Πως η αναβάθμιση του ESΜ προστατεύει τους Έλληνες φορολογουμένους και βοηθά τις ελληνικές τράπεζες

Εξ αυτών, τα 50 δισ. ευρώ ή το 15% στου συνόλου, αφορούσαν στην κεφαλαιακή ενίσχυση που δόθηκε προς τις ελληνικές τράπεζες από τους Έλληνες φορολογουμένους. Αν μάλιστα ληφθούν υπόψη και οι εγγυήσεις και οι παρεμβάσεις στο ενεργητικό των τραπεζών, τότε οι κρατικές ενισχύσεις προς τις τράπεζες της ευρωζώνης ξεπερνούν τα 3,5 τρισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας.

Τα μεγέθη αυτά βοηθούν να καταστεί πιο κατανοητή η αξία της απόφασης που έλαβε τη Δευτέρα το Eurogroup, για την αναθεώρηση της Συνθήκης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕSM), ώστε ο ESM να μπορεί από το 2022 να προσφέρει μια πιστωτική γραμμή τελευταίας καταφυγής (backstop) στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Εξυγίανσης Τραπεζών (SRF). Πιο απλά ο ESM θα αναλάβει τη χρηματοδότηση του SRF σαν τελευταίο «καταφύγιο» εάν και εφόσον το Ταμείο αυτό χρειασθεί νέα κεφάλαια σε περίπτωση εκτεταμένης τραπεζικής κρίσης.

Ο ESM είναι καλά εξοπλισμένος για να ενεργεί ως τελευταίο «καταφύγιο» του SRF, δεδομένης της ισχυρής παρουσίας του στην αγορά ομολόγων και της εμπειρίας που έχει στην έκδοση χρέους εν μέσω κρίσης.

Ως backstop ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα διπλασιάσει τους πόρους για την εξυγίανση των τραπεζών (1% των καλυμμένων καταθέσεων με ανώτατο όριο 68 δισ. ευρώ) και θα εξασφαλίσει την άμεση διαθεσιμότητά τους. Είτε ζητηθεί είτε όχι, αυτή η διασφάλιση θα καθησυχάσει τις αγορές. Η απλή ύπαρξή του ESM ως χρηματοδότη των τραπεζικών εξυγιάνσεων θα εμποδίσει τη μετάδοση και τη διάχυση μιας κρίσης , ιδιαίτερα εάν βρεθούμε σε μια κατάσταση που πολλές τράπεζες θα αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα προβλήματα.

Η πιστωτική γραμμή τελευταίας καταφυγής του ESM θα προστατεύσει καλύτερα τις κυβερνήσεις από το να αναγκαστούν να διασώσουν τις προβληματικές τους τράπεζες, με λεφτά των φορολογουμένων, όπως συνέβη μεταξύ 2012 και 2015 στην Ελλάδα, ενώ είναι μια λύση δημοσιονομικά ουδέτερη, καθώς τα κεφάλαια θα ανακτηθούν πλήρως από τον ίδιο τον τραπεζικό τομέα (αποφεύγεται η χρήση χρημάτων των φορολογουμένων).

Έτσι, μόλις τα κράτη μέλη της ευρωζώνης ολοκληρώσουν τη διαδικασία επικύρωσης, το κοινό backstop θα είναι άμεσα διαθέσιμο καθώς όλες οι επιχειρησιακές και νομικές ρυθμίσεις έχουν προκαθοριστεί μεταξύ των θεσμικών οργάνων.

Σύμφωνα με τον ESM, το backstop εκτιμάται πως θα είναι ένα θεμελιώδες ορόσημο στην τραπεζική ένωση της ζώνης του ευρώ και θα εξασφαλίσει έναν ασφαλέστερο και πιο σταθερό τραπεζικό τομέα. Αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες θα γίνουν πιο αποτελεσματικές και ακόμη πιο ασφαλείς, ένα κρίσιμο στοιχείο για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την πανδημία και για την επακόλουθη φάση ανάκαμψης.