Μεγάλη ανατροπή, ίσως τελευταία ευκαιρία, λέει η κοινωνία
Η κοινωνία εξεγέρθηκε και μέσω της θηριώδους αποχής -η οποία επηρέασε και το αποτέλεσμα της κάλπης- έστειλε εκκωφαντικό μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση. Προς την κυβέρνηση για τα πεπραγμένα της και τις συμπεριφορές της. Προς την αντιπολίτευση για την ισχνή παρουσία της, γιατί δεν είχε τα «κότσια» να παρουσιάσει μια αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, προτιμώντας σε κάποιες περιπτώσεις τη στείρα ομφαλοσκόπηση. Ήταν μήνυμα πολλών ντεσιμπέλ, «κάντε τα όλα αλλιώς» και συνιστά κατά τη γνώμη μου «last call» ή ελληνιστί «τελευταία ευκαιρία». Αν δεν αναγνωσθεί από άπαντες τους αρμόδιους σε αυτή τη διάσταση, κινδυνεύουμε να μπούμε σε μεγάλες περιπέτειες.
Ας ξεκινήσουμε με την κυβέρνηση. Έχασε ένα εκατομμύριο ψήφους. Γιατί; Ενόχλησε η συνεχής επίκληση του 41%, το οποίο η κυβέρνηση ανήγαγε περίπου σε κολυμπήθρα του Σιλωάμ για όλες της τις αποφάσεις, όλους τους χειρισμούς της. Ενόχλησε το γεγονός ότι αγνοήθηκε η φωνή τους όπως αυτή εκφραζόταν εδώ και καιρό, μέσω των δημοσκοπήσεων. Αναφέρομαι στα ποιοτικά στοιχεία των μετρήσεων από τα οποία ευθέως προκύπτει ότι το υπ΄αριθμόν ένα πρόβλημα είναι η ακρίβεια και ακολουθούν υγεία, παιδεία, ασφάλεια. Μπορεί το εύρος της αποχής να προκαλεί σοκ, αλλά από μια άλλη πλευρά ήταν αναμενόμενο. Για παράδειγμα, οι πολίτες, προ πολλών χρόνων, είχαν πει ότι η εισαγόμενη ακρίβεια φουντώνει με την ντόπια κερδοσκοπία και έχουν δηλώσει ότι τα «pass» είναι ασπιρίνες, προκρίνοντας ως μόνο αποτελεσματικό μέτρο τη μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα. Ενόχλησε, ενδεχομένως λιγότερο, η απομάκρυνση της ΝΔ από αυτά που θεωρούνται «ταυτοτικά» για τη δεξιά και εξακολουθούν να επηρεάζουν μια σημαντική μερίδα των ψηφοφόρων της, σε μια εποχή μάλιστα, που οι κοινωνίες, πανευρωπαϊκά, στρέφονται δεξιότερα.
Πάμε τώρα στον ΣΥΡΙΖΑ. Σε μια πρώιμη φάση της εκλογικής βραδιάς (φιλοξενούμενη στον ΣΚΑΪ) διατύπωσα την άποψη ότι, αν ο ΣΥΡΙΖΑ γράψει 17% plus, τότε εδραιώνεται ο Στέφανος Κασσελάκης και αδυνατίζουν τα σενάρια επανόδου στην κεντρική πολιτική σκηνή του Αλέξη Τσίπρα. Το τελικό σκορ, οριακά μικρότερο από 15%, έχει μια διαφορετική ανάγνωση, γιατί κινείται στο μεταίχμιο. Εκτιμώ ότι δεν δημιουργούνται προϋποθέσεις αμφισβήτησης του νέου αρχηγού -εκτός κι αν προέλθουν από τη δική του αυλή. Οι λεγόμενοι προεδρικοί (της περιόδου Τσίπρα) μάλλον θα βάλουν την ταχύτητα στο νεκρό, «βλέποντας και κάνοντας». Παράλληλα, με αυτό το σκορ παραμένει θεωρητικά ανοιχτό το σενάριο να παίξει ο πρώην πρόεδρος ενεργό ρόλο στο μέλλον. Ο οποίος παρεμπιπτόντως, κατά την προεκλογική περίοδο δεν κινήθηκε στη βάση προσωπικών σχεδιασμών. Αντίθετα προσέφερε σημαντική βοήθεια στο κόμμα του και τον διάδοχό του. Πάντως, η απώλεια περίπου 340.000 ψήφων εγείρει θέμα για το πώς θα διασφαλισθεί μια δυναμική προοπτική για την Κουμουνδούρου και για το αν θα πρέπει να επιδιωχθούν κεντροαριστερές συμπράξεις.
Αντίθετα, στη Χαριλάου Τρικούπη «άρχισαν τα όργανα» από το βράδυ της Κυριακής των ευρωεκλογών, οπότε και εκδηλώθηκε έμμεσα αλλά και άμεσα αμφισβήτηση της ηγεσίας του Νίκου Ανδρουλάκη. Σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως η ακαριαία αντίδραση του βουλευτή Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ Παναγιώτη Δουδωνή, που ερμηνεύθηκε κατ’ αρχάς ως δήλωση στήριξης στον πρόεδρο του κόμματος. Εκ των πραγμάτων είναι, έχω όμως την εντύπωση ότι ο βουλευτής θέλησε πρωτίστως να υπενθυμίσει τα θεσμικά όρια. Να υπενθυμίσει, δηλαδή, ότι τέτοιου είδους ζητήματα δεν τίθενται στα τηλεοπτικά πάνελ αλλά συντεταγμένα στα όργανα του κόμματος. Κυρίως, όμως, να «φρενάρει» ένα δημόσιο ξεκατίνιασμα που θα προκαλούσε βαριά βλάβη στο Σοσιαλιστικό Κίνημα. Βαριά γιατί, πέραν όλων των άλλων, δημιουργούσε την εντύπωση ότι αγνοεί το μήνυμα της κάλπης: «δώσε λύση στα προβλήματά μου». Δεν ξέρω πόσους ψηφοφόρους (ή μη) του ΠΑΣΟΚ «καίγονται» για το πόσο «νομιμοποιημένος» είναι ο Ανδρέας Σπυρόπουλος ως Γραμματέας. Φαντάζομαι, ωστόσο, ότι η συντριπτική πλειοψηφία, θα προτιμούσε αντί για άγονες και ψυχοφθόρες εσωτερικές γκρίνιες να δει την επομένη των εκλογών, να μπαίνει σε πρώτο πλάνο η πρόταση του κόμματος για μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα.
ΥΓ. Ερώτημα: Η άνοδος της ακροδεξιάς αναχαιτίζεται δια της «δεξιοποιήσεως» της ΝΔ ή με την επίλυση των καθημερινών προβλημάτων των πολιτών, που εκτός αυτού δικαιούνται και μεγαλύτερο σεβασμό;