Η Ελλάδα της νέας χρονιάς: Ο εφησυχασμός και η μεγάλη πρόκληση
Ιδιαίτερα, μάλιστα, σε βάθος χρόνου. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή γνωρίζουμε ότι το πολιτικό σκηνικό είναι παγιωμένο. Ασφαλώς δεν υπηρετείται το πνεύμα του Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο η ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος μεταξύ άλλων, προϋποθέτει ύπαρξη στιβαρής αξιωματικής αντιπολίτευσης. Υπηρετείται, πάντως, η έννοια της πολιτικής σταθερότητας που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προοπτική της οικονομίας.
Γνωρίζουμε, επίσης, ότι σήμερα τα οικονομικά δεδομένα εξελίσσονται ομαλά -κινούνται εντός προβλέψεων- παρά το γεγονός ότι οι προσδοκίες για υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης το νέο χρόνο, γειώθηκαν ελαφρώς από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, όπως επίσης και από την Τράπεζα της Ελλάδος. Τα δύσκολα τοποθετούνται στο μακρινό ορίζοντα. Δηλαδή στο 2033, όταν θα πρέπει να καταβληθούν στους ευρωπαίους δανειστές μας μονομιάς 25 δισ. ευρώ. Και ναι μεν ο ορίζοντας είναι μακρινός, όμως το ποσό θα πρέπει να μπαίνει «φασούλι το φασούλι στο σακούλι» αρχής γενομένης από το 2024. Δυσκολάκι και σας λέω μόνο ένα παράδειγμα: με βάση τον προϋπολογισμό που ψηφίσθηκε και προβλέπει (μόλις) 600 εκατομμύρια ευρώ για τις έκτακτες ανάγκες, τη στιγμή που έγκυρες μελέτες προειδοποιούν ότι το πρόσθετο ετήσιο κόστος της κλιματικής αλλαγής υπολογίζεται πλέον στα 2,2 δισ. ευρώ.
Η Ελλάδα σήμερα καταφέρνει να ξεχωρίζει μέσα σε μια χειμαζόμενη ευρωζώνη. Το ζητούμενο όμως είναι να διασφαλίσει σε χρονικό βάθος, μια βιώσιμη ανάπτυξη, γεγονός που προϋποθέτει δυναμικό οικονομικό μοντέλο που δεν θα βασίζεται απλώς στην κατανάλωση και τον τουρισμό. Προϋποθέτει, επίσης, φιλικό δημόσιο τομέα, κράτος δικαίου, ευρύτατες εκσυγχρονιστικές παρεμβάσεις -ανεξάρτητα από το γεγονός ότι εμπεριέχουν υψηλό πολιτικό κόστος- και απομάκρυνση από τη λογική της διαπλοκής που ακόμη αφήνει τη «στάμπα» της στον τρόπο που διοικεί και νομοθετεί η εκάστοτε κυβέρνηση.
Ως προς το τελευταίο άνοιξε πρόσφατα ένας κύκλος συζήτησης στο κοινοβούλιο -με φόντο τον προϋπολογισμό. Τέσσερις, τον αριθμό, αρχηγοί, ο Σωκράτης Φάμελλος, ο Νίκος Ανδρουλάκης, ο Δημήτρης Κουτσούμπας και ο Κυριάκος Βελόπουλος μίλησαν για διαπλοκή κυβέρνησης – επιχειρήσεων, ουσιαστικά για πρώτη φορά με ονόματα… διευθύνσεις και τηλέφωνα.
Ας επανέλθουμε όμως στο θέμα του εκσυγχρονισμού -που για να επιτευχθεί προφανώς χρειάζονται και όλα τα υπόλοιπα. Γιατί εδώ βρίσκεται το κλειδί: εμάς δεν μας χρειάζεται απλώς μια καλή χρονιά. Μας χρειάζονται πολλές καλές χρονιές, μία μακρά και κατά το δυνατό αδιατάραχτη πορεία προς τα εμπρός.
Ασφαλώς αναγνωρίζουμε ως θετικό βήμα τη νομοθέτηση μη κρατικών πανεπιστημίων, ελπίζοντας ότι ο… διάβολος δεν κρύβεται στις λεπτομέρειες. Είναι, όμως, ταυτόχρονα και μετέωρο βήμα γιατί προκειμένου να υπάρξει μία συνολικότερη αναβάθμιση της εκπαίδευσης, χρειάζεται να γίνουν και πολλές άλλες κινήσεις στη σκακιέρα που δε φαίνεται, για την ώρα, ότι είναι στις προθέσεις της κυβέρνησης. Πέραν αυτού, όμως, εκκρεμούν και πολλά άλλα μεγάλης σημασίας θέματα. Όπως για παράδειγμα, το πώς θα μοιραστούν τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης και σε ποιο βαθμό θα επιβιώσουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που, τουλάχιστον για ορισμένα κυβερνητικά στελέχη, θεωρούνται «οικονομικοί παρίες». Όπως επίσης, τι θα γίνει τελικά με το ράφι, που οι τιμές ανεβαίνουν ενώ ο πληθωρισμός μειώνεται.
Επιστρέφοντας στην πρώτη διαπίστωση, η κυβέρνηση είναι ιδεολογικά και πολιτικά παντοδύναμη και στην αρχή της θητείας της. Θα μπορούσε να φέρει τα πάνω-κάτω. Το ερώτημα είναι αν πράγματι το επιθυμεί.