Πώς μπορούν να διεκδικήσουν αποζημιώσεις όσοι υπέστησαν ζημιές ή τραυματίσθηκαν από πτώσεις δέντρων

Μια σειρά από δικαστικές αποφάσεις προσδιορίζουν την αστική ευθύνη των Δήμων στις σχετικές περιπτώσεις πτώσης δέντρων , κατά τις οποίες προκαλούνται ζημιές σε αυτοκίνητα ή σε άλλα περιουσιακά στοιχεία πολιτών.

Σύμφωνα με τη δικηγόρο Νάντια Κωνστάντου είναι βάσιμη η αγωγή κατά Δήμου προς αποκατάσταση θετικής και αποθετικής ζημίας, λόγω της βλάβης και της συνακόλουθης μείωσης της αξίας που προκλήθηκε σε ιδιωτικής χρήσης επιβατηγό αυτοκίνητο από πτώση κλαδιού δένδρου επί αυτού.

Όπως εξηγεί, σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου (ΜΔΠρΠειρ Α 132/2019) αποτελεί υποχρέωση του Δήμου η λήψη προληπτικών μέτρων αναγκαίων για τη συντήρηση, διασφάλιση και προστασία των χώρων πρασίνου και των λοιπών υπαίθριων κοινόχρηστων χώρων που εμπίπτουν στην τοπική του αρμοδιότητα, και υποχρέωσή του να μεριμνά για την προστασία της περιουσίας των πολιτών και για την ασφαλή εκ μέρους τους χρήση των κοινοχρήστων χώρων.

Αλλά και από τις διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, ΦΕΚ 114 Α/8.6.2006), συνάγεται ότι κάθε Δήμος είναι αρμόδιος για τη λήψη προληπτικών μέτρων αναγκαίων για τη συντήρηση, διασφάλιση και προστασία των χώρων πρασίνου και των λοιπών υπαίθριων κοινόχρηστων χώρων που εμπίπτουν στην τοπική του αρμοδιότητα, ιδίως δε των δένδρων και δενδροστοιχιών, οφείλοντας, παράλληλα, να μεριμνά για την προστασία της περιουσίας των πολιτών και για την ασφαλή εκ μέρους τους χρήση των κοινοχρήστων χώρων.

Ειδικότερα, επιβάλλεται σε βάρος του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, υποχρέωση να προβαίνει σε κάθε αναγκαία ενέργεια και να λαμβάνει, προληπτικώς, όλα τα κατάλληλα μέτρα για να αποτρέψει την πτώση των δένδρων ή κλαδιών τους, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ασφαλής κίνηση των πεζών και οχημάτων και η στάθμευση των τελευταίων στις παρακείμενες δημοτικές οδούς ή σε δημοτικούς χώρους στάθμευσης.

Αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικράτειας έχουν ήδη κρίνει σχετικές υποθέσεις. Σύμφωνα με την κ. Κωνστάντου αν τα αρμόδια όργανα του Δήμου, κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, παραλείψουν να προβούν, όπως οφείλουν, στη λήψη των απαραίτητων προστατευτικών μέτρων συντήρησης των δένδρων που είναι φυτεμένα εντός των ορίων του Δήμου, παράλειψη η οποία είναι πιθανό, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, να προκαλέσει απόσπαση κλώνων και ατύχημα σε διερχόμενα ή σταθμευμένα οχήματα ή πρόσωπα, το νομικό πρόσωπο ευθύνεται σε αποζημίωση για την ζημία που προκλήθηκε, συνεπεία της παράλειψης αυτής, βάσει των άρθρων 105-106 του ΕισΝΑΚ, και μάλιστα χωρίς να απαιτείται να αποδειχθεί υπαιτιότητα των αρμοδίων οργάνων του, λόγω της καθιερούμενης με τις ίδιες ως άνω διατάξεις αντικειμενικής ευθύνης του (πρβλ. ΣτΕ 3098/2015, ΔΕφΑθ 5124/2014, 70/2006).

Εξάλλου, το ΣτΕ έχει κρίνει (ΣτΕ 3098/2015) πως η απόσπαση ακόμη και ολόκληρων δένδρων σε περίπτωση κακοκαιρίας (δυνατού ανέμου με προηγηθείσες βροχοπτώσεις), δεν μπορεί να θεωρηθεί απρόβλεπτο και αναπόφευκτο γεγονός, αλλά πιθανό, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και δυνάμενο να αποφευχθεί με την καταβολή της επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου (συντήρηση ή κοπή του δένδρου).

Στη βάση αυτή, ο θιγόμενος πολίτης του οποίου το όχημα υπέστη υλικές ζημιές από πτώση δέντρου ή κλαδιού, ακόμα και σε περίπτωση κακοκαιρίας, δικαιούνται να στραφεί κατά του Δήμου, του οποίου τα όργανα δεν προέβησαν στις ενδεδειγμένες ενέργειες κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και παρέλειψαν, παρά τον νόμο, τη λήψη όλων των ενδεικνυόμενων από τις περιστάσεις μέτρων για την καλή συντήρησή του, καθώς και την εν γένει επίβλεψη της καλής κατάστασης αυτού, αιτούμενος αποζημίωση προς αποκατάσταση των υλικών του ζημιών, καθώς και χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη κατ’ άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα.