Φορολογικές αμαρτίες σε... τριγωνικό μοτίβο
Στο στόχαστρο του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη βρίσκονται οι τριγωνικές συναλλαγές. Μια παλιά «αμαρτωλή» ιστορία με πλούσιο παρελθόν την οποία οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις την άφηναν ν΄ανθίζει με βαρύ κόστος για όλους!
ΤΟ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΦΟΡΟΑΠΟΦΥΓΗΣ ΜΕΣΩ OFFSHORE
Της Γεωργίας Λινάρδου
Τέτοιο μήνα ένα χρόνο πριν, η προηγούμενη κυβέρνηση περνά τροπολογία στη Βουλή, μέσω της οποίας νομιμοποιεί τις τριγωνικές συναλλαγές μέσω offshore εταιρειών. Προκλήθηκαν έντονες αντιδράσεις. Η τροπολογία πέρασε, παρά και το γεγονός ότι στα αρχεία του Κράτους υπήρχαν (και υπάρχουν) μελέτες και εκθέσεις περί πάταξης της φοροδιαφυγής και την καταπολέμηση της διαφθοράς στη χώρα μας οι οποίες έμειναν αναξιοποίητες, τουλάχιστον ως προς τους πυλώνες εφαρμογής τους. Και παρά το γεγονός ότι εκείνη η τροπολογία κόστισε εκατομμύρια ευρώ στα δημόσια ταμεία.
Έχω μπροστά μου την έκθεση της Γενικής Γραμματείας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του υπουργείου Δικαιοσύνης, η οποία αναφέρεται στα Πεπραγμένα της περιόδου 2012-2014. Υπογράφεται από τον Γενικό Γραμματέα Γιώργου Σούρλα. Στην έκθεση αυτή υπάρχει ειδικό κεφάλαιο για τις «τριγωνικές συναλλαγές» οι οποίες θεωρούνται οι πιο προκλητικές και μεγάλου μεγέθους απάτες φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, μέσω των offshore εταιρειών.
Πώς ακριβώς γίνονται; Τα τιμολόγια των προϊόντων που εισάγονται δεν εκδίδονται απευθείας από τις χώρες προέλευσης από την προμηθεύτρια εταιρεία, αλλά από χώρες των λεγόμενων φορολογικών παραδείσων. Με αυτόν τον τρόπο παρέχεται η δυνατότητα μέσω offshore εταιρειών του προμηθευτή ή συνεργαζόμενων με αυτόν, να εκδίδουν τιμολόγια που δικαιολογούν πλήρως τη μη καταβολή φόρων.
Ο Γ. Σούρλας αναφέρει μεταξύ άλλων πως: «Κατά το πρόσφατο παρελθόν, στη χώρα μας, έγινε προσπάθεια αντιμετώπισης του φαινομένου της διεθνούς φοροαποφυγής που επιτυγχάνεται μέσω «αμαρτωλών» τριγωνικών συναλλαγών, με τη θέσπιση (ν.3842/2010) αμάχητων τεκμηρίων όταν για τις συναλλαγές μεσολαβούν off shore εταιρείες που έχουν έδρα κράτη - μη συνεργάσιμα ή με προνομιακό φορολογικό καθεστώς. Η διάταξη όμως αυτή δεν «ευδοκίμησε». Με τον ν. 4110/2013 επανήλθε το μαχητό τεκμήριο μόνο σε δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν μετά το έτος 2013 (χρήση 2012) και δεν συμπεριελήφθησαν οι οικονομικές χρήσεις 2010-2011. Αυτό είχε, ως συνέπεια, το γεγονός ότι, παρά την κατάργηση της παραπάνω αναφερόμενης διάταξης, οι δαπάνες που είχαν πραγματοποιηθεί με τριγωνικές συναλλαγές μέσω offshore εταιρειών, στις οικονομικές χρήσεις 2010 και 2011, δεν αναγνωρίζονταν ως εκπιπτόμενες, κατ' αμάχητο μάλιστα τεκμήριο και συνεπώς αποτελούσαν φορολογητέα ύλη επί της οποίας έπρεπε να επιβληθούν φόροι. Στη συνέχεια έγινε σχετική ρύθμιση με τον ν. 4250/2014 και για τις οικονομικές χρήσεις των ετών 2010-2011. Έκτοτε επιτρέπεται σε μεγάλες επιχειρήσεις να τιμολογούν την αξία των εμπορευμάτων σε τρίτες χώρες, πληρώνοντας εκεί χαμηλότερους φόρους και εμφανίζοντας στην Ελλάδα ελάχιστα κέρδη».
