Ο Γεώργιος Παπανδρέου και «οι αριθμοί που ευημερούν»
Πάει και αυτός ο χρόνος, που συμπτωματικά συμπίπτει με τα 50 χρόνια της μεταπολίτευσης, αλλά και ένα νέο παγκόσμιο σύμπαν. Από πού να ξεκινήσουμε. Η σκιά του τρόμου που έζησε η Γερμανία, εγκαθίσταται εκ των πραγμάτων, πάνω από τις κάλπες των πρόωρων εκλογών της χώρας: Οκτώ χρόνια μετά την επίθεση σε χριστουγεννιάτικη αγορά στο Βερολίνο, οι Γερμανοί βιώνουν ξανά τον εφιάλτη της απώλειας ανθρώπινων ζωών, της ανασφάλειας εν τελεί, όπου όλα αποτιμώνται με όρους έντονης συναισθηματικής φόρτισης. Την ίδια ώρα, ο “φρέσκος” όπως επίσης και απολύτως “ευάλωτος” Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού σκανδαλίζει τους συμπολίτες του με την επίσκεψη του στην πόλη Πω για την οποία έκανε χρήση του προεδρικού Falcon 7Χ -την ώρα που η υπερπόντια κτήση της χώρας Μαγιότ ισοπεδονώταν από θεομηνία. Φυσικά το παιχνίδι θα κριθεί στο επίπεδο της έγκρισης ή μη του προϋπολογισμού λιτότητας, παρά ταύτα σε εποχές που η παραμικρή σπίθα μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά, οι συμπεριφορές αποκτούν μεγάλη σημασία.
Έτσι πλέον το Συριακό, που πρωτίστως σχετίζεται με τις ευρύτερες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, κρούει ταυτόχρονα την ελληνική πόρτα. Θορυβοδώς μάλιστα. Είναι γνωστό πλέον ότι η Τουρκία ενεπλάκη ουσιαστικά τόσο στην οργάνωση όσο και στην καθοδήγηση τμήματος τουλάχιστον των επιχειρήσεων που οδήγησαν στην ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Και είναι επίσης προφανές ότι το έπραξε για να αυξήσει την επιρροή της στο συγκεκριμένο πεδίο -κάτι που δεν μπορούσε ως πρόσφατα να υποστηρίξει επιθετικά λόγω της προνομιακής θέσης του Ιράν. Πρώτος στόχος; Τουρκοσυριακό μνημόνιο κατά τα πρότυπα του τουρκολυβικού. Καθόλου ασήμαντο από τη στιγμή που ζούμε σε εποχές, στις οποίες το “ρεσάλτο” κοντράρει στα ίσια αν δεν κερδίζει κιόλας το Διεθνές Δίκαιο. Προσθέστε σε όλα αυτά, ότι ακόμα δεν γνωρίζουμε πλήρως, ούτε τις σκέψεις ούτε τα πιθανά deal που μπορεί να έχει ήδη κάνει ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος σε λιγότερο από έναν μήνα αναλαμβάνει επισήμως την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αυτές και μόνο οι λίγες αναφορές δείχνουν ότι η Ελλάδα σχεδιάζει και πράττει (αναλόγως) σε ένα ευρύτερο σύνθετο και ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον, ενώ η ίδια έχει μπει (δημοσκοπικά τουλάχιστον) σε τροχιά μελλοντικών κυβερνήσεων με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ας σταθούμε, όμως, στο σήμερα προκειμένου να ανιχνεύσουμε τους όρους του εσωκομματικού παιχνιδιού -υπό την προϋπόθεση, φυσικά, ότι δεν θα διαταραχθεί από κάποιο απρόβλεπτο διεθνή παράγοντα- μια διεθνή “στραβή”, ας πούμε.
Πρώτον. Έγινε μεγάλη συζήτηση για τον προϋπολογισμό και ελέχθησαν πολλά και αιχμηρά. Να σας πω την αλήθεια, εμένα μου φάνηκε απλώς ένας προϋπολογισμός διαχείρισης προσαρμοσμένος στον ευρωπαϊκό κόφτη ως προς την υπέρβαση των δαπανών. Μ’ άλλα λόγια ένα αφήγημα που δεν μπορεί να συναρπάσει σίγουρα τη μεσαία τάξη για την οποία κόπτονται επί του παρόντος δύο μνηστήρες: η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Κατά τη γνώμη μου, έχουμε να κάνουμε με ένα πολυετές κενό, υπό την έννοια ότι μεσαία τάξη υποεκπροσωπείται εδώ και αρκετά χρόνια από το πολιτικό σύστημα στο σύνολο του. Την περίοδο των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ περίπου για λόγους… ιδεολογικούς. Μετέπειτα, όταν στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές μετακόμισαν μαζικά οι ελεύθεροι επαγγελματίες από την Κουμουνδούρου στην Πειραιώς, υπό την σκιά των δηλώσεων Κατρούγκαλου για νέα φορολόγηση, βρήκαν τα ίδια και χειρότερα. Άρα, πώς αισθάνεται σήμερα η μεσαία τάξη; Θα μου επιτρέψετε να δανεισθώ την ατάκα του Δημήτρη Μαύρου (MRB), που λέει με τον γλαφυρό τρόπο με τον οποίο εκφράζεται: θα μπορούσε κάλλιστα να αναφωνήσει: “Εγώ, πότε θα γίνω μάνα”; Ας το πάρουν υπόψιν οι διαγκωνιζόμενοι.
Δεύτερον. Άλλη ατάκα αυτή, παλαιότερη, του Γεωργίου Παπανδρέου: “Οι αριθμοί ευημερούν, οι άνθρωποι δυστυχούν”. Αν όχι όλοι, αλλά πάντως οι περισσότεροι θα συμφωνούσαμε ότι οι ελληνικές δημοσιονομικές επιδόσεις είναι από τις πιο εντυπωσιακές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου η ανάπτυξη κινείται σε χαμηλές πτήσεις. Με δύο αστερίσκους, όμως. Από μισθολογικής πλευράς, η χώρα μας μετέχει σε… αρνητικά καλλιστεία με τη Βουλγαρία, διεκδικώντας την προτελευταία θέση. Την ίδια ώρα, η εγχώρια δημοσιονομική δυναμική εξακολουθεί να βασίζεται κυρίως στην ιδιωτική κατανάλωση. Με απλά λόγια, τα αδιαμφισβήτητα δημοσιονομικά επιτεύγματα δεν φθάνουν στις τσέπες των πολλών και το κυρίαρχο παραγωγικό μοντέλο δεν εγγυάται μακρύ και δυναμικό μέλλον.
Συμπέρασμα. Αν όντως βάσει της ακολουθούμενης πολιτικής, χαράσσεται μια νέα διαχειριστική γραμμή ανάμεσα στην ανώτερη και την άνω μεσαία τάξη έναντι όλων των υπολοίπων, θα κριθεί στην πράξη αν μπορεί να αποδώσει πολιτικά αυτό το μοντέλο. Ενδέχεται να λειτουργήσει ως μηχανισμός προώθησης προς τα επάνω και άλλων κοινωνικών στρωμάτων, ή αντίθετα να παγιώσει τη μέχρι στιγμής εικόνα που απορρέει από την απάντηση για τα οικονομικά πεπραγμένα της κυβέρνησης. Οι θετικές κρίσεις, με αγκομαχητά προσεγγίζουν το 30%!