Μεταλλευτική δραστηριότητα με σεβασμό στο περιβάλλον: Η περίπτωση της Χαλκιδικής

Μπορούν άραγε να συνυπάρξουν η μεταλλευτική δραστηριότητα με τον σεβασμό στο περιβάλλον; Είναι εφικτό να αποσπάσουμε τα ορυκτά μιας περιοχής, χωρίς να προκαλέσουμε ανεπανόρθωτη ζημιά στη φύση; Υπάρχουν σήμερα μέθοδοι εξόρυξης που προστατεύουν το περιβάλλον; Και τελικά, είναι προς το συμφέρον της κοινωνίας η εξόρυξη ή όχι; Τα ερωτήματα είναι σαφή και προκύπτουν από πραγματική αγωνία, κυρίως των τοπικών κοινωνιών που ανησυχούν για την περιοχή τους. Εξίσου σαφείς όμως είναι και οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, εφόσον η συζήτηση αφορά σε σύγχρονα μεταλλεία, που τηρούν θεσπισμένους κανόνες σε παγκόσμιο επίπεδο και σέβονται την ίδια τους την επένδυση.

Ειδικά στη χώρα μας, η περιοχή της Χαλκιδικής διαθέτει πλούσια κοιτάσματα που είναι αξιοποιήσιμα από την αρχαιότητα έως σήμερα. Εκεί δραστηριοποιείται η εταιρία Ελληνικός Χρυσός, θυγατρική της καναδικής Eldorado Gold, με μια επένδυση αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, που διασφαλίζει οφέλη τόσο για το ελληνικό κράτος, όσο και για την τοπική κοινωνία. Πάνω από όλα όμως πρόκειται για μία τεράστια επένδυση που δρα με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον, καθώς κινείται γύρω από συγκεκριμένους άξονες.

Η Ελληνικός Χρυσός έχει επενδύσει περισσότερα από 1 δισ δολάρια στα Μεταλλεία Κασσάνδρας, στο Στρατώνι, την Ολυμπιάδα και τις Σκουριές. Η επένδυση πραγματοποιείται σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία, την ώρα που κύριο μέλημα είναι η ασφάλεια των εργαζομένων στις εγκαταστάσεις των μεταλλείων αλλά και ο σεβασμός του περιβάλλοντος. Αυτός ο τελευταίος παράγοντας της επένδυσης, δηλαδή ο σεβασμός στο περιβάλλον, δεν είναι απλά ένα «ευχολόγιο» ή μια «τυπική» δέσμευση. Αντίθετα, οι δράσεις της εταιρίας κινούνται γύρω από συγκεκριμένους άξονες, που έχουν συγκεκριμένους στόχους και σκοπούς.

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης

Αρχικά, η Ελληνικός Χρυσός έχει θέσει από την πρώτη στιγμή σε εφαρμογή ένα Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, που θεωρείται ένα από τα πιο ολοκληρωμένα στην Ευρώπη και είναι προσβάσιμο από όλους μέσω ειδικής πλατφόρμας στο διαδίκτυο, παρακολουθεί και καταγράφει σε 400 σημεία την ποιότητα:

• του αέρα
• του εδάφους
• των υδάτων
• του θορύβου
• της σεισμικότητας
• του οικοσυστήματος

Παράλληλη αποκατάσταση

Κατόπιν, η εταιρία αξιολογεί ως εξαιρετικά σημαντική δράση την Παράλληλη Αποκατάσταση, δηλαδή την επαναφορά της γης στην πρότερή της κατάσταση. Πρόκειται για δομικό στοιχείο στον σχεδιασμό της και εφαρμόζεται παράλληλα με την δραστηριότητά της και με διαρκή μέριμνα ώστε το φυσικό τοπίο να παραδίδεται άρτιο στην τοπική κοινωνία. Μάλιστα η Ελληνικός Χρυσός φροντίζει και την αποκατάσταση και εξυγίανση της γης από την προγενέστερή της μεταλλευτική δραστηριότητα, μειώνοντας στο ελάχιστο το περιβαλλοντικό αποτύπωμα που είχαν αφήσει στην περιοχή οι προηγούμενες επενδύσεις. Για τον σκοπό αυτό έχει διαμορφωθεί ένα φυτώριο συνολικής έκτασης 150.000 τ.μ. μέσα στο οποίο καλλιεργούνται περισσότερα από 400 είδη τοπικών φυτών. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός πως πριν όλη αυτή η περιοχή «πρασινίσει», αποτελούσε χώρο απόθεσης τελμάτων!

Χαρακτηριστικά, από την Ολυμπιάδα, έχουν απομακρυνθεί τρία εκατ. τόνοι μεταλλευτικών καταλοίπων από την προγενέστερη μεταλλευτική δραστηριότητα (περίοδος 1976-1995) και ολοκληρώνεται η πλήρης εξυγίανση έκτασης 300.000 τ.μ., με τη συνολική δαπάνη να ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα, στο Στρατώνι, η αποκατάσταση της περιοχής «Καρακόλι» αποτελεί πλέον «case study» στις σπουδές περιβάλλοντος, αφού αποτυπώνει την επιτυχημένη διαχείριση ενός χώρου απόθεσης μετά την ολοκλήρωση της χρήσης του.

Βέλτιστες Πρακτικές Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και καινοτόμες τεχνολογίες

Στα μεταλλεία της ΒΑ Χαλκιδικής εφαρμόζονται επίσης Βέλτιστες Πρακτικές Περιβαλλοντικής Διαχείρισης διεθνώς, όπως είναι για παράδειγμα, η ξηρή απόθεση μεταλλευτικών καταλοίπων, με σημαντική εξοικονόμηση νερού και μικρότερο -κατά 40%- περιβαλλοντικό αποτύπωμα, η λιθογόμωση με επαναχρησιμοποίηση υλικών, αλλά και η διαχείριση υδάτων με ανακύκλωση νερού, ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στην προστασία του περιβάλλοντος. Στα μεταλλεία εξάλλου χρησιμοποιούνται οι πιο σύγχρονες μέθοδοι σε τεχνολογικό επίπεδο, καθώς και καινοτόμες τεχνολογίες που καθιστούν την εξόρυξη απολύτως βιώσιμη.

Η επένδυση της Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς ο σεβασμός στο περιβάλλον επιτυγχάνεται στην πράξη βάσει συγκεκριμένου σχεδίου και αρχών, ενώ αποδεικνύει πως εξορύξεις και προστασία του περιβάλλοντος είναι έννοιες συμβατές, που μπορούν να συνυπάρχουν μέσα σε συγκεκριμένο αξιακό πλαίσιο.