Μέχρι το 2010 το μεγάλο πάρτι, μετά το... χάος και άλλα «δωράκια»
Άνθρωποι της αγοράς αναφέρουν πως μέχρι το 2010 μέσω τριγωνικών συναλλαγών με offshore παραδείσους, εξελίσσονταν ένα ξέφρενο «πάρτι» φοροδιαφυγής (αλίμονο τι θα γράψει η ιστορία για το 2004). Μετά το 2010 με μία σειρά τροπολογιών, διατάξεων,παρεμβάσεων, εγκυκλίων κτλ., μέσω των οποίων γινόταν προσπάθεια να συμμαζευτεί το «όργιο», τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών υπ έπεφταν από το ένα τραγικό λάθος στο άλλο με συνέπεια να την πληρώνουν ακόμη και εταιρείες που δεν ήταν... «ελέφαντες».
Το αποτέλεσμα; Απίστευτη σύγχυση στην αγορά, συνέχιση της φοροδιαφυγής μέσω τριγωνικών συναλλαγών με offshore κι εν τέλει μηδέν εις το πηλίκον.
Γιατί πρέπει να μας αφορούν οι τριγωνικές συναλλαγές;
Ευθύνονται οι τριγωνικές συναλλαγές με offshore επειδή πληρώνουμε πανάκριβα τα προϊόντα στη χώρα μας;
Ανασύρω ένα ιδιαιτέρως ενδιαφέρον απόσπασμα από μελέτη του Τμήματος Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (Οι υπεράκτιες εταιρείες και οι τριγωνικές συναλλαγές στο λιανεμπόριο):
Η ελληνική Αλφα ΑΕ αγοράζει εμπορεύματα αξίας από τη χώρα Α με 500 ευρώ. Τα εμπορεύματα τιμολογούνται με 2500 ευρώ. Επομένως, αν πωληθούν για 2000 ευρώ, φορολογούνται στην τιμή των 500 ευρώ και όχι των 2500 ευρώ. Αυτό επιτυγχάνεται με την ίδρυση συνδεδεμένης offshore εταιρείας σε χώρα μέλος της ΕΕ, διότι δεν αποδίδεται ΦΠΑ, ούτε φορολογούνται οι υπηρεσίες στην Ελλάδα (λόγω του γεγονότος ότι η χώρα είναι μέλος της ΕΕ και υπάρχει σύμβαση διπλής φορολογίας) και για την τιμολόγηση των υπηρεσιών χρησιμοποιείται η offshore εταιρεία. Αυτή η διαδικασία έχει σαν αποτέλεσμα τη μετατόπιση κερδών από την Ελλάδα στον φορολογικό παράδεισο και αυτό μεταφράζεται σε υψηλότερα κέρδη για την επιχείρηση Αλφα ΑΕ.
Από την άλλη πλευρά, οι επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία της Ελλάδας έγκειται στο γεγονός ότι η παραγωγή, η μεταφορά και η διανομή του προϊόντος δεν είναι αποτελεσματική και επιπλέον χάνει φορολογικά. Πρώτον, μέσω της μη δήλωσης χρηματικών ποσών της τάξεως άνω του 10% της αξίας του εμπορεύματος που παραμένουν στο εξωτερικό στο όνομα του ιδιοκτήτη της offshore και δεύτερον, μέσω του περιορισμού των κερδών της ελληνικής επιχείρησης, αφού την υπερτιμολόγηση των εμπορευμάτων την επωφελείται ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης ως φυσικό πρόσωπο ή ο αντιπρόσωπος. Επιπλέον, υπάρχουν υπερτιμολογημένα προϊόντα στον τελικό καταναλωτή που δεν αντικατοπτρίζουν την οικονομική ευημερία του κράτους.
