Περιβάλλον: Εδώ και τώρα αλλαγή στο πλαστικό, «προστάζει» η ΕΕ

Είναι χαρακτηριστικό πως το 80% των απορριμμάτων που καταλήγουν στους ωκεανούς είναι πλαστικά, ενώ σύμφωνα με στοιχεία του Κοινού Κέντρου Ερευνών (Top Marine Beach Litter Items in Europe, 2017), τα μισά από τα απορρίμματα που εντοπίζονται στις παραλίες της ΕΕ είναι πλαστικά μιας χρήσης!

Οι Βρυξέλλες χαρακτηρίζουν «επείγουσα ανάγκη» την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων που προέρχονται από τη λανθασμένη απόρριψη των πλαστικών υλών και ζητούν για αυτόν τον σκοπό να συνδράμουν οι εθνικές κυβερνήσεις, η βιομηχανία και οι τοπικές αρχές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναπτύσσει τη στρατηγική της για το πλαστικό με έμφαση στην «κυκλική» προσέγγιση για τα πλαστικά απορρίμματα και στόχο τόσο τα οικονομικά οφέλη που επιφέρει όσο και την προστασία του περιβάλλοντος.

Το πλαστικό δεν «δαιμονοποιείται»

Σε κάθε περίπτωση όμως, η προσέγγιση της ΕΕ δεν «τα βάζει» με το ίδιο το πλαστικό ως υλικό, καθώς αναγνωρίζεται ως ένας «πολύτιμος πόρος» και αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής των πολιτών. Το πρόβλημα εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στον τρόπο με τον οποίο γινόταν έως σήμερα η απόρριψη του πλαστικού -θεωρείται πλέον μεγάλη σπατάλη να απορρίπτεται στους χώρους υγειονομικής ταφής- αλλά και η αλόγιστη χρήση του σε συσκευασίες και προϊόντα μιας χρήσης. Επομένως, στόχος είναι η ενσωμάτωση των βέλτιστων πρακτικών σε όλους τους τομείς και για να συμβεί αυτό, απαιτείται συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών.

Δραστικές αλλαγές από το 2021 έως το 2029

Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για το πλαστικό, αλλά και του Ευρωπαϊκού Green Deal (Πράσινη Συμφωνία) που παρουσιάστηκε μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο, η ΕΕ ανακοίνωσε στόχους για το άμεσο μέλλον, με τα κράτη-μέλη της να έχουν ήδη δεσμευτεί να τους επιτύχουν.

Για παράδειγμα, από το επόμενο έτος, το 2021, τίθεται σε ισχύ η απαγόρευση για τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα μιας χρήσης, τις μπατονέτες, τα καλαμάκια και τους αναδευτήρες ποτών από πλαστικό, ενώ «στο στόχαστρο» μπαίνουν και τα πλαστικά μπουκάλια: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να πετύχουν τον στόχο για συλλογή του 90% το 2029, ενώ όλα τα αντικείμενα που αναφέρονται παραπάνω, θα πρέπει πλέον να προέρχονται τουλάχιστον κατά 25% από ανακυκλωμένο υλικό μέχρι το 2025 και κατά 30% μέχρι το 2030.

Παράλληλα, θα ισχύει η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», βάσει της οποίας οι παραγωγοί έχουν την αυξημένη ευθύνη. Αυτό ισχύει και για τα αλιευτικά εργαλεία, γεγονός που ενδιαφέρει ειδικά την Ελλάδα, καθώς πλέον δεν θα επιβαρύνονται οι αλιείς με το κόστος συλλογής των απολεσθέντων στη θάλασσα εργαλείων.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για το πλαστικό, έως το 2030:

-Όλες οι πλαστικές συσκευασίες που διατίθενται στην ΕΕ θα είναι επαναχρησιμοποιήσιμες ή θα μπορούν να ανακυκλώνονται με οικονομικά αποδοτικό τρόπο.

-Περισσότερα από τα μισά πλαστικά αποβλήτα που παράγονται στην Ευρώπη θα ανακυκλώνονται.

