Σταϊκούρας: Η Ελλάδα τραπεζο-κεντρική χώρα – Γιατί πρέπει να γίνει η ΑΜΚ της Πειραιώς

Ο υπουργός ανέφερε πως η Τράπεζα Πειραιώς επιδιώκει την ταχεία αποκλιμάκωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στον ισολογισμό της και τον επιχειρηματικό μετασχηματισμό της και πως στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζει την κεφαλαιακή της ενίσχυση, μέσα από μία μεγάλη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.

Όπως τόνισε, με στοιχεία Δεκεμβρίου 2020, η Τράπεζα είχε δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων περίπου στο 45%, τον υψηλότερο στην Ελλάδα, και έναν από τους υψηλότερους μεταξύ των συστημικών τραπεζών υπό την εποπτεία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού.

«Γίνεται κατανοητό ότι όταν η μεγαλύτερη τράπεζα στην Ελλάδα έχει «κόκκινο» το μισό χαρτοφυλάκιο δανείων της, υπάρχει πρόβλημα χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, και πρόβλημα δυνατότητας χρηματοδότησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, και διάχυσης της ευνοϊκής νομισματικής πολιτικής στην πραγματική οικονομία», είπε ο υπουργός.

Στο ίδιο σημείο σημείωσε πως το συνολικό κόστος που προϋπολογίζει η Τράπεζα Πειραιώς για τις πωλήσεις δανείων εντός του 2021 και την εξυγίανση του ισολογισμού της, θα αφαιρέσει περίπου 6,5 ποσοστιαίες μονάδες από το συνολικό δείκτη κεφαλαιακής της επάρκειας.

«Ο Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας είναι, με στοιχεία Δεκεμβρίου 2020, στο 15,8%, ενώ, λαμβάνοντας υπόψη την πλήρη επίδραση από την εφαρμογή των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης 9, ο δείκτης μειώνεται στο 13,8%. Άρα είναι ξεκάθαρο ότι χωρίς κεφαλαιακή ενίσχυση, είτε η τράπεζα δεν θα μπορούσε να εξυγιάνει τον ισολογισμό της, είτε θα έριχνε τους δείκτες φερεγγυότητας κάτω των ελαχίστων εποπτικών ορίων, με ότι αυτό συνεπάγεται, ακόμη και αν λάβουμε υπόψη την ευελιξία που έχει δείξει ο Ευρωπαϊκός εποπτικός μηχανισμός έως το 2022», τόνισε.

Απαντώντας στο ερώτημα εάν υπάρχει εναλλακτική πέραν της κεφαλαιακής ενίσχυσης ο υπουργός Οικονομικών είπε πως η απάντηση είναι αρνητική, για συγκεκριμένους λόγους.

«Η μη εξυγίανση του ισολογισμού της τράπεζας θα παγίδευε το πιστωτικό ίδρυμα σε αδυναμία μεγέθυνσης του ισολογισμού της και παραγωγής οργανικών κερδών, εν μέσω ολοένα αυξανόμενων εποπτικών απαιτήσεων και δυσχερούς πρόσβασης στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου. Αυτό πιθανότατα θα οδηγούσε σε εφαρμογή μέτρων εξυγίανσης. Και όπως ελπίζω καταλαβαίνουμε όλοι, το κόστος για καταθέτες και Δημόσιο από τυχόν εφαρμογή μέτρων εξυγίανσης θα ήταν δυσβάστακτο, ενώ θα προέκυπτε ανεπανόρθωτο πλήγμα στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα», σημείωσε ο κ. Σταϊκούρας.

Αλλά ανάδειξε και μια ακόμη πτυχή. Είπε πως η ανάγκη για άμεση ενίσχυση κεφαλαίων, σε συνδυασμό με τους όρους για τη μετατροπή των Υπό Αίρεση Μετατρέψιμων Ομολογιών (Contingent Convertible Securities - CoCos) σε κοινές μετοχές, που νομοθέτησε η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2015, είχαν ήδη προεξοφλήσει τη μετατροπή του και απομειώσει την αξία του.

