Επικουρική ασφάλιση: Τι είναι και πώς θα λειτουργεί ο «ατομικός κουμπαράς»

Τη δημιουργία «ατομικού κουμπαρά» για κάθε νέο ασφαλισμένο μετά την 1η Ιανουαρίου 2022, τη λειτουργία κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στην επικουρική ασφάλιση, καθώς και τη διασφάλιση των υφιστάμενων επικουρικών και κύριων συντάξεων, περιλαμβάνουν οι βασικοί άξονες της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας.

Ποιους ασφαλισμένους αφορά:

Το νέο σύστημα Επικουρικής Ασφάλισης αφορά:

• Τους νέους μισθωτούς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας
• Τους νέους αυτοαπασχολούμενους που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας και απασχολούνται σε κλάδους στους οποίους σήμερα είναι υποχρεωτική η επικουρική ασφάλιση (π.χ. μηχανικοί, δικηγόροι), και
• Σε εθελοντική βάση, όλους τους υφιστάμενους εργαζομένους (μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους) ηλικίας έως 35 ετών.

Ποιους ασφαλισμένους δεν αφορά:

Το νέο σύστημα Επικουρικής Ασφάλισης δεν αφορά:

• Τους σημερινούς συνταξιούχους
• Τους σημερινούς σφαλισμένους άνω των 35 ετών, και,
• Τους σημερινούς ασφαλισμένους κάτω των 35 ετών οι οποίου θα επιλέξουν να παραμείνουν στο υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης.

Το Newsbomb.gr επικοινώνησε με τον γνωστό δικηγόρο Κώστα Τσουκαλά για να μας ενημερώσει για όλες τις λεπτομέρειες του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης.

«Το ερώτημα που προκύπτει είναι πως θα καλυφθεί το κόστος μετάβασης σε ένα τέτοιο σύστημα» τόνισε ο δικηγόρος.

Όπως επισημαίνει ο κ. Τσουκαλάς «η ενίσχυση των κεφαλαιοποιητικών πυλώνων θα δημιουργήσει ένα χρηματοδοτικό "κενό" καθώς μέρος των εισφορών των εργαζομένων θα κατευθύνεται προς τις μελλοντικές συντάξεις τους και όχι προς την κάλυψη των συντάξεων των σημερινών συνταξιούχων.

«Πώς θα χρηματοδοτηθούν οι καταβαλλόμενες συντάξεις αλλά και οι συντάξεις όσων είναι πάνω από 35 έτη, αφού οι εισφορές των νεότερων τους δεν θα χρηματοδοτούν τις τρέχουσες υποχρεώσεις του δημόσιου ασφαλιστικού συστήματος αλλά ιδιωτικά ασφαλιστικά συστήματα» διερωτάται ο γνωστός δικηγόρος.

Μέχρι σήμερα δεν έχει απαντηθεί το ερώτημα αυτό. Έτσι σύμφωνα με τον κ. Τσουκαλά «ελλοχεύει ο κίνδυνος η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών που κατευθύνονται στο σύστημα να οδηγήσει σε μερική αδυναμία καταβολής των σημερινών επικουρικών συντάξεων και συνακόλουθα σε μείωση τους. Διαφορετικά , αφού δεν θα χρησιμοποιούνται οι εισφορές από τις τρέχουσες συντάξεις , ενδέχεται να αναγκαστούν οι φορολογούμενοι στο μέλλον να ανακεφαλαιποιήσουν τα ελλείμματα του ασφαλιστικού συστήματος» διευκρινίζει ο δικηγόρος.

Ύψος Εισφορών

Οι ασφαλιστικές εισφορές παραμένουν οι ίδιες με το σημερινό σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Δηλαδή, το συνολικό ύψος για τους μισθωτούς είναι 6% και επιμερίζεται σε 3% για τον εργαζόμενο και 3% για τον εργοδότη επί των ασφαλιστέων αποδοχών. Οι εισφορές για τους αυτοαπασχολούμενους θα υπολογίζονται βάσει των ασφαλιστικών κατηγοριών που ισχύουν και σήμερα.

Από το διανεμητικό σύστημα στο κεφαλαιοποιητικό

Το ελληνικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης είναι από τα ελάχιστα στην Ευρώπη, που έχουν εξ υπαρχής δομηθεί, στην αναδιανεμητική λειτουργία, κατά τρόπο αποκλειστικό.

Βασικό χαρακτηριστικό του υφιστάμενου ασφαλιστικού μας συστήματος είναι ότι το σύνολο των εισφορών (κύριας και επικουρικής ασφάλισης) των σημερινών εργαζομένων χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των συντάξεων των σημερινών συνταξιούχων (σ.σ. διανεμητικό σύστημα), κάτι που αυξάνει την έκθεση στο ρίσκο της δημογραφικής γήρανσης.

Tο νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης είναι κεφαλαιοποιητικό, δηλαδή οι εισφορές των νέων εργαζομένων, αντί να χρηματοδοτούν τις επικουρικές συντάξεις των τωρινών συνταξιούχων, θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται για τις συντάξεις των ίδιων των ασφαλισμένων.

Ωστόσο όπως υπογραμμίζουν δικηγόροι - εργατολόγοι στο Newsbomb.gr «το κεφαλαιοποιητικό σύστημα σε καμία περίπτωση δεν εγγυάται τις προσδοκώμενες αποδόσεις των επενδεδυμένων κεφαλαίων και το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από την κατανομή και επιλογή των επενδύσεων, από τη διαχείριση των κινδύνων, από την πορεία των κεφαλαιαγορών και την πορεία της οικονομίας».

Ατομικός «κουμπαράς»

Για κάθε νέο ασφαλισμένο θα δημιουργηθεί ατομικός λογαριασμός στον οποίο θα καταγράφονται οι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη για τον μισθωτό ή από τον ίδιο εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο καθώς και οι αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του.

