Η πανδημία αλλάζει το πλαίσιο δημοσιονομικής πολιτικής της ΕΕ

Μετά την πανδημία του COVID-19 την άνοιξη του 2020, η Ευρωπαϊκή Ενωση ενεργοποίησε τη γενική ρήτρα εξαίρεσης του Συμφώνου Δημοσιονομικής Σταθερότητας (SGP), αναστέλλοντας έτσι τα όρια στα δημοσιονομικά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος των κρατών-μελών. Η ρήτρα προβλέπει μια σχεδόν αυτόματη επιστροφή στους κανόνες του SGP μόλις τελειώσει η κρίση, αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ πρέπει να σχεδιάσουν μια διαφορετική πορεία.

Newsbomb

AP
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
2'

Οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ σχετίζονται λιγότερο προφανώς με τη βιωσιμότητα του χρέους. Δεν υπάρχει θεωρητική εξήγηση γιατί ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ 60% είναι πιο βιώσιμος από τον λόγο χρέους 100% και γιατί πρέπει να ισχύει το ίδιο όριο για κάθε χώρα.

Τα μη βιώσιμα χρέη σε μια χώρα είναι λιγότερο υπαρξιακή απειλή για το ευρώ από ό,τι ήταν μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Η ΕΕ δημιούργησε εκ των πραγμάτων μια επίσημη διαδικασία αναδιάρθρωσης για χώρες των οποίων το χρέος θεωρείται μη βιώσιμο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μαζί με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι προληπτικές αναδιαρθρώσεις είναι πολύ λιγότερο δαπανηρές από τις μονομερείς πράξεις. Ως εκ τούτου, δεν ενέχουν μεγάλους κινδύνους και οι αρνητικές μακρο-οικονομικές εξωτερικές επιπτώσεις είναι πιθανό να είναι μέτριες. Μια καλύτερη λύση θα ήταν να διοχετευτούν επιχορηγήσεις μέσω του νέου Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) της ΕΕ. Αυτό θα ενθάρρυνε τις δαπάνες σε ολόκληρη την ΕΕ χωρίς να βλάψει τα δημόσια οικονομικά των μεμονωμένων χωρών, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο αμέσως μετά την πανδημία.

Η μέθοδος κατανομής των επιχορηγήσεων RRF θα μπορούσε να βελτιωθεί. Επί του παρόντος, περίπου το 70% των διαθέσιμων πόρων κατανέμεται με βάση έναν αναδιανεμητικό στόχο, με τα φτωχότερα μέλη της ΕΕ να λαμβάνουν σχετικά περισσότερα από τα πλουσιότερα. Η ευρωζώνη στο σύνολό της πιθανώς δεν χρειάζεται δημοσιονομική πειθαρχία τύπου Συμφώνου Δημοσιονομικής Σταθερότητας (SGP).

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει αντ’ αυτού να επικεντρώσουν τις μεταρρυθμιστικές τους προσπάθειες στη μετατροπή του RRF σε ένα κατάλληλο αντικυκλικό εργαλείο πολιτικής που ενθαρρύνει τις δαπάνες, ειδικά όταν οι χώρες δεν διαθέτουν δημοσιονομικό χώρο για αιτίες πέρα από τον έλεγχό τους.

Για τον σκοπό αυτόν θα πρέπει να διαθέσουν υψηλότερο μερίδιο των διαθέσιμων πόρων σε συγκεκριμένες χώρες, ακόμη και αν αυτό σημαίνει απλώς την αλλαγή του προγράμματος εκταμιεύσεων των κονδυλίων της ΕΕ που έχουν ήδη διατεθεί.