Υποχρέωση των ορκωτών ελεγκτών η αναφορά περιπτώσεων απάτης - Επαγγελματικό σκεπτικισμό ζητά η ΕΛΤΕ

Η ΕΛΤΕ κάλεσε τις ελεγκτικές εταιρείες και τους ορκωτούς λογιστές να υποβάλλουν σχόλια σε προς διαβούλευση έγγραφο του Διεθνούς Συμβουλίου Προτύπων Ελέγχου και Διασφάλισης (International Auditing and Assurance Standards Board - IAASB) της Διεθνούς Ομοσπονδίας Λογιστών (International Federation of Accountants - IFAC), το οποίο σχετίζεται με υποθέσεις απάτης και πλασματικές οικονομικές καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη συνέχιση της δραστηριότητας των οικονομικών οντοτήτων.

Μπορεί το IAASB να εξέδωσε το σχετικό κείμενο προς διαβούλευση μετά το τεράστιο σκάνδαλο της γερμανικής Wirecard, της εταιρείας επεξεργασίας πληρωμών που «φούσκωσε» με πλαστά οικονομικά δεδομένα τα περιουσιακά της στοιχεία κατά 2,6 δισ. δολάρια, ωστόσο οι αναφορές που υπάρχουν σε αυτό αφορούν και στην Ελλάδα, η οποία την τελευταία τριετία έχει αντιμετωπίσει σκάνδαλα όπως αυτά της Folli Follie, της MLS και της Creta Farm, όπου οι λογιστικές αλχημείες ήταν ο κανόνας.

Η ΕΛΤΕ με το κείμενο της IAASB που έθεσε υπόψη των ελεγκτικών εταιρειών και των ορκωτών ελεγκτών υπογραμμίζει τους διακριτούς ρόλους στο οικοσύστημα χρηματοοικονομικής αναφοράς, που λειτουργούν ως δικλίδες ασφαλείας στην αποτροπή της απάτης.

Όπως υπογραμμίζεται, ο ρόλος των εταιρειών είναι η προετοιμασία των οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα ισχύοντα χρηματοοικονομικά πλαίσια αναφοράς, αλλά και η διασφάλιση του εσωτερικού ελέγχου που σχετίζεται με τις οικονομικές καταστάσεις. Ο ρόλος των εξωτερικών ελεγκτών είναι να αξιολογούν τις οικονομικές καταστάσεις σύμφωνα με τα λογιστικά πρότυπα, να αναφέρονται με σαφήνεια στους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων και να επισημαίνουν τα ζητήματα που επιβάλλεται στους Διοικούντες την εκάστοτε εταιρεία. Ο ρόλος των εποπτών και των κυβερνήσεων είναι να καθιερώνουν και να επιβάλουν νομικές και άλλες υποχρεώσεις και κανονιστικές απαιτήσεις και αναπτύσσουν και εξελίσσουν τα λογιστικά πρότυπα.

Στη βάση αυτή, η έκθεση που έστειλε προς διαβούλευση η ΕΛΤΕ αναφέρει πως τα ελεγκτικά πρότυπα απαιτούν από τους ορκωτούς να σχεδιάζουν και να διενεργούν τους ελέγχους τους με επαγγελματικό σκεπτικισμό (professional skepticism), δηλαδή με την συναίσθηση ότι ενδέχεται να υπάρχουν ανακρίβειες στις οικονομικές καταστάσεις. Ο επαγγελματικός σκεπτικισμός θα πρέπει να θέτει τον ορκωτό σε επιφυλακή σε περιπτώσεις όπου:

• Τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκομίζονται έρχονται σε αντίθεση με άλλα στοιχεία του ελέγχου.
• Υπάρχουν πληροφορίες που θέτουν υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία των εγγράφων και των απαντήσεων που θα αξιοποιηθούν ως ελεγκτικά τεκμήρια.
• Υφίστανται συνθήκες που ενδέχεται να υποδηλώνουν πιθανή απάτη.
• Υπάρχουν περιπτώσεις που απαιτούν πρόσθετες διαδικασίες ελέγχου και επαλήθευσης πέραν από εκείνες που απαιτούνται από τα ελεγκτικά πρότυπα.