«Η πρόταση της Τράπεζας Πειραιώς για πληρωμή του τοκομεριδίου, ύψους 166 εκατ. Ευρώ το 2020, απορρίφθηκε, το Νοέμβριο, από την ΕΚΤ. Επίσης, το Δεκέμβριο του 2022, με βάση τους όρους που η προηγούμενη Κυβέρνηση νομοθέτησε, θα είχε δικαίωμα το ΤΧΣ να μετατρέψει τα CoCos σε κοινές μετοχές, στην ονομαστική αξία των 6 ευρώ. Με βάση τα παραπάνω, είναι δεδομένο ότι η τράπεζα χρειάζεται άμεση ενίσχυση κεφαλαίων, και ότι η ιδιωτική συμμετοχή σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου θα ήταν απίθανη, όσο υπήρχε ο κίνδυνος απίσχνασης των μετόχων από μετατροπή των CoCos σε κοινές μετοχές. Κοινώς, η προηγούμενη Κυβέρνηση κατάφερε τα CoCos των 2 δισ. ευρώ, να έχουν μηδενική αξία. Προκαλώντας ανεπανόρθωτη ζημιά για το Ελληνικό Δημόσιο», τόνισε ο υπουργός.

Αναφερόμενος στο ρόλο του ΤΧΣ ο κ. Σταϊκούρας προσπάθησε να τονίσει την ανεξαρτησία του και να το διαχωρίσει από τις αποφάσεις του υπουργείου και τις κυβέρνησης.

«Το Ταμείο, ως μέτοχος της Τράπεζας Πειραιώς, δεσμεύεται να ενεργεί με γνώμονα την εξυπηρέτηση του σκοπού του, ο οποίος δεν είναι άλλος από την συνεισφορά στη διατήρηση της σταθερότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, χάριν δημοσίου συμφέροντος.Όπως είναι άλλωστε γνωστό, το Ταμείο, όπως σαφώς ορίζει ο ιδρυτικός του νόμος, δεν ανήκει στον δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, διαθέτει οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια, και λειτουργεί αμιγώς κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Ο αμιγώς ιδιωτικός χαρακτήρας του Ταμείου δεν αναιρείται ούτε από την κάλυψη του συνόλου του κεφαλαίου του από το Ελληνικό Δημόσιο, ούτε από την έκδοση των προβλεπομένων αποφάσεων του υπουργού Οικονομικών», είπε.

Προσέθεσε δε πως υπό την ιδιότητα αυτή, το ΤΧΣ έχει ήδη εκφράσει, με την από 23 Νοεμβρίου 2020, ανακοίνωσή του, την ετοιμότητά του να στηρίξει την Τράπεζα στην προσπάθειά της για την ενίσχυση του ισολογισμού της, τη σημαντική απομείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, την αποτελεσματική ενίσχυση των λειτουργιών της, καθώς και τη θεμελίωση μιας βιώσιμης και επαναλαμβανόμενης οργανικής κερδοφορίας.

Καταλήγοντας ο κ. Σταϊκούρας ανάφερε πως η εύρυθμη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ιδιαίτερα σε χώρες, όπως είναι η Ελλάδα, που είναι τραπεζο-κεντρική, αποτελεί προϋπόθεση για την αποτελεσματική κατανομή των διαθέσιμων, περιορισμένων οικονομικών πόρων και πως η ανάγκη ταχείας και μεγάλης μείωσης των «κόκκινων» δανείων, εντός των επόμενων ετών, αποτελεί για την Κυβέρνηση, και για την οικονομία, μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις.

Μιλώντας στην ίδια συζήτηση στη Βουλή ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας εξέφρασε την άποψη ότι η συμμετοχή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας πρέπει να πέσει κάτω από το 33% ώστε να δοθεί περισσότερος χώρος σε ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια.

Ο κ. Στουρνάρας δήλωσε τα εξής:

«Είναι αναγκαίο στο σημείο αυτό να γίνει ειδική αναφορά στις πρόσφατες εξελίξεις που συνδέονται με την κεφαλαιακή ενίσχυση της Τράπεζας Πειραιώς. Συγκεκριμένα η τράπεζα έχει δημοσιοποιήσει την πρόθεση της ολοκλήρωσης αύξησης μετοχικού κεφαλαίου εντός του τρέχοντος τριμήνου. Η κίνηση αυτή έρχεται σε συνέχεια προηγούμενης απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της τράπεζας (Νοέμβριος 2020) να ασκήσει τη διακριτική του ευχέρεια και να ακυρώσει την πληρωμή του τοκομεριδίου του μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου (CoCo), ουσιαστικά μετατρέποντας το σύνολο των ομολογιών ονομαστικής αξίας €2,040 εκατ. σε κοινές μετοχές και αυξάνοντας το ποσοστό του ΤΧΣ στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας Πειραιώς σε 61% από 26%. Οι εποπτικές αρχές έχουν συναινέσει απολύτως στην απόφαση αυτή.