«Δωράκια» ή όχι;
Οπως και να' χει, είναι μεγάλο το στοίχημα του υπουργού Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη ο οποίος έθεσε σε προτεραιότητα την κάθαρση των τριγωνικών συναλλαγών με υπεράκτιες εταιρείες. Θα καταφέρει να βάλει τάξη περιορίζοντας την οικονομική αιμορραγία με ένα σύστημα δίκαιο προς πάσα κατεύθυνση;
Πάντως, και στην προηγούμενη κυβέρνηση υπήρχαν αντίθετες φωνές για τα λάθος τεκταινόμενα στη διαχείριση του θέματος. Δεν κατάφεραν, όμως, να συνθέσουν έναν δημιουργικό διάλογο προχωρώντας μπροστά την δουλειά. Στοιχείο αδυναμίας και ανεπάρκειας.
Με ενδιαφέρον παρακολούθησα την «κόντρα» του Γενικού Γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Γ. Σούρλα με τον πρώην Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων του υπουργείου Οικονομικών Χ. Θεοχάρη και νυν βουλευτή με το Ποτάμι. Ο Γ. Σούρλας του επέρριψε ευθύνες υποστηρίζοντας πως δέκα μήνες πριν παραιτηθεί από το υπουργείο Οικονομικών, με εγκύκλιο ουσιαστικά «χάρισε» πρόστιμα σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται μέσω offshore.
Ο Χ. Θεοχάρης απάντησε μεταξύ άλλων πως: «Οι τριγωνικές συναλλαγές στον 3842/2010 είχαν οριστεί με λανθασμένο τρόπο, και συνεπώς συμπεριλάμβαναν και χρηματιστηριακές συναλλαγές που εξ ορισμού έχουν διαφανή τιμολόγηση, καθώς οι τιμές των χρηματιστηρίων είναι δημόσιες. Δεν νοούνται τριγωνικές συναλλαγές όταν είναι γνωστή η τιμή, καθώς ο σκοπός των συναλλαγών αυτών είναι να αποκρύψουν την πραγματική τιμή αγοράς. Με το να τις περιλάβει στις τριγωνικές συναλλαγές, ο νόμος οδήγησε στο παράδοξο να μην αναγνωρίζεται ως έξοδο των διυλιστηρίων η αγορά του αργού πετρελαίου και συνεπώς να φορολογούνται αυτά, στον τζίρο αντί στα κέρδη. Αν επιμέναμε σε αυτή την πρακτική θα οδηγούμασταν σε πρόστιμα, στα δύο διυλιστήρια, που ξεπερνούσαν την αξία των ίδιων των επιχειρήσεων και συνεπώς θα τα οδηγούσαμε μαθηματικά στο κλείσιμο. Δεν θα είχαμε δηλαδή ως χώρα πετρέλαιο».
Ενδιαφέρουσα απάντηση. Αφ' ενός μεν αναδεικνύει την αδυναμία-ανικανότητα των προηγούμενων από αυτόν να βάλουν τάξη, αφ' ετέρου παραδέχεται και το δικό του πρόβλημα να αντιμετωπίσει ως Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων ένα τόσο νευραλγικό ζήτημα για την ελληνική οικονομία την ώρα, μάλιστα, που αυτή καταρρέει. Άσε που από την απάντηση κατάλαβα ότι εν τέλει στη χώρα μας τριγωνικές συναλλαγές με offshore πραγματοποιούν κυρίως δύο διυλιστήρια. Και οι άλλοι; Δεν υπήρχαν-υπάρχουν άλλοι; Πόσους εντόπισε ο πρώην Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων; Κι αν υποθέσουμε ότι έχει δίκιο –τελείως άδικο κανείς δεν έχει- ποιο είναι το αποτέλεσμα της δουλειάς ενός τεχνοκράτη με γνώσεις; Κατάφερε επί των ημερών του να φέρει τη μεγάλη αλλαγή; Η μήπως όχι;
Σ.σ., «Οσοι, λοιπόν, δεν έχουν άμεση γνώση των θεμάτων αυτών, θα ήταν φρόνιμο να μην δημιουργούν εντυπώσεις για δικούς τους λόγους», απάντησε ο Χ. Θεοχάρης στον Γ. Σούρλα για ένα θέμα που προσωπικό δεν είναι, αλλά εθνικό. Θνητά Φρονείν. Νομίζω...
