Το παρωχημένο σύστημα αντιμετώπισης πυρκαγιών, η συγγνώμη και τα ερωτήματα για την πρόληψη

Στο μυαλό μου το ρολόι του χρόνου γύρισε τέσσερις δεκαετίες πίσω, όταν ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης εξηγούσε το μοιραίο ρόλο που παίζουν οι κουκουνάρες.

Φυσικά υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί παράγοντες που συνέβαλαν στην έκταση της καταστροφής, που παρέδωσαν την Εύβοια ανυπεράσπιστη στις φλόγες, που οδήγησαν σε πολλές αναζωπυρώσεις στη Βαρυμπόμπη, όταν οι άνεμοι έπνεαν με μόλις δύο μποφόρ.

Αλλά γι’αυτούς θα μιλήσουμε αναλυτικά στη συνέχεια.

Για την ώρα θεωρώ σημαντικό ότι στον πρώτο απολογισμό γλιτώσαμε τον Χατζηπετρή (!). Δείγμα ενσυναίσθησης και σοβαρότητας. Ο πρωθυπουργός έχει τη γενναιότητα (και τη σοφία) να ζητήσει δημόσια συγγνώμη (περιγράφοντας ταυτόχρονα ένα διαφορετικό σχέδιο ανασυγκρότησης που δεν περιορίζεται στο… χαρτζιλίκι).

Ήταν η συγγνώμη που έλειψε από το Μάτι, μία πολύ ηχηρή απουσία. Θεωρώ, επίσης, σημαντικό ότι δεν χάθηκαν ανθρώπινες ζωές, το 112 αποδείχθηκε θαυματουργό.

Αλλά αυτή ακριβώς η ορμητική εξέλιξη της ψηφιοποίησης που τρέχει ο Πιερρακάκης δρώντας σε ένα πεδίο ελεύθερο από μικροπολιτικής σκοπιμότητας και παρωχημένης νοοτροπίας, ανεβάζει στα ύψη τις προσδοκίες για τη συνολική αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης και του κρατικού μηχανισμού. Προοπτικές που διαψεύστηκαν παταγωδώς.

Ας σταθούμε κατ’αρχάς στον απολογισμό

Κοντά 900 χιλιάδες στρέμματα αποτεφρώθηκαν. Μεγάλο οικολογικό χαστούκι για μία χώρα που δεν κολυμπά στο πράσινο και παραδοσιακά κάθε χειμώνα βασανίζεται από τις πλημμύρες.

Εκατοντάδες σπίτια και επιχειρήσεις πυρπολήθηκαν, εκατοντάδες συμπολίτες μας μετατράπηκαν σε πρόσφυγες στον ίδιο τους τον τόπο. Η αγωνία, ο πόνος αυτός του ξεριζωμού αποτυπώθηκε στα πρόσωπα που βλέπαμε να διατρέχουν την οθόνη της τηλεόρασης, άνθρωποι με μία τσάντα στο χέρι, αποσβολωμένοι, μερικοί ανήμποροι, απελπισμένοι και θυμωμένοι. Πόσοι αλήθεια από αυτούς που έχασαν τις περιουσίες τους θα μπορούσαν κάποια στιγμή να πουν ας το παλέψω, ας προσπαθήσω, ας σηκώσω τα μανίκια.

Γιατί υπάρχουν και εκείνοι, ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι που εκτός από το σοκ της καταστροφής βιώνουν και την απόλυτη ανασφάλεια του αύριο. Τι θα γίνει άραγε η γυναίκα από τις Γούβες που λίγη ώρα πριν η φωτιά καταπιεί το χωριό της, χτύπαγε με οδύνη το στήθος της, με την ανάσα της κομμένη;

Ας έρθουμε τώρα στα ερωτήματα, ξεκινώντας από την πρόληψη. Για αντιπυρική προστασία ούτε λόγος. Δεν αφορά τη σημερινή κυβέρνηση ένα διαχρονικό πρόβλημα και διαχρονική ευθύνη.

Οι υποδομές τέτοιου τύπου απαιτούν χρόνο για να ολοκληρωθούν. Δεν είναι εύκολο να διαφημιστούν και συνήθως τις πιστώνεται ο επόμενος. Αντιληπτό υποθέτω.

Και κάτι ακόμη. Παρότι και ο τελευταίος Έλληνας πολίτης γνώριζε ότι επέρχεται αμείλικτος καύσωνας δεν υπήρχε εναέρια επιτήρηση στις περιοχές υψηλού κινδύνου.

Απλούστατα όταν εκδηλωθεί η φωτιά η παρέμβαση είναι άμεση, άρα και η εξέλιξη του μετώπου πολύ διαφορετική.