Η εν λόγω εξέλιξη κρίνεται ως ιδιαιτέρως θετική από εποπτική σκοπιά, επειδή ενισχύει τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας κατά 0,4 εκατοστιαίες μονάδες ετησίως (λόγω της μη καταβολής τοκομεριδίου) και αποκαθιστά τις συνθήκες πρόσβασης της τράπεζας στις αγορές κεφαλαίου. Εξίσου ιδιαιτέρως θετική εκτιμάται ότι είναι και η απόφαση περιορισμού του ποσοστού του ΤΧΣ σε μειοψηφικό ποσοστό (non-blocking minority) καθώς μόνο με αυτή τη συνθήκη εκτιμάται ότι μπορεί να επιτευχθεί η στήριξη της τράπεζας με ιδιωτικά κεφάλαια σε διατηρήσιμη βάση.

Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσω ότι η ολοκλήρωση της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς αποτελεί ουσιαστικά την αφετηρία μιας διαδικασίας αποκατάστασης ορισμένων αδυναμιών στα μεγέθη του ιδρύματος. Σημεία που έχουν επισημανθεί σε επιτόπιους εποπτικούς ελέγχους και τα οποία αντανακλούν σε ζητήματα ποιότητας ενεργητικού, πρέπει να αντιμετωπισθούν άμεσα ώστε να δημιουργηθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις ανάκαμψης των αποτελεσμάτων της τράπεζας σε διατηρήσιμη βάση. Στο πλαίσιο αυτό η αύξηση κεφαλαίου που προγραμματίζει η Τράπεζα Πειραιώς είναι αναγκαία προϋπόθεση για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου».

Ο πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου του ΤΧΣ Ανδρέας Βερύκιος έκανε μια σύντομη παρέμβαση στην Επιτροπή της Βουλής λέγοντας πως σκοπός του Ταμείου είναι να διασφαλίσει την χρηματοπιστωτική σταθερότητα, αλλά και η μεταβίβαση των τραπεζών στον ιδιωτικό τομέα με τρόπο που θα βελτιώσει την αξία των χαρτοφυλακίων του ΤΧΣ.

«Δεν είναι στόχος μας να παραμείνουμε πλειοψηφικός μέτοχος στην Τράπεζα Πειραιώς. Έχουμε πει πως θέλουμε να παραμείνουμε κάτω από το blocking minority, κάτω από το 33%», ανάφερε και τόνισε πως με την τροποποίηση του νόμου του ΤΧΣ που πέρασε η Βουλή πρόσφατα, αυτό γίνεται πιο εύκολο.

Ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, Γιώργος Χατζηνικολάου είπε πως η συγκυρία αυτή, στην οποία επιδιώκεται η αύξηση κεφαλαίου της Πειραιώς είναι «μοναδική». Ο ίδιος χαρακτήρισε ως «παραφιλολογία» τις συζητήσεις για το πως το τραπεζικό σύστημα ωφελήθηκε από τη δημόσια στήριξη και εστίασε στο ότι το τραπεζικό σύστημα έβαλε πλάτη στην τιτάνια προσπάθεια της χώρας να εξέλθει από την κρίση.

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είπε πως ο ΣΥΡΙΖΑ συμφωνεί πως η Πειραιώς χρειάζεται ανακεφαλαιοποίηση, αλλά το ζητούμενο είναι οι όροι. Στη βάση αυτή ζήτησε να πληροφορηθεί το εάν το ΤΧΣ σκοπεύει να μειώσει τη συμμετοχή του κάτω από το 33,3% στην τράπεζα.

Ο Κώστας Σκανδαλίδης είπε πως σε σχέση με την αύξηση κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς το ΚΙΝΑΛ θέλει να μάθει γιατί επιχειρείται και σήμερα μια ανακεφαλαιοποιηση ίδια με αυτές του παρελθόντος. «Είναι ένα μικρότερο έγκλημα σε σχέση με το παρελθόν;», αναρωτήθηκε.