Το Δημόσιο θα έχει τη εποπτεία, ενώ όλη η διαχείριση θα ανήκει πλέον σε ιδιώτες διαχειριστές, που θα είναι τράπεζες, επενδυτικές εταιρείες ή ασφαλιστικές εταιρίες.

Όπως υπογραμμίζει ο κ. Τσουκαλάς στο Newsbomb.gr «η μετάβαση σε αμιγώς κεφαλαιοποιητικό σύστημα προφανώς μειώνει τον διανεμητικό χαρακτήρα της ασφάλισης , σε βάρος προφανώς των χαμηλόμισθων που έως τώρα ανέμεναν από το ασφαλιστικό σύστημα μια υποστηρικτική μεταχείριση ώστε να έχουν ένα ελάχιστο αξιοπρέπες επίπεδο διαβίωσης» είπε.

Ανά πάσα στιγμή ο ασφαλισμένος θα μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες, μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του ή του κινητού του τηλεφώνου όπως, για παράδειγμα, μπορεί σήμερα να ελέγξει την κίνηση του τραπεζικού του λογαριασμού.

Η μεταρρύθμιση γίνεται για να περιοριστούν οι κίνδυνοι του ασφαλιστικού μας συστήματος που απορρέουν από τη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού.

Σήμερα το σύνολο του ασφαλιστικού μας συστήματος - κύρια και επικουρική ασφάλιση - είναι εκτεθειμένο στη δημογραφική γήρανση καθώς είναι και οι δυο διανεμητικού χαρακτήρα. Με την προσθήκη κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στην επικουρική ασφάλιση επιτυγχάνεται διασπορά ρίσκου και αντιμετωπίζεται μέρος του δημογραφικού ρίσκου.

Στο σημερινό σύστημα ολοένα και μικρότερος αριθμός εργαζομένων πληρώνει για τις συντάξεις ολοένα και περισσότερων συνταξιούχων, με αποτέλεσμα τη μείωση της αναλογίας της επικουρικής σύνταξης προς το μέσο μισθό. Στο νέο σύστημα οι επικουρικές συντάξεις θα καθορίζονται από τις αποδόσεις των επενδύσεων των εισφορών των ασφαλισμένων, οι οποίες – με βάση τη διεθνή εμπειρία – μακροχρονίως είναι πολύ υψηλότερες από τις αποδόσεις των διανεμητικών συστημάτων.

Tο βασικό χαρακτηριστικό του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης

Με το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης, οι εισφορές των νέων -αντί να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των συντάξεων των σημερινών συνταξιούχων, θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται.

Οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης κάθε νέου ασφαλισμένου θα μπαίνουν στον ατομικό του «κουμπαρά» και θα επενδύονται (αντί να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των σημερινών συντάξεων).

Ο ασφαλισμένος θα βλέπει στον «ατομικό» του κουμπαρά τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη ή τον ίδιο (εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο). Ανά πάσα στιγμή θα μπορεί να ελέγξει τις αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του, μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του ή του κινητού του τηλεφώνου, όπως για παράδειγμα, μπορεί σήμερα να ελέγξει την κίνηση του τραπεζικού του λογαριασμού

Όταν ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτηθεί θα λαμβάνει επικουρική σύνταξη βασισμένη στο ποσό των εισφορών του και στην απόδοση των επενδύσεών του. Συνεπώς, δεν θα εξαρτάται η επικουρική του σύνταξη από το δημογραφικό, δηλαδή από το πλήθος των εργαζομένων σε σχέση με το πλήθος των συνταξιούχων, αλλά από τις αποδόσεις των επενδύσεων.

Αξίζει να σημειωθεί πως το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης παραμένει δημόσιο, ως μέρος του πρώτου πυλώνα ασφάλισης, για τον οποίο το κράτος και συνταγματικά φέρει την πλήρη ευθύνη και εγγυάται για αυτόν.

Πώς θα επενδύονται τα χρήματα των εισφορών

Στο πλαίσιο του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης θα συσταθεί ένα νέο Δημόσιο Ταμείο, το οποίο θα έχει την αποκλειστική ευθύνη για τη διαχείριση των εισφορών των ασφαλισμένων. Οι επενδύσεις θα γίνονται σε αυστηρό πλαίσιο ελέγχου και εποπτείας από εποπτικές Αρχές, ενώ θα καθορίζεται ανώτατη έκθεση ανά είδος επένδυσης προκειμένου να υπάρχει διασπορά του ρίσκου της αγοράς.

Το Δημόσιο Ταμείο θα μπορεί να συνεργάζεται με διαχειριστές κεφαλαίων. Υπογραμμίζεται ότι οι εισφορές των ασφαλισμένων θα παραμένουν στην ευθύνη και ιδιοκτησία του Δημόσιου Ταμείου. Ασφαλισμένοι και μελλοντικοί συνταξιούχοι θα συμβάλλονται αποκλειστικά με το Δημόσιο Ταμείο, το οποίο θα είναι ο μοναδικός υπεύθυνος απέναντί τους για τη διαχείριση των εισφορών, τις επενδύσεις και την καταβολή των επικουρικών συντάξεων.

Η εμπειρία άλλων χωρών δείχνει ότι μακροπρόθεσμα -και η ασφάλιση έχει μακροπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς δίνονται εισφορές σήμερα για λήψη σύνταξης σε 30-40 χρόνια - τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα εξασφαλίζουν υψηλότερες συντάξεις από το σημερινό (διανεμητικό) σύστημα επικουρικής ασφάλισης.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Με διαδικασίες εξπρές οι επιστροφές φόρων – Ποιοι έχουν προτεραιότητα