάντια στην διάνοιξη της κλειστής πόλης, αφού η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα κρίση. Είπε, ωστόσο, πως σε περίπτωση εκλογής της θα προωθήσει μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης για την πόλη.
Για τους έποικους δήλωσε πως δεν θα σταλούν πίσω σε περίπτωση λύσης, αφού όπως είπε «είναι πολίτες της ΤΔΒΚ και σε καμία περίπτωση δεν θα φύγουν αφού αυτό είναι αντίθετο με την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Κατηγόρησε τον Έρογλου πως πραγματοποιεί προεκλογική εκστρατεία που σκορπά τον φόβο, αγγίζοντας τις φοβίες και τα απωθημένα της τουρκοκυπριακής κοινότητας με θέματα όπως το εδαφικό και πως ο ίδιος αποτελεί μέρος του στάτους κβο. «Ηγέτης πρέπει να εκλεγεί άτομο που να θέλει την ειρήνη», δήλωσε.
ΑΚΝΤΣΙ
Ο Mουσταφά Ακιντσί, υπήρξε για χρόνια επιτυχημένος δήμαρχος Λευκωσίας και είναι ο υποψήφιος, που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες συσπείρωσης των δυναμικών των «υπόγειων ρευμάτων» της Τουρκοκυπριακής κοινότητας. Η προεκλογική του εκστρατεία αλλά και η ευρύτερη του παρέμβαση τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε ταύτιση με τον εκσυγχρονισμό της κοινοτικής διεκδίκησης για αξιοπρέπεια και πολιτική ισότητα έναντι της Άγκυρας. Τόσο το βασικό κόμμα που τον υποστηρίζει (Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας), όσο και ο ίδιος, ταυτίζονται πλήρως με τις πιο φιλοπρόοδες ομοσπονδιακές θέσεις . Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στον Ακιντσί ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από το 10% που συγκεντρώνουν ουσιαστικά τα κόμματα που τον υποστηρίζουν και δείχνουν πως υπάρχει ροή ψηφοφόρων τόσο από το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα, όσο και από τον χώρο της κεντροδεξιάς προς το πρόσωπό του. Ο Ακιντσί δείχνει να είναι ο υποψήφιος που εκφράζει την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της ταυτότητας των Τουρκοκυπρίων και ο πολιτικός που συγκεντρώνει την ψήφο διαμαρτυρίας των Τουρκοκυπρίων, ενάντια στο κατεστημένο και στον θυμό τους ενάντια στην Άγκυρα και στις παρεμβολές της στα κατεχόμενα, ειδικότερα στην ισλαμοποιημένη μορφή της έτσι όπως αυτή εκφράζεται από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ταγίπ Ερντογάν. Ο Ακιντζί είναι επίσης ο μόνος πολιτικός που δείχνει να πιάνει το νήμα της στάσης που τήρησαν το 2004 οι Τουρκοκύπριοι επί του σχεδίου Ανάν και της πολιτικής κινητοποίησης που είχε δημιουργηθεί τότε και αντλεί πολιτικό λόγο και έρεισμα από αυτό. Ωστόσο, ακόμη κι' αν ο Ακιντσί περάσει δεν είναι σίγουρο, δεν είναι δεδομένη η υποστήριξη του Κουντρέτ Όζερσαϊ και μερίδας του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος στην υποψηφιότητά του. Ο Ακιντσί δηλώνει πως το στάτους κβο δεν μπορεί να συνεχιστεί και πως έχει έλθει η ώρα για επίλυση του Κυπριακού. Αναφέρει πως οι δύο πλευρές θα πρέπει να κατανοήσουν η μία την άλλη για να προχωρήσουν και πως η λύση θα βοηθήσει σε έξοδο από το οικονομικό αδιέξοδο. Τονίζει πως, παράλληλα με τις συνομιλίες, θα πρέπει να υπάρξει διαδικασία για οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο κοινότητες και πως στο πλαίσιο αυτό τα Βαρώσια θα πρέπει να ανοίξει κάτω από έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών, γεγονός που θα είναι υποβοηθητικό στην λύση. Είχε καλέσει επανειλημμένα την ελληνοκυπριακή πλευρά να προσέλθει στο τραπέζι των συνομιλιών και είχε πως η τουρκοκυπριακή πλευρά δεν θα έπρεπε να προχωρήσει σε ανανέωση της NAVTEX για να δοθεί μια ευκαιρία στις συνομιλίες. Για το φυσικό αέριο δήλωσε πως αν τύχει χειρισμού με έξυπνο τρόπο, μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για λύση του Κυπριακού. Ο Ακιντζί πρεσβεύει πως οι σχέσεις κατεχομένων-Τουρκίας δεν θα πρέπει να είναι ούτε σχέσεις υποταγής ούτε σχέσεις σύγκρουσης, αλλά να είναι σχέσεις φιλικές και διπλωματικές.