Να θυμίσω ότι η απουσία εναέριας περιπολίας απασχόλησε και την έρευνα για την πυρκαγιά στο Μάτι. Αντιληπτό και αυτό υποθέτω.

Αφήνοντας κατά μέρος την πρόληψη πάμε στην επιχείρηση κατάσβεσης. Στη Βαρυμπόμπη, λένε οι ειδικοί τα εναέρια μέσα καθυστέρησαν.

Λένε συγκεκριμένα, ότι ο ελάχιστος χρόνος ανταπόκρισης είναι 20 λεπτά και τα εναέρια μέσα έφθασαν στην περιοχή μετά από 44 λεπτά!

Και λένε επίσης, ότι η φωτιά δεν περιφρουρήθηκε, γεγονός που οδήγησε στη μοιραία αναζωπύρωση. Μοιραία για την περιοχή, μοιραία για την υπόλοιπη Ελλάδα αφού πολλές δυνάμεις έμειναν καθηλωμένες στην Αττική και αποδυναμώθηκε η δυνατότητα να ανασχεθούν οι φωτιές σε άλλα σημεία της χώρας, αρχής γενομένης από την Εύβοια.

Σε αυτό ακριβώς το σημείο παίρνει το λόγο και η αυτοδιοίκηση υποστηρίζοντας ότι όταν ξεκίνησε η πυρκαγιά στη Λίμνη δεν αξιολογήθηκε σωστά ο κίνδυνος ή αλλιώς η πολιτική επιλογή ήταν εμφανής στην Αττική και την αρχαία Ολυμπία.

Μάλλον έτσι έγινε, αφού στην Εύβοια (κατακόκκινη στο κέντρο της στον εφιαλτικό χάρτη) τα εναέρια μέσα ήρθαν μετά από τέσσερα 24ωρα, με μόλις 50 υδροφόρες να δίνουν την επίγεια μάχη.

Από εκεί και πέρα ο συντονισμός δεν έσκισε.

Εκ των υστέρων διαπιστώθηκαν σοβαρές δυσλειτουργίες στο τρίγωνο Πυροσβεστική - Πολιτική Προστασία- Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Επιπρόσθετα, και στο εσωτερικό της Πυροσβεστικής, οι αλληλοαναιρούμενες αποφάσεις για το ποιος κάνει κουμάντο πού, ποιος έχει την ευθύνη ποιου μετώπου, είναι βέβαιο ότι δεν εξάντλησαν την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού, ανέδειξαν απλώς την ατομική γενναιότητα του πυροσβέστη για την οποία έχω να πω: Respect.

Κατά σύμπτωση τη στιγμή που η χώρα βίωσε μία μεγάλη καταστροφή ήρθε στο φως της δημοσιότητας η έκθεση του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή. Σε αυτήν διαπιστώνεται ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη προχωράει με ταχύτερους ρυθμούς από ότι πιστεύαμε, ενώ ορισμένες επιπτώσεις της είναι και αναπότρεπτες και μη αναστρέψιμες.

Άρα η απειλή διογκώνεται. Και καλό θα ήταν να προετοιμαστούμε έγκαιρα. Το σημερινό σύστημα αντιμετώπισης των πυρκαγιών είναι παρωχημένο, είναι εγκλωβισμένο σε διαχρονικές παθογένειες.

Με δύο λόγια: Είναι αλλού. Και κουβέντες του τύπου «Τα πάμε πρίμα», «Η οργάνωσή μας είναι άπαιχτη», όχι μόνο πέφτουν στο κενό, αλλά προκαλούν. Και προκαλούν βάναυσα όλους εκείνους που έμειναν στο δρόμο.

Ούτε η ατάκα του ταξίαρχου της ΕΛΑΣ (τέθηκε σε διαθεσιμότητα) «έχεις πολιτικό μέσο» στην έκκληση του προέδρου της κοινότητας Χώρα (Γορτυνία) ούτε το μαργαριτάρι του αρχηγού της ΕΜΑΚ «κάηκαν στην Πάρνηθα και δεν παρακολουθούν πολύ καλά όσα γίνονται στην Εύβοια», χαρακτηρίζουν τη δραστηριότητα της Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής.

Το σύνολο όμως της επιχείρησης θέτει σε δοκιμασία τη σχέση εμπιστοσύνης κράτους-πολίτη. Τέτοιου είδους καταστροφές δεν προσφέρονται για πολιτική εκμετάλλευση. Έχουν όμως αναπόφευκτα, πολιτικές επιπτώσεις και συνιστούν ταυτόχρονα μεγάλο στοίχημα.

Μήπως τώρα είναι η στιγμή για να γίνουν όλα... άλλα;

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Δήμαρχος Ηρακλείου στο Newsbomb.gr: «Αν ο κόσμος είχε εμβολιαστεί δεν θα είχαμε αυτό το πρόβλημα»