Halkbank : Ο Ερντογάν «πήρε κεφάλια» πριν ξεκινήσει πάλι η δίκη στις ΗΠΑ
Σε μεγάλες αλλαγές σε κορυφαίες θέσεις θεσμών της οικονομίας προχωρά ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς στις ΗΠΑ ετοιμάζεται να ξεκινήσει ξανά η δίκη για την τράπεζα Halkbank, η οποία κατηγορείται ότι έσπασε το εμπάργκο κατά του Ιράν.
Ο Ερντογάν προχώρησε στην αντικατάσταση του επικεφαλής του κρατικού επενδυτικού ταμείου της Τουρκίας (TWF) Ζαφέρ Σονμέζ, αμέσως μετά την παραίτηση του επικεφαλής του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης Μεχμέτ Χακάν Ατίλα.
Ο Ατίλα διετέλεσε αναπληρωτής γενικός διευθυντής της τράπεζας Halkbank και είχε καταδικαστεί το 2018 στις ΗΠΑ. Και οι δύο είχαν διοριστεί στις θέσεις αυτές επί υπουργίας Μπεράτ Αλμπαϊράκ, του γαμπρού του Ερντογάν που ήταν υπουργός Οικονομίας της Τουρκίας μέχρι την παραίτησή του τον Νοέμβριο του 2020. Και δεν είναι λίγοι όσοι συνδέουν τις αλλαγές αυτές με τον ρόλο του Αλμπαϊράκ στην υπόθεση της Halkbank.
Τη θέση του Σονμέζ στο TWF αναλαμβάνει τώρα ο Αρντά Ερμούτ σύμφωνα με απόφαση της κυβέρνησης της Τουρκίας. Ο Ερμούτ στο παρελθόν διετέλεσε επικεφαλής του γραφείου επενδύσεων της Προεδρίας της Τουρκίας και μέλος του TWF όπου πρόεδρος είναι ο ίδιος ο Ερντογάν. Επίσης την προηγούμενη εβδομάδα τοποθετήθηκε ως επικεφαλής της στατιστικής υπηρεσίας της Τουρκίας TurkSat ο Σαΐτ Ερντάλ Ντιντσέρ.
Η Τουρκία ίδρυσε το κρατικό ταμείο επενδύσεων το 2016 με στόχο να έχει ηγετική θέση στη διαχείριση επενδύσεων οι οποίες θεωρούνται από την Αγκυρα ως πολύ μεγάλες για να γίνονται από τον ιδιωτικό τομέα.
Το ταμείο έχει στοιχεία ενεργητικού που υπολογίζονται σε 33,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Κατέχει το σύνολο ή ποσοστό μετοχών πολλών μεγάλων εταιρειών σε διάφορους κλάδους, όπως η Turkish Airlines (THY), οι τηλεπικοινωνιακοί γίγαντες Turk Telekom και Turkcell, οι κρατικές τράπεζες Ziraat Bank, Halkbank και VakifBank, η εταιρεία πετρελαίου Turkish Petroleum Corporation (TPAO) και το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης Borsa Istanbul (BIST). Η Halkbank έχει κατηγορηθεί για παράκαμψη των κυρώσεων κατά του Ιράν και τις επόμενες ημέρες αναμένεται να ξεκινήσει στις ΗΠΑ νέα δίκη για την υπόθεση, όπου μπορεί να γίνουν αποκαλύψεις για τον ρόλο σε αυτήν ακόμη και του Αλμπαϊράκ ή του Ερντογάν.
Οι αλλαγές στο οικονομικό επιτελείο μπορεί να συνδέονται με προσπάθεια της Αγκυρας να τηρήσει πιο ήπια στάση απέναντι στις ΗΠΑ πριν από τη νέα εκρηκτική δίκη. Ο Ατίλα φέρεται ότι υπέβαλε την παραίτησή του με δική του πρωτοβουλία και αυτή έγινε δεκτή από το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu.
Ο Ατίλα καταδικάστηκε τον Ιανουάριο του 2018 στις ΗΠΑ και αφέθηκε ελεύθερος τον Ιούλιο του 2019 επιστρέφοντας με δάφνες στην Τουρκία. Τότε ο διορισμός του ως επικεφαλής του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης είχε χαρακτηριστεί ως ανταμοιβή για την άρνησή του να εμπλέξει την τουρκική κυβέρνηση στη δίκη στις ΗΠΑ. Με την επιστροφή του από τις ΗΠΑ στο αεροδρόμιο τον είχε υποδεχτεί ο ίδιος ο Αλμπαϊράκ.
Με την αποχώρηση Αλμπαϊράκ από την κυβέρνηση στα τέλη του 2020 είχαν γίνει περιορισμένες μόνο αλλαγές στο σχήμα της κυβέρνησης της Τουρκίας. Οι τελευταίες αποχωρήσεις όμως δείχνουν ότι τώρα ανακατεύεται ξανά η τράπουλα σε σημαντικούς θεσμούς της κυβέρνησης της χώρας που αποτελούν κλειδιά για την οικονομία.
Ο Ερμούτ που αναλαμβάνει τώρα το κρατικό ταμείο επενδύσεων ήταν μεταξύ άλλων μέλος του διοικητικού συμβουλίου της εθνικής αεροπορικής εταιρείας Turkish Airlines (THY) από τον Ιούνιο του 2019. Είναι επίσης πρώην επικεφαλής του Παγκόσμιου Συνδέσμου Οργανισμών Προώθησης Επενδύσεων (WAIPA), ενός οργανισμού που καλύπτει 170 εθνικούς και περιφερειακούς οργανισμούς προώθησης επενδύσεων από 130 χώρες. Ο Σονμέζ κατείχε εκτελεστικές θέσεις στο κρατικό ταμείο της Μαλαισίας, Khazanah, προτού διοριστεί επικεφαλής της TWF το 2018.