ΟΖΕΡΣΑΪ
Ο Kουντρέτ Οζερσάι εκπροσωπεί τουλάχιστον ένα μέρος της νέας δεξιάς ελίτ των Τουρκοκυπρίων έτσι όπως εμφανίζεται κυρίως στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Επιδίωξε να συσπειρώσει τη γενικότερη απογοήτευση της κοινότητας από τη γενικευμένη κρίση του πολιτικού συστήματος. Εμφανίζεται με θέσεις προσανατολισμένες στην ενίσχυση των εξουσιών των κρατιδίων και όχι της κεντρικής κυβέρνησης σε μια πιθανή λύση του Κυπριακού.Με την υποψηφιότητα του επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει την απαρέσκεια του «εκλογικού σώματος» απέναντι στο κομματικό και πολιτικό κατεστημένο στα κατεχόμενα και να πάρει την ψήφο διαμαρτυρίας των ψηφοφόρων, ειδικότερα από τα νεαρότερα και πιο μορφωμένα στελέχη της κεντροδεξιάς. Ηγείται του πολιτικού κινήματος «Συγκεντρωνόμαστε» , το οποίο για πρώτη φορά αναμετριέται σε εκλογική διαδικασία και το αποτέλεσμα των εκλογών αναμένεται να καθορίσει την μετεξέλιξη του Κινήματος σε πολιτικό κόμμα, ειδικότερα, αν όπως όλα δείχνουν, ο Όζερσαϊ καταφέρει να εξασφαλίσει ποσοστό κοντά στο 10%. Η υποψηφιότητα Όζερσαϊ φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά την υποψηφιότητα Έρογλου, αφού συγκεντρώνει ψήφους από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη και οδηγεί τις εκλογές σε δεύτερο γύρο.
Ο Όζερσαϊ τονίζει πως πιστεύει στις αρχές της λύσης του Κυπριακού στη βάση μίας δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας, βασισμένη στην ισότητα των δύο πλευρών σε ένα ομόσπονδο κράτος. Αναφέρει πως η λύση θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω μιας διαδικασίας «κομμάτι-κομμάτιι» παρόμοιας με τις αρχές που οδήγησαν από την συμφωνία Άνθρακα και Χάλυβα στην δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υποστηρίζει ακόμη πως οι παράμετροι της λύσης για το Κυπριακό αλλάζουν και πως η έννοια ομοσπονδία γίνεται διαφορετικά αντιληπτή το 2015 σε σχέση με το 2004 ή το 1980. Είχε κατηγορήσει την ελληνοκυπριακή πλευρά ότι αποχώρησε από τις συνομιλίες βρίσκοντας ως αφορμή το θέμα της NAVTEX ενώ για το φυσικό αέριο δήλωσε πως αποτελεί κοινό περιουσιακό αγαθό όλων των κατοίκων του νησιού.
Αν και θεωρείται πως αντιμετωπίζεται ευνοϊκά από την Άγκυρα, ο ίδιος φροντίζει να κρατάει αποστάσεις και έχει δηλώσει πως οι σχέσεις Τουρκίας και κατεχομένων θα πρέπει να καθοριστούν μέσα από διεθνείς συμφωνίες για να αποφευχθούν προβλήματα ανάμεσα στις δύο «χώρες».
Για τα Βαρώσια είχε δηλώσει πως αν εκλεγεί θα την ανοίξει υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση και θα καλέσει τους παλιούς της κάτοικους να εγκατασταθούν ξανά στην πόλη, ενώ για τους έποικους έχει πει πως διαφωνεί με την άκρατη παραχώρηση «υπηκοοτήτων», ειδικότερα όταν αυτή γίνεται με στόχο την εξαγορά ψήφων.
Οι εκλογές διεξάγονται υπό το πρίσμα κομματικών και ιδεολογικών ανακατατάξεων, οι οποίες μπορούν να φέρουν ανατροπές στο πολιτικό σκηνικό, έτσι όπως έχουν καταγραφεί και στις δύο τελευταίες «εκλογικές αναμετρήσεις», τις «βουλευτικές εκλογές» του 2013 όπου υπήρξε ανανέωση κατά 60% των «μελών» της «βουλής» με νεότερα και μη παραδοσιακά κομματικά στελέχη και με τις «δημοτικές εκλογές» του 2014 όπου υποψήφιοι, όπως ο δήμαρχος της Λευκωσίας, Μεχμέτ Χαρμαντζί, κατάφεραν να εκτοπίσουν τους υποψηφίους μεγάλων κομμάτων και να αναδειχθούν νικητές με μεγάλη διαφορά.
Τα αποτελέσματα των προηγούμενων «προεδρικών εκλογών» που έγιναν τον Απρίλιο του 2010 στα κατεχόμενα ήταν:
Ντερβίς Έρογλου (υποψήφιος του ΚΕΕ): 50.38%
Μεχμέτ Αλί Ταλάτ (ανεξάρτητος): 42.85%
Ταχσίν Ερτουγρούλογλου (ανεξάρτητος): 3.81%
Ζεκί Μπεσίτεπελί (ανεξάρτητος): 1.61%
Μουσταφά Κεμάλ Τουμκάν (ανεξάρτητος): 0.79%
Αρίφ Σαλίχ Κιρτάκγ (ανεξάρτητος): 0.43%
Αϊχάν Καϊμάκ (ανεξάρτητος): 0.14%