-Η διαλογή και η ανακύκλωση θα έχουν τετραπλασιαστεί σε σύγκριση με το 2015, με αποτέλεσμα τη δημιουργία 200.000 νέων θέσεων εργασίας σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Πρωτοπόρος στην Ελλάδα η Lidl Ελλάς

Σε κάθε περίπτωση, η σωστή και επιτυχημένη εφαρμογή όσων ορίζει η πολιτική της ΕΕ για το πλαστικό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συνεργασία του ιδιωτικού τομέα.

Τα καλά νέα είναι πως σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, μεγάλες επιχειρήσεις έχουν ήδη ενσωματώσει στη στρατηγική τους για το άμεσο και το απώτερο μέλλον, αλλαγές που συντελούν προς αυτή την κατεύθυνση. Το παράδειγμα της Lidl Ελλάς, που είναι πρωτοπόρος στον τομέα αυτό, είναι ενδεικτικό.

Πολύ πριν τις χρονολογίες-ορόσημα που έχει ορίσει η ΕΕ για την εφαρμογή των νέων κανόνων, η Lidl Ελλάς είχε ξεκινήσει να κάνει πράξη πολλούς από αυτούς. Είναι πολύ χαρακτηριστικό το τι συνέβη με την κατάργηση της πλαστικής σακούλας μίας χρήσης, που εφαρμόστηκε στα καταστήματα της αλυσίδας από το 2017: Προέκυψαν 842 τόνοι λιγότερο πλαστικό! Είναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί πως η ανθεκτικότερη σακούλα πολλαπλών χρήσεων που χρησιμοποιούν οι πελάτες της Lidl Ελλάς, προέρχεται από ανακυκλωµένα υλικά κατά 80%, είναι 100% ανακυκλώσιµη και µπορεί να μεταφέρει βάρος 10 κιλών.

Επιπλέον, η κατάργηση της περιμετρικής σακούλας στις συσκευασίες των χαρτικών στην παλέτα, είχε ως αποτέλεσμα 475 τόνους λιγότερο πλαστικό από το τέλος του 2017.

Αξίζει απλώς να σημειώσουμε πως μικρές αλλά ουσιαστικές αλλαγές στην παραγωγή των πλαστικών μπουκαλιών αποφέρουν ετησίως πάνω από 100 τόνους λιγότερο πλαστικό. Συγκεκριμένα, από τη μείωση του πάχους των πλαστικών μπουκαλιών αναψυκτικού προκύπτουν ετησίως 65 τόνοι, ενώ 42 τόνοι κάθε χρόνο προέρχονται από τη μείωση του βάρους στο καπάκι του εμφιαλωμένου νερού. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός πως πρώτα στην αλυσίδα καταστημάτων της Lidl Ελλάς, καταργήθηκαν οριστικά όλα τα πλαστικά μιας χρήσης, ενώ τα πλαστικά καλαμάκια έχουν αντικατασταθεί από χάρτινα και βιοδιασπώμενα.

Μάλιστα, ήδη η εταιρεία έχει εγκαταστήσει εννέα κέντρα ανταποδοτικής ανακύκλωσης, είναι χορηγός στα δύο πρώτα πάρκα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και συμμετέχει στη διεθνή στρατηγική για το πλαστικό, με το όνομα REset Plastic. Έτσι, η Lidl Ελλάς μέχρι το 2025 δεσμεύεται για 20% λιγότερο πλαστικό στις συσκευασίες προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, που παράλληλα θα είναι 100% ανακυκλώσιμες.

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας REset Plastic, που είναι μια ολιστική, διεθνής στρατηγική, έχουν αναπτυχθεί πέντε τομείς δράσης: Η αποφυγή, ο (επανα)σχεδιασμός, η ανακύκλωση, η απομάκρυνση και η έρευνα και καινοτομία. Έτσι μειώνεται η χρήση του πλαστικού και κλείνει ο κύκλος στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας.

Τι σημαίνουν όλα τα παραπάνω; Πως η Lidl Ελλάς πρωτοπορεί και κάνει πράξη την ευρωπαϊκή στρατηγική για το πλαστικό έγκαιρα και ολοκληρωτικά, προστατεύοντας το περιβάλλον και δίνοντας νέα ώθηση στην οικονομία.